Κώστας Βαλαμόντε:Ο αναρχικός της σκέψης

Του Ηλία Γεωργάκη

``Ζηλευω το ταλέντο σου

των στίχων σου το βάθος

της ιατροφιλοσοφικής

το τρομερό σου πάθος.

Ζηλεύω τις φτερούγες σου,

τη φήμη σου, τη δόξα

κι οι σαμποτέρ ας διαλαλούν

πως έχεις τρέλα, λόξα!``

(Βούλης Βρεττός)

-----------------------------------------

O γνωστός καθηγητής μας

του νησιού ο ποιητής μας,

σε αδειές και σε πλατείες

λέει νέες θεωρίες,

μοναχός του τριγυρίζει

το μυαλό του ακονίζει,

στου Πουλιού και στον Λευκάτα

ψάχνει της Σαπφούς τα νειάτα.

Του φιλόσοφου η μοίρα

βγήκε βόλτα εις τη Γύρα

Ψάχνει για φιλοσοφίες

κι έχει όλο ανησυχίες.

Στο μεγάλο Βαλαμόντε

στήστε άγαλμα στον Πόντε,

στήστε άγαλμα στον Πόντε

στον μεγάλο Βαλαμόντε.

(Ηλίας Π. Γεωργάκης)

Ο Κώστας ντε Βαλαμόντε ή Κοκονιώρος ήταν μια ανεπανάληπτη φυσιογνωμία για τη Λευκάδα. Ταλέντο στη μουσική, μεγάλος μίμος, έπαιζε κορνέτα με τη μύτη,ζωγράφιζε, έκανε μορφασμούς και έβγαζε λαρυγγισμούς. Τραγουδούσε σε πολλές
γλώσσες χωρίς να τις γνωρίζει. Ήταν πάντα καλοντυμένος και γλεντζές. Υπερήφανος και ακατάδεχτος. Και υπεράνω χρημάτων. Σύχναζε στην παραδοσιακή ταβέρνα του `Ρεγάντου`. Εκει έκανε αναλύσεις στις νέες ιατροφιλοσοφικες
θεωρίες του όπως για παράδειγμα `΄περι της θεραπείας σιωπής, αναπνοής και ακροαστικών της σπονδυλικής στήλης``. Παράλληλα ζωγράφιζε με μαρκαδόρους και σχέδια αρχιτεκτονικής. Στις αρχές του 1970 παρουσίασε στον ίδιο χώρο- για πρώτη φορά- και ο νέος καλλιτέχνης και αντίζηλος του Κώστα, ο
λαναροβιομήχανος Σεραφείμ(τον θυμάμαι να γυρίζει ατημέλητος με ενα ποδήλατο καιένα σκυλί). Ο Σεραφείμ ονομάστηκε ζωγράφος της πετσέτας αφού ειχαν βρει... τον μπελά τους οι χαρτοπετσέτες του ``Ρεγάντου``. Εκει μια βράδια έγινε....
δημοπρασία έργων ζωγραφικής. Ο πρόεδρος της επιτροπής Γιώργος Σταύρος υποστήριξε και τους δυο. Ωστόσο τη λαχειοφόρο την έβγαλε ο Κώστας Βαλαμόντες
άλλα συνέπεσε ο ίδιος αριθμός του λαχνού που κέρδισε να βρεθεί-ως συνήθως-
σε 15 χέρια. Έτσι διαμελίστηκε το έργο, λιώσανε και οι μαρκαδόροι απο τον
ιδρώτα και απο τα χυμένα κρασιά και ο Κώστας πετάχτηκε μπουρλοτάδος απ΄την
πόρτα και χάθηκε στην καταρρακτώδη βροχή της νύχτας. `Ο Λευκαδίτης Πικασό.
/ενεμφανίσθη πάλι /και ατού Ρεγάντου σκάρωσε, /πινακοκαρναβάλι...` (Βούλης
Βρεττός). O ιδιος, ο Bουλης Βρεττός είχε γράψει για τον Κώστα ντε Βαλαμόντε
οτι τον γνώρισε το 1950 που επέστρεψε στη Λευκάδα γεμάτος απο τις
σουρεαλιστικές του ιδέες. Γιατί είχε φύγει προ του πολέμου και κανείς δεν
ξέρει που πέρασε την κατοχή και όλα τα δύσκολα χρόνια. Μόλις ήρθε στη
Λευκάδα αρχισε τις διαλέξεις. Στην αγορά έβγαζε ταμπλό με τα έγγραφα της
αναγνώρισης του. Οι διαλέξεις δινόταν στον θρυλικό ΄`Πανθεον`. Η τιμή του
εισιτηρίου ήταν 20 δρχ, υψηλή τιμή για να μην μπαίνουν νεαροί και κάνουν
φασαρία. Τις διαλέξεις προλόγιζαν συνήθως ο Βουλης Βρεττος και ο Νιονιος ο
Πατσάς. Πολλες φορές έφευγε απο την πίσω πόρτα και άφηνε τη διάλεξη στη
μέση. Μετά απο κάθε διάλεξη έφευγε αμέσως για την Αθήνα. Εκεί έπαιζε στο
Χαλάνδρι σε ταβέρνες αλλά μόλις έβλεπε Λευκαδίτη εξαφανιζόταν.

