Αρθρο του Ζακ Ατταλί στους New York Times,

Παρίσι, Η ελληνική οικονομική κρίση δεν είναι πια ούτε ελληνική αλλά, ούτε και οικονομική. Πρόκειται για την πολιτική κρίση ολόκληρης της Ευρώπης. Αλλά ούτε οι λύσεις δεν είναι πλέον οικονομικές. Είναι πολιτικές. Δεν είναι πλέον ζήτημα που αφορά μόνο την Αθήνα, αλλά τις Βρυξέλλες. Πάνω από όλα πρόκειται περί ενός γαλλο-γερμανικού προβλήματος, μιας και οι τράπεζές τους είναι οι περισσότερο εκτεθειμένες στο πρόβλημα.
Η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρώσει τα χρέη της, Τα πολυάριθμα σχέδια διάσωσης, παρά το ότι επέτυχαν να διασώσουν την Ελλάδα από χρεοκοπία, απέτυχαν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, η οποία ήταν γνωστή καιρό τώρα: Κανένας χώρος ενιαίου νομίσματος δεν μπορεί να αντέξει χωρίς μια κυρίαρχη χώρα ή κάποια μορφή ομοσπονδίας. (όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες).

Η τρέχουσα κρίση δεν θα επιλυθεί με την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, όπως κάποιοι έχουν υπονοήσει. Κάτι τέτοιο θα υποβάθμιζε μέσα σε λίγες μέρες το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και θα αύξανε το δημόσιο χρέος και άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από την Ελλάδα ένα θαύμα, ωσάν να πιστεύουμε ότι είναι σε θέση να αντιστρέψει μέσα σε μερικούς μήνες πεπραγμένα των τελευταίων 30 ετών χαλαρής πολιτικής.

Τώρα που τα αποτελέσματα (της χαλαρής πολιτικής) είναι ορατά, θα ήταν εύκολο να μείνω στα λάθη που οδήγησαν σε αυτό το σημείο. Δεν έπρεπε να αφήσουμε την Ελλάδα να εισέλθει στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση με παραποιημένα στοιχεία. Δεν έπρεπε να αφήσουμε το χρέος της να διογκωθεί, δεδομένων των αδύναμων βασικών οικονομικών μεγεθών της. Επρεπε να πιέσουμε τους Ελληνες να υιοθετήσουν αποτελεσματικότερα δημοσιονομικά και οικονομικά μέτρα από καιρού.
Από το ύψος των αποζημιώσεων που καταβάλλεται σήμερα σε traders και στελέχη αποδεικνύει ότι θα μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά. Και αφού η καινοτομία και η ανάπτυξη είναι η μοναδική διέξοδος από την οικονομική κρίση, η Ευρώπη θα έπρεπε να έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα μαζικών επενδύσεων στην ευρωπαϊκή βιομηχανία θέτοντας, για παράδειγμα, σε λειτουργία τα νέα "Αirbus" στις σιδηροδρομικές μεταφορές, στις τηλεπικοινωνίες, στην κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, στη γονιδιωματική. Δεν έπρεπε να σταματήσουμε ποτέ να λαμβάνουμε γενναίες ευρωπαϊκές αποφάσεις.

Δυστυχώς όμως, για όλα αυτά είναι πλέον πολύ αργά. Αν επιτρέψουμε στην Ελλάδα να πτωχεύσει, το ευρώ θα εξαφανιστεί. Η ίδια η αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αμφισβητηθεί. Η ανεργία θα αυξηθεί και πάλι, όπως στη Γερμανία, η οποία μέχρι πρότινος επωφελούνταν από το υποτιμημένο ευρώ. Αν αφήσουμε την Ελλάδα να χρεοκοπήσει αυτό που θα ακολουθήσει είναι μια οικονομική και πολιτική κρίση χειρότερη από εκείνη του 2008. Είναι επομένως αναγκαίο να αλλάξουμε οπτική. Πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε το ελληνικό πρόβλημα, και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λύσεις υπάρχουν. Βρισκόμαστε απλώς σε απόλυτη ανάγκη να βρούμε το πολιτικό θάρρος να εφαρμόσουν τα ακόλουθα:

• Τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Υπουργείου Οικονομικών
• Την έναρξη ενός ευρωπαϊκού σχεδίου Brady (πήρε το όνομά του από την υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ που διαπραγματεύτηκε την αναδιάρθρωση του χρέους της Λατινικής Αμερικής στη δεκαετία του 1980), που θα συνεπάγεται στην έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων και θα εκτείνεται από τις πληρωμές του χρέους στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία για 20 χρόνια, έως τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών επενδύσεων.
• Την εφαρμογή ενός ΦΠΑ (1 τοις εκατό) σε ολόκληρη την Ευρώπη με στόχο την συλλογή των απαραίτητων κονδυλίων για την αποπληρωμή των χρεών.

Μπορεί συνολικά να αποτελεί την μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, όμως η Ευρώπη δεν θα καταφέρει να είναι ανταγωνιστική σε ένα κόσμο που κυριαρχείται από την Αμερική και την Κίνα, αν δεν επιλύσει την τρέχουσα οικονομική κρίση ως ενιαία πολιτική οντότητα. Εν ολίγοις, η λύση της οικονομικής πρόκλησης με την οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρώπη είναι πολιτική.

* Ο Jacques Attali είναι συγγραφέας και ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης

2011-06-21

SKAI.GR