Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου διοργανώνουν στην πόλη της Λευκάδας, έδρα του νεοϊδρυθέντος Τμήματος Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ι.Π., στις 19 και 20 Απριλίου 2019 συνέδριο προς τιμήν των Λευκαδιτών ιστορικών Νίκου Σβορώνου και Σπύρου Ασδραχά, δύο κορυφαίων, διεθνούς εμβέλειας προσωπικοτήτων της πνευματικής ζωής κατά τον 20ό και τον 21^ο αιώνα. 

 Το συνέδριο με τίτλο «Η συνεισφορά των Λευκαδιτών ιστορικών Νίκου Σβορώνου και Σπύρου Ασδραχά» εστιάζει στο έργο και τον στοχασμό των δύο διαπρεπών ιστορικών, τη διεθνή απήχησή τους, την επιρροή τους στις ιστορικές σπουδές στην Ελλάδα και διεθνώς, καθώς και στην επικαιρότητα και ακμαιότητα της επιστημονικής τους σκέψης.

Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο είναι σημαντικοί εκπρόσωποι του πνευματικού κόσμου και ειδικά των ιστορικών σπουδών, και αποτυπώνουν με τις εισηγήσεις τους την επιρροή που δέχτηκαν από τους Σβορώνο και Ασδραχά τόσο οι ίδιοι οι εισηγητές όσο και η ιστορική σκέψη ευρύτερα.

 Οι Λευκαδίτες Νίκος Σβορώνος και Σπύρος Ασδραχάς, υπήρξαν αναμφισβήτητα δυο κορυφαίες προσωπικότητες της ελληνικής πνευματικής ζωής κατά τον 20ό και τον 21^ο αιώνα με διεθνή εμβέλεια.

 Ο Νίκος Σβορώνος υπήρξε σημαίνον μέλος της Εθνικής Αντίστασης κατά την περίοδο 1941 – 1944 και εξόριστος στο Παρίσι από το 1944 μέχρι τον τέλος της δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Εξέχων φιλόλογος και ιστορικός, εργάστηκε αρχικά στο Κέντρο Έρευνας του Μεσαιωνικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών και, στη διάρκεια της εξορίας του στο Παρίσι, ως διευθυντής ερευνών στην Ανώτατη Πρακτική Σχολή (École Pratique des Hautes Études). Ως βυζαντινολόγος ανανέωσε και προήγαγε τις βυζαντινές σπουδές με μελέτες για τη βυζαντινή γαιοκτησία, τη βυζαντινή φορολογία και τη βυζαντινή νομοθεσία. Ως ιστορικός της οικονομίας, ανανέωσε τις σπουδές της ιστορίας της ελληνικής οικονομίας.

 Ο Σπύρος Ασδραχάς από τα χρόνια της δικτατορίας των Συνταγματαρχών υπήρξε καθηγητής στο Παρίσι. Με τη μεταπολίτευση υπήρξε Διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιστορικού Αρχείου της Ελληνικής Νεολαίας, και Πρόεδρος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας. Το έργο του ανανέωσε τις σπουδές για την ιστορία του Αρματολισμού, της Ελληνικής Επανάστασης, της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, με τις μελέτες του να αποτελούν θεμελιώδη έργα για τις ελληνικές σπουδές, ενώ μεγάλο τμήμα τους αφορά στην ιστορία της Κέρκυρας, τη θεώρηση της οποίας όμως πραγματοποίησε μέσα από ένα ευρύ και διεθνές-ευρωπαϊκό πρίσμα. Ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου συνετέλεσε ουσιαστικά στην ίδρυση και καθιέρωσή του, ιδιαίτερη μάλιστα είναι η προσφορά του στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του Τμήματος Ιστορίας.

  Από επιστημονική άποψη το συνέδριο προβλέπεται να αποτελέσει σημαντική συμβολή, καθώς θα αφορά τον στοχασμό πάνω στο έργο των δύο διαπρεπών ιστορικών, τη διεθνή απήχησή τους, την επιρροή τους στις ιστορικές σπουδές στην Ελλάδα και διεθνώς, στην επικαιρότητα και ακμαιότητα της ιστορικής επιστημονικής τους σκέψης, τα νέα πεδία και νέες οπτικές που εγκαινίασαν και θεράπευσαν με συνέπεια οι Σβορώνος–Αδραχάς.

Από πλευράς απήχησης, αυτή είναι εξασφαλισμένη εκτός των άλλων λόγω της μεγάλης αναγνώρισης και κύρους των προσκεκλημένων ομιλητών μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Καθηγητής Ν. Καραπιδάκης, ο τ. Αντιπρύτανης του Πάντειου Πανεπιστημίου Καθηγητής Ευ. Πρόντζας, ο ομ. Καθηγητής Σπ. Φλογαΐτης, ο ομ. Καθηγητής Π. Πιζάνιας, κ.ά.