-Μια φορά σε μια διάλεξη του Βαλαμόντε στο `Πάνθεον` οι επίσημοι στην πρώτη
γραμμή κάτι ψιθυρίσανε μεταξύ τους. Ο Βαλαμόντε σταμάτησε την ομιλία, πήγε
στα παρασκήνια, έφερε μια τρόμπα με φλίτ, κατέβηκε στην πλατεία και αρχισε
να τους ψεκάζει. Στη δε απορία τους απάντησε οτι άκουσε κουνούπια και έντομα
και ψεκάζει για να τα διώξει.

--Πολλες φορές στις διαλέξεις σταμάταγε, έκλεινε τα μάτια, έστρεφε το κεφάλι
προς τον ουρανό, ένωνε τα χέρια στο στήθος και έλεγε: `Τώρα κάνω θεραπεία
σιωπής. Μη χειροκροτείτε`.

---Μια άλλη φορά παρουσίασε ένα έργο θεατρικό που εγραψε ο ίδιος. Το έργο
προέβλεπε να εμφανιστεί στην σκηνή μέσα απο το πατάρι. Αρχισε να βγαίνει
φωνάζοντας: `Γίνεται σεισμός, σεισμός`. Τότε έγινε σεισμός στ΄αλήθεια και
ακολουθησε χαμός. Πέσανε οι κουρτίνες σκεπάσανε το ν Κώστα και ματαιώθηκαν
τα πάντα.

---Μια φορά τον πίεζε ο Γιώργος ο Σταυρος να του τραγουδήσει την `Ξανθιά
Βαρώνη`, το αγαπημένο του τραγούδι. Ο Βαλαμοντε έκανε το δύσκολο. Τελικά του
είπε: `Θα τραγουδήσω αλλά θα `πέσεις`. Εντάξει λέει ο κυρ Γιώργης. Βγάζει
ένα χαρτονόμισμα που το νόμισε για πενηντάρι και το ρίχνει μέσα στην κιθάρα.
Ο Βαλαμόντε τραγούδησε αλλά τον πείραζε κιόλας.

-Στο τέλος θα σου πώ τι επαθες απόψε.

-Τι επαθα, τι επαθα εγώ δεν παθαίνω τίποτα.

Στο τέλος, λοιπόν, ο Κώστας βγάζει ένα πεντακοσαρικο απο την κιθάρα-μεγάλο
ποσό για την εποχή-και ειδε και ο κυρ Γιώργης τι έπαθε. Ο Βαλαμοντε κέρασε
όλο το μαγαζί καφάσια μπύρες με το πεντακοσάρικο γιατί περιφρονούσε το χρήμα
και δεν το υπολόγιζε καθόλου. Όταν έβγαζε πίνακα στη λοταρία πέταγε τα
λεφτά, έφευγε, ξαναγύριζε κέρναγε το μαγαζί ολόκληρο.

Να σημειωσω οτι το βιβλιο της Παρασκευής Κοψιδά- Βρεττου ``Λαικός
Σουρεαλισμος-Κωστα Ντε Βαλαμόντε-Ο αντιήρωας μιας παρα-λογικής αφήγησης``
κυκλοφορησε απο τις εκδόσεις ``FAGOTTO``(www. fagottobooks.gr). Προλογίζουν
ο Νάνος Βαλαωριτης και ο ομ. καθηγητής Λαογραφιας Μ.Γ. Μερακλής.

