Με αφορμή την εκδήλωση Θεοδωρίδου-Πλέσσα, υπέρ της ανακαινήσεως της εκκλησίας των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου  που πραγματοποιήθηκε την 28η Ιουλίου στο ανοιχτο θέατρο Λευκάδας, η φιλόλογος και μουσικός κα Αγγελική Κόγκα που την προλογίζει, αναφέρεται μέσα από τον εξαιρετικά πλούσιο σε εικόνες και συναισθήματα λόγο της, στην ιστορία της εκκλησίας.

Ακολουθεί το κείμενο της κας Κόγκα.

N’ αφεθούμε στο λαμνοκόπι της φαντασίας για λίγο, μας ζητάει η γλυκιά βραδιά και η περίσταση. Ν’ αράξουμε, περίεργοι ταξιδιώτες εμείς, στην Άγια Μαύρα της Ενετικής κατοχής και να κρυφακούσουμε τους πόθους και τη λαχτάρα των υπόδουλων προγόνων μας, τότε που με πολλή ταπείνωση αλήθεια, ζητούσαν απ’ την Εξοχότητά του, τον Ανώτερο Προνοητή, να τους παραχωρηθεί ένα μικρό –πάντα μικρό- οικόπεδο, να χτίσουν τις εκκλησιές τους.

Να τους πάρουμε στο κατόπι μετά σαν πελεκούσανε και λαξεύανε τις πέτρες για το σκάριασμα των τοίχων, σαν στρώνανε τα δάπεδα με πλάκες πέτρινες απ’ τους Παξούς φερμένες, φυλάγοντας για το κέντρο τη μεγαλύτερη, αυτή με τον ανάγλυφο δικέφαλο αετό, κι’ αθόρυβα απ’ το γυναικωνίτη να παρακολουθήσουμε το στήσιμο –κομμάτι, κομμάτι- του ολόγλυφου τέμπλου. Να τους αφήσουμε τέλος να σιγοψάλλουν και να προσεύχονται περιτριγυρισμένοι απ’ τις άγιες μορφές των εικόνων τους παίρνοντας για το γυρισμό μας λίγη απ’ την κατάνυξη και την ευτυχία τους.
 
Χτισμένες οι εκκλησίες της πόλης της Λευκάδας στην περίοδο της Ενετοκρατίας (17ος – 18ος αιώνας), μόνες αυτές ιστορούν το απώτατο παρελθόν της, ως ολοκληρωμένα κτίσματα.
Ανάμεσά τους, στη δυτική άκρη του κεντρικού δρόμου, ο περικαλλής ναός των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου προσμένει μ’ ολάνοιχτες τις θύρες του να μας ξεναγήσει στο λαμπρό παρελθόν του αλλά και στα δεινά του.
 
«Λείποντας οι τρεις Αγίοι ήθελε καταποντισθεί τούτο το νησί», είχε αναφωνήσει ο καθολικός Αυθέντης του νησιού, Πέτρος Βραγαδίν, όταν στο εικονισματάκι των Αγίων που βρέθηκε κάτω απ’ τη ρίζα του μεγάλου πλάτανου που ξερίζωσε ο φοβερός σεισμός της 11ης Νοεμβρίου 1704, ανήμερα της μνήμης των Αγίων, αναγνώρισε τους τρεις νέους που σε όραμα είχε δει να παλεύουν με τα σύγνεφα πάνω απ’ τη Λευκάδα.
 
Τρία χρόνια μετά οι ευσεβείς Λευκάδιοι αποφάσισαν σε ανάμνηση του θαύματος να υψώσουν ναό αφιερωμένο στους τρεις μεγαλομάρτυρες Αγίους, ακριβώς στη θέση του ξεριζωμένου πλάτανου. Η άδεια τους δόθηκε… σε μία μόλις μέρα!
 
Νέο ταρακούνημα της γης στα 1723 τραυματίζει σοβαρά το ναό, μα δεν πτοεί τους πιστούς. Αντίθετα, τους πεισμώνει να τον ξαναχτίσουν μεγαλύτερο και να τον στολίσουν με τον λαμπρότερο τρόπο.

Η αξιοσύνη των καλύτερων τεχνιτών δαμάζει ένα προς ένα τα υλικά και μεγαλουργεί: λαξευτός πωρόλιθος για τις περίτεχνες θύρες με τις παραστάδες, τους κίονες, το τοξωτό υπέρθυρο και το αψίδωμα, ξύλο κυπαρισσιού δουλεμένο με φύλλο χρυσού για το αριστουργηματικό στη σύλληψη και την εκτέλεση μπαρόκ τέμπλο.