Από τη σκοπιά της πολιτιστικής ανάπτυξης της περιφέρειάς μας, η συμβολή μιας τόσο υψηλού επιπέδου επιστημονικής συνάντησης για τα Ιόνια νησιά είναι προφανής. Αποτελεί άλλωστε συνέχεια μιας διαρκούς ακαδημαϊκής ενεργητικότητας που παρατηρείται στα Ιόνια, με άξονα κυρίως το Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Επιπλέον το συνέδριο θα αποτελέσει στην πράξη απόδειξη της ακαδημαϊκής συνεργασίας μεταξύ των τμημάτων του Ιονίου Πανεπιστημίου που καθίσταται πλέον πολυνησιωτικό. Το συνέδριο θα αποτελέσει ένα ακόμη έμπρακτο δείγμα της συνεργασίας του Ιονίου Πανεπιστημίου με την Περιφέρεια και έμπρακτη απόδειξη της συμπαράστασης σε δραστηριότητες του Πανεπιστημίου που συμβάλλουν στην ευρύτερη διάχυση της επιστημονικής γνώσης και της πολιτιστικής αναβάθμισης της περιφέρειας.

Το σπουδαίο αυτό συνέδριο/διημερίδα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της ΠΙΝ με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, διοργανώνεται και χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και στόχο έχει την ανάδειξη του έργου και της δράσης δύο σπουδαίων Επτανησίων, δύο προσωπικοτήτων, το έργο των οποίων επηρεάζει την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Προσκεκλημένη να παραστεί στο συνέδριο θα είναι η χήρα του Σπ. Ασδραχά καθώς και ο γιος του. Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στη Λευκάδα, το διάστημα 19 και 20 Απριλίου 2019 και την έναρξη των εργασιών θα κηρύξει ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θεόδωρος Γαλιατσάτος.

Οι εργασίες του συνεδρίου θα πραγματοποιηθούν στην Αίθουσα Συνεδριάσεων Διοικητηρίου Λευκάδας (Αντωνίου Τζεβελέκη και Υποσμηναγού Κατωπόδη) στις 19 Απριλίου (19.00-21.00) και και 20 Απριλίου 2019 (9.30-21.00)

Πρόγραμμα

Παρασκευή 19 Απριλίου - Σάββατο 20 Απριλίου 2019

Παρασκευή 19 Απριλίου 2019

19.00: Έναρξη του Συνεδρίου από τον Πρόεδρο της Τιμητικής Επιτροπής του Συνεδρίου, κ. Θεόδωρο Γαλιατσάτο, Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων

Χαιρετισμοί

• Θεόδωρου Χαλικιά, Αντιπεριφερειάρχη Λευκάδας
• Κωνσταντίνου Δρακονταειδή, Δημάρχου Λευκάδας
• Ιωάννη Δραγώνα, Καθηγητή, τ. Προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, μέλους του Συμβουλίου Ένταξης του ΤΕΙ στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο
• Αθανάσιου Ευσταθίου, Καθηγητή, Προέδρου του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου
• Θύμιου Νικολαΐδη, Διευθυντή Ερευνών ΕΙΕ
• Βάιου Βαϊόπουλου, Καθηγητή, Κοσμήτορα της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Ιονίου Πανεπιστημίου

Εναρκτήρια Α΄ Συνεδρία

Προεδρείο: Καθηγητής Νικόλαος Καραπιδάκης

19.45: Θανάσης Καλαφάτης,  ιστορικός Πανεπιστημίου Πειραιώς

Σπύρος Ασδραχάς - Νίκος Σβορώνος: αφετηριακές ομοιότητες και διαφορές.

20.10: Σπυρίδων Φλογαΐτης, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

Ο Σπύρος Ασδραχάς και ο Νίκος Σβορώνος.

20.30:  Χρύσα Μαλτέζου, Ομ. Καθηγήτρια, Ακαδημαϊκός, τ. Διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας

Με τον Νίκο Σβορώνο στο Ρέθυμνο.

20.50:  Συζήτηση

Σάββατο 20 Απριλίου 2019

Β’ Συνεδρία

Προεδρείο: Αν. Καθηγητής Φοίβος Μυλωνάς, Πρόεδρος Τμήματος Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ιονίου Πανεπιστημίου

09.30: Δημήτριος Ανωγιάτης-Pelé, Καθηγητής Ιστορικής Γεωγραφίας Ιονίου Πανεπιστημίου

Σκέψεις μέσα από την εργογραφία και τη διδασκαλία του Σπύρου Ασδραχά.

09.45:  Έφη Αργυρού, ιστορικός, Συντονίστρια Εκπαίδευσης

Μια υπόθεση εργασίας: υπήρξε φεουδαλισμός στη Λευκάδα;

10.00:  Φωτεινή Ασημακοπούλου, Αν. Καθηγήτρια  Νεότερης και  Σύγχρονης Ιστορίας  Πανεπιστημίου Αθηνών 

‘Ανήκειν’ «εἰς τὸ ἐν Φαναρίῳ ἔθνος» ή «εἰς τὸ ὀρθόδοξον πλήρωμα»; Η αθωνική πολιτεία στη δίνη των εθνικοτήτων την περίοδο του Βουλγαρικού Σχίσματος.

