Επιστημονική ελπίδα για πρόγνωση σεισμών

Σοβαρές ελπίδες ότι κάποιοι σεισμοί στη χώρα μας θα μπορούν να προβλέπονται, προκύπτουν από τα επιστημονικά δεδομένα καταγραφής της συγκεκριμένης δραστηριότητας, αναφορικά με τον πρόσφατο σεισμό μεγέθους 5 Ρίχτερ, στις 28 Σεπτεμβρίου 2016 στην Κορώνη. Λίγα 24ωρα πριν από την εκδήλωσή του, τα τηλέφωνα κάποιων επιστημόνων του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου λάμβαναν συνεχώς μηνύματα ειδοποίησης αυξημένων συγκεντρώσεων ραδονίου στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός το οποίο γεννά ελπίδες για την υλοποίηση της βραχυπρόθεσμης πρόγνωσης μίας σεισμικής δόνησης στο μέλλον.

«Στον πρόσφατο σεισμό οι σταθμοί της Μεθώνης και της Κυπαρισσίας μερικά 24ωρα πριν παρουσίασαν απότομη και σημαντικότατη αύξηση στις τιμές της συγκέντρωσης του ραδονίου» σημειώνει στο «Έθνος» ο Βασίλης Κ. Καραστάθης, διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου και επιστημονικός υπεύθυνος των σχετικών ερευνών. Όπως εξηγούν ειδικοί, «για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο είχαμε ακράδαντα στοιχεία προσεισμικών δεδομένων που επαληθεύτηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα».

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ραδόνιο-222 είναι ένα φυσικό ραδιενεργό αέριο που παράγεται κατά κύριο λόγο στο υπέδαφος και διαχέεται στην ατμόσφαιρα. Τα τελευταία χρόνια η εισαγωγή της φασματοσκοπίας στις μετρήσεις έχει βελτιώσει πολύ την αξιοπιστία των μετρήσεων και τη δυνατότητα πραγματοποίησης συστηματικών καταγραφών σε πραγματικό χρόνο. Ως εκ τούτου υπάρχουν πια οι κατάλληλες συνθήκες στο να δοκιμαστεί και να αξιολογηθεί η συστηματικότητα των μεταβολών στη συγκέντρωση του ραδονίου ως πρόδρομο φαινόμενο σε σχέση με τους σεισμούς.

Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου «Αριστοτέλης», εδώ και έξι μήνες, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών έχει δημιουργήσει ένα εργαστήριο μελέτης πρόδρομων φαινομένων στην περιοχή της Νοτιοδυτικής Πελοποννήσου με την εγκατάσταση δικτύου σταθμών μέτρησης ραδονίου και άλλων σύγχρονων σεισμογραφικών υποδομών.

Ο Δρ. Γεράσιμος Χουλιάρας,διευθυντής ερευνών σεισμολογίας του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ανέφερε στο zougla.gr ότι πρόκειται για ένα ραδιενεργό αέριο η αύξηση του οποίου έχει παρατηρηθεί πριν από αρκετές σεισμικές δονήσεις, όπως για παράδειγμα πριν από τον σεισμό του Αιγίου το 1995 αλλά και στην Ιταλία και συγκεκριμένα στον μεγάλο σεισμό της Λ’ Άκουιλα.

1995: 26 νεκροί στο Αίγιο

Ο σεισμός στο Αίγιο το 1995, με ένταση 6,1-6,2 στην κλίμακα Ρίχτερ, έλαβε χώρα τις 15 Ιουνίου 1995, περίπου τις 3:15 τα ξημερώματα τοπική ώρα, και προκάλεσε 26 θύματα (16 Έλληνες και 10 Γάλλοι) και σοβαρές υλικές καταστροφές. Το επίκεντρο του σεισμού βρισκόταν περίπου 15 χιλιόμετρα βόρεια-βορειοανατολικά από το Αίγιο, στο δυτικό άκρο του Κορινθιακού κόλπου, σε εστιακό βάθος 10 χιλιομέτρων. Το ρήγμα του Αιγίου ήταν αυτό που εκτόνωσε το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας του σεισμού. Ο μεγαλύτερος μετασεισμός σημειώθηκε 15 λεπτά μετά τον κύριο και είχε μέγεθος 5,7 ρίχτερ. Οι νεκροί ήταν αποτέλεσμα της κατάρρευσης μιας πολυκατοικίας στο κέντρο της πόλης και του ξενοδοχείου «Ελίκη» στα Βαλιμίτικα.

