Οι περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβάνονται  τη σχέση της διατροφής με την σωματική υγεία και τα περισσότερα άρθρα που διαβάζουμε είναι επικεντρωμένα σε αυτό.  Κατά ποιόν τρόπο η διατροφή επηρεάζει μόνο ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος μας, το μυαλό,  και κατά συνέπεια την συμπεριφορά μας.
 
Ένας μέσος ανθρώπινος εγκέφαλος  ζυγίζει περί τα  1.350 γραμμάρια και καταναλώνει ένα τεράστιο συγκριτικά μέρος της ενέργειας από τον μεταβολισμό μας. Ενώ καταλαμβάνει μόνο  ένα μικρό ποσοστό από το βάρος μας, χρειάζεται το 25% του βασικού μας μεταβολισμού. Είναι προφανές ότι η τροφοδότηση του μυαλού μας με θρεπτικά συστατικά είναι πολύ σημαντική για την επιβίωσή μας. Αλλά και για τις καθημερινές μας σχέσεις. Η εμπειρική γνώση ότι η διατροφική στέρηση  επηρεάζει την διάθεση και μπορεί να φέρει επιθετικότητα είναι λίγο ή πολύ, γνωστή σε όλους.
 
Αυτή η εμπειρική γνώση δεν είναι κάτι καινούριο ούτε στην επιστημονική κοινότητα. Εδώ απλά θα επισημάνουμε μερικές έρευνες

•Το 1987 ο Virkkunen σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Βιολογικής Ψυχιατρικής παρατήρησε αντιδραστική υπογλυκαιμία  στο σύνολο των 68 καταδικασθέντων για αδικήματα βίας.

•Το 1990 ο Schrauzer  βρήκε αξιοσημείωτα μειωμένες τιμές σε φόνους, αυτοκτονίες και βιασμούς στις επαρχίες του Τέξας που οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις του λιθίου στο πόσιμο νερό ήταν μεταξύ 70-170 μg/L  συγκριτικά με τις επαρχίες που είχαν λιγότερο ή καθόλου λίθιο στο νερό τους.

•To 1994 o Corrigan βρήκε μειωμένα επίπεδα Ω-3 και Ω-6 λιπαρών  οξέων σε ανήλικους καταδικασθέντες για βίαια αδικήματα σε σχέση με συνομηλίκους τους που δεν είχαν ποινικό μητρώο.

•Το 1997 ο Schoenthaler σε άλλη έρευνα εφάρμοσε μία έξυπνη και απλή ιδέα  : Έδωσε σε μερικούς κρατούμενους διατροφικά συμπληρώματα και σε άλλους έδωσε εικονικό φάρμακο. Οι κρατούμενοι δεν ήξεραν αν έπαιρναν εικονικό φάρμακο ή διατροφικό συμπλήρωμα .Οι κρατούμενοι που πήραν  τα συμπλήρωμα είχαν αξιοσημείωτη βελτίωση στη συμπεριφορά τους.

•Σε επίρρωση των παραπάνω ο ίδιος καθηγητής επέβλεψε τα γεύματα που προσέφεραν 803 σχολεία σε φτωχές γειτονιές της Νέας Υόρκης. Οι επιδόσεις των μαθητών πριν τις διατροφικές αλλαγές κυμαίνονταν 11% κάτω από τον εθνικό μέσο όρο. Μετά τις διατροφική παρέμβαση οι επιδόσεις των μαθητών ήταν 5% πάνω από τον μέσο όρο.

•Το 2002 ένας χοντρούλης γυαλάκιας, που τυχαίνει να είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ονόματι Bernard Gesch,διηύθυνε μία ενδιαφέρουσα μελέτη: Σε μία φυλακή με 231 κρατούμενους (όλοι μεταξύ 18 και 21 ετών),  χώρισε τους κρατούμενους σε 2 ομάδες. Στην μία ομάδα οι  κρατούμενοι έπαιρναν ένα συμπλήρωμα με το 100% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Δόσης(ΣΗΔ)από βιταμίνες,  μέταλλα και λιπαρά οξέα ενώ η άλλη ομάδα έπαιρνε εικονικό φάρμακο(placebo). Οι ομάδες δεν επικοινωνούσαν η μία με την άλλη ώστε να μην επηρεαστεί η συμπεριφορά της μίας από την άλλη .Ούτε οι ερευνητές,  ούτε οι κρατούμενοι,  ούτε οι φύλακες γνώριζαν ποιος έπαιρνε τι. Η κατανομή των  πιο επιθετικών κρατούμενων στις ομάδες ήταν ίση έτσι ώστε να μην υπάρχει αλλοίωση του συμπεράσματος.  Τα αποτελέσματα ήταν σχεδόν ανέλπιστα: Ενώ όσοι κρατούμενοι έλαβαν εικονικό φάρμακο δεν είχαν μεταβολή στην συμπεριφορά,  η ομάδα όσων έλαβαν το συμπλήρωμα είχε αξιοθαύμαστη μείωση στην αντικοινωνική συμπεριφορά! Κάτι ακόμη πιο σημαντικό: Καμία απολύτως παρενέργεια δεν παρατηρήθηκε.

