Το όνομα της πόλης προέρχεται φυσικά από τον κάστορα, η φίνα γούνα του οποίου την καθιέρωσε ως το επίκεντρο της ελληνικής γουνοποιίας ήδη από το 17ο αιώνα. Μέχρι το 19ο αιώνα οι κάστορες είχαν κιόλας εκλείψει από την περιοχή, με αποτέλεσμα οι γουνέμποροι της Καστοριάς να στραφούν στην εισαγωγή γούνας, πρακτική που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Με τη γούνα των ζώων φτιάχνουν παλτά, γάντια, καπέλα και άλλα αντικείμενα που πωλούνται στα μαγαζιά της πόλης — αν και τα περισσότερα είδη προορίζονται για εξαγωγή.

ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ
Κάποια από τα ωραιότερα σημεία της πόλης είναι κρυμμένα στα σοκάκια της, όπως, π.χ., οι πολυάριθμες βυζαντινές εκκλησίες, ορισμένες από τις οποίες είναι πάνω από 1.000 ετών. Ο μητροπολιτικός ναός του Ταξιάρχη, του 9ου αιώνα, έχει υπέροχες αγιογραφίες διαφόρων εποχών, Ο Άγιος Στέφανος, του 1Οου αιώνα, διαθέτει έναν πρωτότυπο γυναικωνίτη. Οι περισσότερες εκκλησίες είναι συνήθως κλειδωμένες, και για να μπείτε θα πρέπει τις επισκεφθείτε είτε την ώρα της ακολουθίας είτε όταν τις καθαρίζουν. Μπορείτε, ενδεχομένως, να ζητήσετε και τα κλειδιά, τα οποία συνήθως φυλάσσονται στο Βυζαντινό Μουσείο.
Το Βυζαντινό Μουσείο, αν και μικρό, αξίζει να το επισκεφθείτε για να δείτε τις πανέμορφες εικόνες από τις εκκλησίες της Καστοριάς. Το μουσείο βρίσκεται στην κορυφή της πόλης, αμέσως μετά την κεντρική Πλατεία Δεξαμενής.
Αξίζει να επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο για να θαυμάσετε, κατά κύριο λόγο, το κτήριο στο οποίο στεγάζεται: το αρχοντικό Αϊβάζη. Πρόκειται για ένα οικοδόμημα του 17ου αιώνα που κατοικούνταν μέχρι το 1972 και κατόπιν μετατράπηκε σε εξαίρετο μουσείο, με είδη λαϊκής τέχνης, τοπικές ενδυμασίες, γεωργικά εργαλεία, μια αναπαλαιωμένη κουζίνα κι ένα κελάρι. Υπάρχουν, επίσης, μερικά πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα που αφορούν την τέχνη της γουνοποιίας.
Ο πλούτος που έφερε με τα χρόνια το γουνεμπόριο στην πόλη οδήγησε στην ανέγερση ορισμένων ιδιαίτερα περίτεχνων αρχοντικών. Οι επισκέπτες, όμως, εκτός από το αρχοντικό Αϊβάζη, δεν μπορούν να δουν το εσωτερικό αυτών των οικοδομημάτων, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στους δρόμους γύρω από το μουσείο.
Αναζητήστε τα αρχοντικά Σκούταρη, Νατζή, Μπασσάρα και Εμμανουήλ. Το ισόγειο είναι συνήθως από πέτρα, ενώ οι πάνω όροφοι έχουν εκπληκτικά ξύλινα μπαλκόνια, γύψινα ανάγλυφα και πού και πού υαλογραφήματα (βιτρό) στα παράθυρα. Στους πάνω ορόφους ζει η οικογένεια, ενώ το ισόγειο χρησιμοποιείται ως κελάρι, όπως θα δείτε και στο Λαογραφικό Μουσείο.

Η βόλτα στις όχθες της λίμνης είναι ιδιαίτερα ευχάριστη την άνοιξη ή το φθινόπωρο, όταν τα δέντρα δημιουργούν μια πανδαισία χρωμάτων. Προσέξτε τα «καράβια», όπως ονομάζουν οι ντόπιοι τις πλάβες της λίμνης. Τα νερά της λίμνης δεν είναι τόσο καθαρά, όμως συνεχίζουν να φιλοξενούν πολλά είδη ψαριών (κεφάλους, σαζάνια, τσουκάνια, τσιρόνια) καθώς και αμφίβια, όπως βάτραχους και χελώνες του γλυκού νερού. 

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΔΙΣΠΗΛΙΟ (Δουπιάκοι)
Απέχει δώδεκα χιλιόμετρα από την πόλη της Καστοριάς. Βρίσκεται στη νότια όχθη της λίμνης και αποκαλύφθηκε τυχαία το 1932. Είναι ο πρώτος λιμναίος οικισμός που ανασκάπτεται στην Ελλάδα. Από το 1992 η σκαπάνη του καθηγητή προϊστορικής αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και υπεύθυνου των ανασκαφών Γ. Χουρμουζιάδη έχει φέρει στο φως σημαντικότατα ευρήματα, που καταδεικνύουν όχι εδώ και 7.000 χρόνια ο προϊστορικός άνθρωπος της περιοχής κατείχε την τεχνογνωσία να ψαρεύει, να κυνηγάει με πρωτοποριακά, για την εποχή, όπλα και να καλλιεργεί τη γη με εξελιγμένα εργαλεία. Και το κυριότερο, χάρασσε την πρώιμη γραφή του σε ξύλο προκειμένου να καλύψει τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Αν και δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί, η ηλικία της γραφής (5300 π.Χ.) συντείνει στο να θεωρείται κατά κάποιον τρόπο «προπομπός»της Γραμμικής Α`.
Στα 150 στρέμματα λιμναίας όχθης που καταλαμβάνει ο χώρος των ανασκαφών ολοκληρώνονται ταυτόχρονα, με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα, η διαμόρφωση αρχαιολογικού πάρκου και η φυσική αναπαράσταση μέρους του προϊστορικού οικισμού.

Περιοδικό "Αγροτουρισμός"