2009: Προβλέφθηκε ο φονικός σεισμός της Λ` Άκουιλα

Ο Τζιανπάολο Τζουλιάνι, ένας τεχνικός που εργαζόταν σε πείραμα νετρίνου στο Εθνικό Εργαστήριο του Γκραν Σάσο στην Ιταλία εξέδωσε μια επείγουσα προειδοποίηση ότι ένας μεγάλος σεισμός επρόκειτο να «χτυπήσει» την περιοχή Abruzzo. H πρόβλεψη βασιζόταν σε μετρήσεις που είχε ο ίδιος πραγματοποιήσει σε υψηλά επίπεδα ραδονίου, τα οποία προφανώς είχαν απελευθερωθεί από βράχους που είχαν αποσπαστεί λόγω της σφοδρότητας ενός σεισμού που μόλις είχε ξεκινήσει.

Στις 6 Απριλίου, σεισμική δόνηση 6,3 Ρίχτερ «χτύπησε» την Λ` Άκουιλα, στην κεντρική Ιταλία, σκοτώνοντας 300 ανθρώπους. Ο κ. Τζουλιάνι έκανε λόγο για δικαίωση της πρόβλεψής του, η οποία αγνοήθηκε από τους αρμόδιους.

Λέκκας: Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου το ραδόνιο μάς έδειξε ότι έρχεται ένας μεγάλος σεισμός

«Η μεθοδολογία του ραδονίου είχε προταθεί από Ρώσους επιστήμονες και στη συνέχεια την ακολούθησαν επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Ουσιαστικά συνίσταται στο ότι το φαινόμενο λίγο πριν σπάσει ένα πέτρωμα εκπέμπει ραδόνιο, είναι ραδιενεργό στοιχείο. Έχουν γίνει πάρα πολλές δημοσιεύσεις γι΄ αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο και έχουμε περιπτώσεις όπου πραγματικά έχουμε πρόγνωση (για επερχόμενο σεισμό) αλλά και περιπτώσεις που δεν ακολουθήθηκε από έναν μεγάλο σεισμό», δήλωσε στο zougla.gr ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευθύμιος Λέκκας.

«Μόνο μια μέθοδος δεν φτάνει για την πρόγνωση των σεισμών θέλουμε πάρα πολλές μεθοδολογίες σε διάφορα επίπεδα για να μπορέσουν να συνδυαστούν όλες αυτές οι μεθοδολογίες (ραδόνιο, τοπογραφικές παραμορφώσεις, διάταξη προσεισμών, παραμορφώσεις στο υπέδαφος κλπ) αυτές θα πρέπει να συνδυαστούν για να δούμε τι αποτελέσματα θα έχουμε» αναφέρει ο κ. Λέκκας και συμπληρώνει: «Πάντως υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου το ραδόνιο πραγματικά μας έδειξε ότι έρχεται ένας μεγάλος σεισμός».

«Να τονίσω πως όλες αυτές οι 10 – 15 μεθοδολογίες ακόμα που υπάρχουν εξαρτώνται πολύ από την φύση της γεωλογίας της περιοχής, δηλαδή της γεωλογικής δομής. Ανάλογα με τη δομή της περιοχής έχουμε και διαφορετικά μετρήσιμα αποτελέσματα και εκεί είναι η μεγάλη δυσκολία».

Το δίκτυο σταθμών μέτρησης ραδονίου στην Ελλάδα μέχρι στιγμής περιλαμβάνει τρεις σταθμούς και εκτείνεται από την Πύλο μέχρι τη Ζάκυνθο.