•To 2009 παρόμοια αποτελέσματα σε μία Δανέζικη φυλακή με μία μείωση της επιθετικότητας κατά 34%.

Μία σκέψη που έρχεται στο μυαλό όταν διαβάζουμε τα παραπάνω είναι ότι έρευνα του Gesch έγινε σε μία φυλακή,  τι αξία μπορεί να έχει σε όσους δεν είναι κρατούμενοι; Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν  ζουν σε φυλακή,  οι ίδιες φυσιολογικές αρχές λειτουργίας στη θρέψη και στη σκέψη υπάρχουν σε όλους τους ανθρώπους,  ενώ το περιβάλλον ενός κλειστού χώρου όπως μία φυλακή κάνει αυτήν την μελέτη ακόμη πιο δυνατή (δεν υπήρχαν εξωγενή ερεθίσματα για αλλαγή της συμπεριφοράς).
 
Στοιχεία από άλλα ερευνητικά πεδία δείχνουν πως η συμπεριφορά μπορεί να επηρεάζεται από την εντερική χλωρίδα. Πιο συγκεκριμένα φαίνεται πως τα μικρόβια που υπάρχουν στα έντερα επηρεάζουν την λειτουργία του νευρικού συστήματος, περιφερειακά αλλά και σε επίπεδο εγκεφάλου. Παράλληλα,  έχει αρχίσει να γίνεται εμφανής η θετική επίδραση της γυμναστικής στην εγκεφαλική λειτουργία, και πιο συγκεκριμένα την μνήμη και μαθησιακές λειτουργίες. Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά, αλλά και την διατροφή είναι τα επίπεδα του στρες.
 
Η  αναζήτηση, του τι μας κάνει να λαμβάνουμε σωστές και λάθος  αποφάσεις  δεν είναι εύκολη. Τι καθορίζει το πότε έχουμε νεύρα και το πότε είμαστε ήρεμοι; Πόσο ρόλο παίζει η διατροφή,  πόσο το υπόλοιπο περιβάλλον, και πόσο τα γονίδια; Αν το μυαλό μας δεν είναι ξεκομμένο από το σώμα μας,  πότε έχουμε πραγματικά ελεύθερη βούληση και πώς μπορούμε να την ασκήσουμε όταν η διατροφή μας είναι ελλιπής ;
 
Τι επιφυλάσσει το μέλλον στο πεδίο αυτό; Μα αυτό που ψάχνουν οι επιστήμονες σε τόσα πεδία! Την βέλτιστη δοσολογία! Αν ένα πολυβιταμινούχο χάπι προκαλεί βελτίωση άραγε τι κάνουν περισσότερα; Ίσως κάποιος σκεφτεί πως πρέπει να κάνουν καλύτερη δουλειά . Όμως προτού αρχίσουμε να καταπίνουμε συμπληρώματα οι επιστήμονες δοκίμασαν ακριβώς αυτό. Το πείραμα του καθηγητή Gesch αναπαράχθηκε από άλλους επιστήμονες  και κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα με τον Gesch. Mε βασική διαφορά ότι αυτήν την φορά υπήρξε και μία τρίτη ομάδα κρατουμένων που έλαβε το 300% της ΣΗΔ. Αυτοί πρέπει να έγιναν τελείως «αρνάκια»,  σωστά; Λάθος. Πιο συγκεκριμένα όσοι έλαβαν το 300% της ΣΗΔ είχαν μεγαλύτερη επιθετικότητα και αυξημένη αντικοινωνική συμπεριφορά.
 
Συμπερασματικά, ξέρουμε ότι η συμπεριφορά εξαρτάται  από πολλούς παράγοντες. Το άρθρο αυτό δεν έχει σκοπό να υπεραπλουστεύσει την συνθετότητα που υπάρχει στην συμπεριφορά των ανθρώπων . «Δώσε μου ένα παιδί ως τα 7 του χρόνια και θα σου δώσω τον άνδρα» λένε. Το περιβάλλον που μεγαλώνουμε, η κοινωνικό-οικονομική κατάσταση της οικογένειας μας  και η συμπεριφορά των γονέων μας προς εμάς αλλά και απέναντι στο διαφορετικό δεν παύουν να είναι καθοριστικές και να έχουν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από την διατροφή. Η παλαιομοδίτικη πεποίθηση πως οι γονείς πρέπει να γεμίζουν τα παιδιά τους με υπέρμετρη αυτοπεποίθηση απέναντι στα υπόλοιπα έχει ξεπεραστεί από την δύναμη της κριτικής σκέψης.  Με όλα αυτά κατά νου η διατροφή μας φαίνεται να επηρεάζει την συμπεριφορά και να έχει επίδραση στην επιθετικότητα.  Οι εφαρμογές των επιστημονικών ευρημάτων δείχνουν πως όταν το κοινωνικοοικομικό πλαίσιο είναι σταθερό κάποιες μικρές και φτηνές διατροφικές παρεμβάσεις μπορούν να αλλάξουν την συμπεριφορά των ανθρώπων.
 
diatrofi.gr

2011-09-22