`` Moναδικος οσο και μοναχικός`` γράφει ο Σπύρος Θάνος για τον Βαλαμόντε.
Για να επισημάνει, στο σχετικό του, σημείωμα: `Πολλές φορές προσπαθούσα να
καταλάβω τι μυστικά, τι φόβους, τι ανεκπλήρωτες επιθυμίες, τι χαμένα όνειρα
είχε μέσα του απο χρόνια αυτός ο περίεργος άνθρωπος. Αλλά ματαίως. Πάντα
εκεί που νόμιζες οτι τον είχες στο χέρι, ξέφευγε. Έτσι οπως οι οπτασίες,
φευγαλέα και ανάλαφρα. Στο τέλος βολεύτηκα με την ιδέα οτι ο Κώστας ειναι
μια τραγική προσωπικότητα. Οπως στο βάθος είμαστε όλοι. Γιατί ο Βαλαμοντες
ήταν το άλλο εγώ όλων....``. Η ένθερμη Λευκαδολάτρισσα και φίλη Άννα
Νικοδήμου(με το ξενοδοχείο `Νηρικος`) αφου αναφέρεται με γλαφυρό τρόπο σε
διάφορες ιστοριες με τον Βαλαμόντε καταλήγει: ``Η περίπτωση του Κωστα
Βαλαμόντε ειχε τη μοναδικοτητα της. Πολλοι τον καταταξανε σαν μια περιπτωση
διαταραγμένης προσωπικότητας. Για μένα ηταν ενας μεγάλος θεατρίνος, που
σκηνοθέτησε μια φαρσοκωμωδία που τελειωσε με τον θάνατο του```. Ο ζωγράφος
Γιάννης Κακλαμάνης δινει με τη σειρά του τη δικη του εξήγηση για τον
Βαλαμόντε: ``Ηταν χαρούμενος και ζωντανός ανθρωπος. Δεν ειχε φοβίες μέσα
του. Δεν ειχε εξάρτηση απο τίποτε. Η σχέση του με το χρήμα ηταν μηδενική.
Του δινεις χρήματα και την αλλη στιγμή τα σκορπούσε. Μου ελεγε: `Εχει
λογαριασμο στην τράπεζα ο σπουργίτης; Αυτο που με κρατά στη ζωη αυτο θα με
φροντίσει. Διαφορετικά θα με ψοφίσει την αλλη ωρα`...``

Ο Κωστας πέθανε στις 28 Ιανουαρίου 1998 σε ηλικία 87 ετών. Εντυπωσιακή ήταν
η παρουσία των Λευκαδιων στην κηδεία του. Τον αποχαιρέτησαν με ένα
παρατεταμένο χειροκρότημα. Και δικαιολογημένα γιατί ο Κώστας ήταν το σήμα
κατατεθέν της παλιάς Λευκάδας, με τους ωραίους, ευχάριστους τύπους, με τις
φάρσες, τα φαρομανητά, την αληθινή διασκέδαση. Της παλιάς Λευκάδας με τα
μεγάλα αναστήματα που θα μεινει χαραγμένη στη μνήμη όσων την έζησαν. Ο ιδιος
εγραψε και ειπε:

---Η ορθογραφία είναι καρκίνος.

---Η αφαίρεσης του ρήματος θεραπεύει τον καρκίνο.

---Η γυμναστική καταστρέφει τον οργανισμό.

---Η αχαριστία είναι ραδιενέργεια.

---Το μίσος εμποδίζει την κυκλοφορία του αίματος.

---Αποτοξίνωση είναι η θεια πνοή της υγείας.

---Οι μικρότητες αφαιρούν την ισχυρότητα του πνεύματος.

---Οι κουρελούδες των σπιτιών μειώνουν την ψυχή και το πνεύμα των κατοίκων.

---Ο χαιρετισμός είναι μια απόγνωση στην ηρεμία μας.

Εγραψε ομως ο Κωστας(και) ενα συγκλονιστικο ποίημα για τη Λευκάδα:

Ω, Σύ παραπόδας Ενετού ανόγραμμα της Σικελίας Μέτωπο

Λευκάδα κλαδωτή από πολυελαίους φωτοσκιάσεων.