Γυψωμένο σανίδι ζωγραφισμένο με αυγόχρωμα, πιστά στην ορθόδοξη βυζαντινή παράδοση για τις εικόνες του τέμπλου από τον Κωνσταντίνο Κονταρίνη, ελαιογραφίες επηρεασμένες από την αναγεννησιακή ζωγραφική από τους Νικόλαο Δοξαρά, Νικόλαο Κουτούζη και Σπυρίδωνα Βεντούρα για την ουρανία και το στηθαίο του γυναικωνίτη.
 
Αυτή είναι η μορφή που διατηρεί ο ναός από τα τότε ως τα σήμερα.
 
Ώστε κοντά τριακόσιους χρόνους η καμπάνα του Αγίου Μηνά, χαρμόσυνα χτυπώντας τις Κυριακάδες, καλεί τους πιστούς να παρηγορηθούν, να δυναμώσουν, να ελπίσουν, να ευφρανθούν εν Χριστώ. Και μεις που γεννηθήκαμε σε τούτο τον τόπο και  μεγαλώνουμε εδώ, συχνοδιαβαίνουμε μπροστά του και δεν περνάει από τον νου μας πως θα μπορούσε κάποτε ο γλυκός της ήχος να σιγήσει.
 
Γιατί; Μήπως δεν ζήσαμε μαζί το φόβο και την αγωνία που σκόρπισε ο αδηφάγος εγκέλαδος παραμονή της Παναγιάς το 2003; Μήπως δεν έχουμε ακουστά για παλαιότερους σεισμούς ή για τη φωτιά που λάβωσε τον ναό το 1976;
 
Πληγωμένες εκκλησιές… πληγωμένες καρδιές…
 
Ο Άγιος Μηνάς στέκει και λειτουργεί ακόμα εκεί, στη θέση του ξεριζωμένου πλάτανου, μα πλέον προβάλλει αδήριτη η ανάγκη ανακαινίσεως του.
 
Οι μελέτες πολυσέλιδες, τα ποσά δυσθεώρητα και οι αρμόδιες υπηρεσίες απαντούν με την εκκωφαντική τους σιωπή…
 
Είναι πράγματι θαυμαστό, όταν έχει την αίσθηση κανείς πως τ’ αδιέξοδα τον τυλίγουν και πως τα τείχη της άρνησης, τα τείχη του «δεν» υψώνονται γύρω του κυνικά και τροπαιοφόρα, είναι θαυμαστό το από πού απλώνεται ένα χέρι να τον τραβήξει απ’ την απόγνωση, να τον ενθαρρύνει, να του πει «σήκω, πάμε!»…
 
Τούτο το απρόσμενο χέρι το έτειναν στο εκκλησίασμα του ιερού ναού δύο μεγάλοι Έλληνες καλλιτέχνες που στις καρδιές μας σήμερα πολιτογραφούνται Λευκάδιοι˙ η διάσημη υψίφωνος, κυρία Σόνια Θεοδωρίδου και ο διακεκριμένος συνθέτης και μαέστρος κύριος Μίμης Πλέσσας. Δύο άνθρωποι που η τέχνη της μουσικής στάλαξε στην ψυχή τους  την αγάπη για το ωραίο, την αγάπη για τον άνθρωπο.

Δύο άνθρωποι που γεννήθηκαν για τη μουσική, ταύτισαν τη ζωή τους μ’ αυτή αλλά και διδάχτηκαν απ’ τη σοφία που ενυπάρχει σ’ αυτήν. Πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς τη μεγαλειώδη χειρονομία προσφοράς της αποψινής συναυλίας τους, υπέρ της ανακαινίσεως του Αγίου Μηνά;
 
Κυρία Θεοδωρίδου, κύριε Πλέσσα, σε ένα παμπάλαιο βιβλίο που φυλάσσεται στην εκκλησία του Αγίου Μηνά, το Καπιτολάριο, έχουν αναγραφεί όλες οι σημαντικές πράξεις και τα γεγονότα που συνδέονται μ’ αυτήν ήδη από το έτος ιδρύσεώς της. Φυλλομετρώντας τις κιτρινισμένες από τους αιώνες σελίδες του, συλλογιέται κανείς ότι η τελευταία σημαντική πράξη πρόσμενε πολλά χρόνια για να γραφτεί. Θα συντεθεί απλά, ταπεινά και με πηγαία ευγνωμοσύνη απ’ όσους σήμερα περνούν το κατώφλι του ναού αναζητώντας το παρήγορο βλέμμα των Αγίων στο εικονοστάσι. Και θα γράφει:
 
Αρχή ανακαινίσεως του ιερού ναού των Αγίων Μεγαλομαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου.
Μήνας Ιούλιος, του έτους 2012.

Τη ευγενεί χορηγία κυρίας Σόνιας Θεοδωρίδου και κυρίου Μίμη Πλέσσα.
 
Σας ευχαριστούμε θερμά!

2012-07-31