10.15:  Φώτης Βασιλείου, Επ. Καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου

Άσκηση και κοινωνική συνοχή στο Βυζάντιο.

10.30:  Ηλίας Γιαρένης, Αν. Καθηγητής της Ιστορίας της Βυζαντινής Παιδείας Ιονίου Πανεπιστημίου

Το ύστερο Βυζάντιο ως τμήμα της διαδρομής: η θέση και η σκέψη του Νίκου Σβορώνου.

10.45:  Συζήτηση

11.00: Διάλειμμα

Γ’ Συνεδρία

Προεδρείο: Καθηγητής Αθανάσιος Ευσταθίου, Πρόεδρος Τμήματος Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου

11.30:  Δημήτριος Αρβανιτάκης, ιστορικός, Υπεύθυνος Βιβλιοθήκης και Εκδόσεων του Μουσείου Μπενάκη, Γραμματέας σύνταξης του περιοδικού «Τα Ιστορικά»

1797: Ο χαμένος κρίκος του ρεπουμπλικανισμού.

11.45:  Λίντα Παπαγαλάνη, ανθρωπολόγος

Τα ψηλά και τα χαμηλά σπίτια στη Λευκάδα. Ο κοινωνικός διάλογος μιας πόλης.

12.00:  Ελευθερία Ζέη, Επ. Καθηγήτρια Νεότερης Ιστορίας Πανεπιστημίου Κρήτης

Η νέα κοινωνική ιστορία του Σπύρου Ασδραχά: "Ο ζευγολάτης του 

Αριστοτέλη Βαλαωρίτη".

12.15:  Ανδρέας Καπετάνιος, Επ. Καθηγητής Αρχαιολογίας Ιονίου Πανεπιστημίου

Βίωση και καταγραφή του παρελθόντος· η μαρτυρία ενός αρχαιολόγου.

12.30:  Ευάγγελος Πρόντζας, ιστορικός της οικονομίας

Ν. Σβορώνος και Σ. Ασδραχάς: Οικονομική Ιστορία στο ξεκίνημά μας και μετά τι;

12.45:  Συζήτηση

Δ’ Συνεδρία

Προεδρείο: Καθηγητής Γρηγόριος Ψαλλίδας

17.30:  Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Επ. Καθηγητής Θεωρίας και Ιστορίας της Ιστοριογραφίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος Ιστορικού Αρχείου ΕΚΠΑ

Μεταπολίτευση και ιστορικές σπουδές. Ερωτήματα για τη συγκρότηση μιας κοινότητας (1974-1989).

17.45:  Ηλίας Κολοβός, Αν. Καθηγητής Οθωμανικής Ιστορίας Πανεπιστήμιου Κρήτης

Με αφορμή το έργο του Νίκου Σβορώνου και του Σπύρου Ασδραχά: συγκλίσεις και αποκλίσεις της οθωμανολογικής και της νεοελληνικής ιστοριογραφίας.          

18.00:  Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, Διδάκτωρ Φιλολογίας, συγγραφέας

"...Γι' αυτόν που γράφει τον έκαμαν (κάποιες συναντήσεις) να νιώθει την ιστορία ως ανάγκη της ψυχής". Πάνος Γ. Ροντογιάννης και Σπύρος Ι. Ασδραχάς: Μια αδιατάρακτη στον χρόνο σχέση μα-θητείας και αλληλεπίδρασης.

18.15:  Έφη Γαζή, Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Ιστορία, μνήμη και αυτοβιογραφία: σχόλια σε μια συνέντευξη του Σπύρου Ασδραχά.

18.30:  Γιάννης Παπαθεοδώρου, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πατρών

Το έργο του ιστορικού και η μαρτυρία της λογοτεχνίας.

18.45:  Συζήτηση

19.00:  Διάλειμμα

Ε’ Συνεδρία

Προεδρείο: Καθηγητής Δημήτριος Ανωγιάτης-Pelé

19.30:  Σεβαστή Λάζαρη, ιστορικός, Συντονίστρια Εκπαίδευσης

Ποσοτικές καταμετρήσεις και τύχες των ανθρώπων.

19.45:  Γιάννης Σμαρνάκης, Λέκτορας Κοινωνικής και Πολιτισμικής Ιστορίας του Βυζαντίου Πανεπιστημίου Αιγαίου

Ο Νικόλαος Σβορώνος και η κοινωνική ιστορία του Βυζαντίου.

20.00:  Διονύσης Τζάκης, Επ. Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου

Οι «πρωτόγονοι της εξέγερσης» του Σπ. Ασδραχά: τομή στη μελέτη του αρματολισμού.

20.15:  Πέτρος Θ. Πιζάνιας, Ομ. Καθηγητής Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου

Η γαιοπρόσοδος στον οθωμανικό κοινωνικό σχηματισμό στο έργο του Σπύρου Ι. Ασδραχά.

20.30:  Συζήτηση

 20.45:  Λήξη των εργασιών του συνεδρίου από τον Καθηγητή Νικόλαο Καραπιδάκη