Μέσα σε κλίμα εντόνων διαφωνιών ξεκινούν απόψε στις Βρυξέλλες οι εργασίες της κρισιμότερης ίσως Συνόδου Κορυφής των τελευταίων ετών με στόχο την εξεύρεση μιας συνολικής απάντησης στην κρίση δημόσιου χρέους που ταλανίζει την Ευρωζώνη. Η διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες συναντήσεις των τελευταίων μηνών έγκειται στο ότι αυτήν τη φορά οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν περιθώρια νέων αναβολών στη λήψη αποφάσεων.

Η ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ο τρόπος αναθεώρησης της Συνθήκης και η εξεύρεση των αμυντικών «εργαλείων» της Ευρωζώνης έναντι των αγορών αποτελούν τα τρία θέματα που θα μονοπωλήσουν τις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις στη διάρκεια της Συνόδου.

Σαφές μήνυμα στις αγορές

Οπως επισημαίνουν κοινοτικοί παράγοντες στις Βρυξέλλες, οι αποφάσεις που θα ληφθούν από τους Ευρωπαίους ηγέτες θα πρέπει να στέλνουν σαφέστατο μήνυμα στις αγορές ότι έγινε ένα πρώτο μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής ένωσης, ενώ παράλληλα τέθηκαν και οι βάσεις για την προστασία των μελών της Ευρωζώνης. Μόνο μια ισορροπημένη απόφαση προς αυτή την κατεύθυνση θα αποκαταστήσει την αξιοπιστία και θα καθησυχάσει τους επενδυτές, διαφορετικά από τη Δευτέρα το πρωί όλες οι χώρες θα βρεθούν στο έλεος των αγορών.

Η κοινή πρόταση του γαλλογερμανικού άξονα δεν δίνει συνολική απάντηση στην κρίση δημόσιου χρέους, γιατί είναι μονομερής, αφού ασχολείται μόνο με το σκέλος της δημοσιονομικής πειθαρχίας και όχι τη «θωράκιση» της Ευρωζώνης, που θα έπρεπε να είναι πρώτη προτεραιότητα.

Το ενθαρρυντικό εν όψει της σημερινής Συνόδου είναι ότι οι περισσότερες χώρες και κυρίως όλοι οι ανώτατοι κοινοτικοί αξιωματούχοι, όπως οι πρόεδροι της Ε.Ε., Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ, της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, και του Eurogroup, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, παίρνουν αποστάσεις από το γαλλογερμανικό σχέδιο, προφανώς γιατί δεν είναι πλήρες.

Κατ` αρχήν όλοι συμφωνούν ότι θα πρέπει να προχωρήσει η δημοσιονομική ενοποίηση, να γίνουν αυστηρότεροι οι κανόνες της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Δηλαδή να επιβάλλονται ταχύτερα οι κυρώσεις στις χώρες που παραβιάζουν τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας για το χρέος και το έλλειμμα, καθώς και να προβλέπεται με εθνική νομοθεσία η επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.

Τα μέτρα, όμως, αυτά που προτείνει ο γαλλογερμανικός άξονας με ελάχιστες εξαιρέσεις, είτε έχουν αποφασιστεί από το Συμβούλιο είτε είναι δρομολογημένα, έχουν υποβληθεί δηλαδή προτάσεις της Κομισιόν.

Ο Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ σε συνεργασία με τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο έστειλαν προχθές το βράδυ στους Ευρωπαίους ηγέτες ένα περίγραμμα της πρότασης που θα καταθέσουν στη σημερινή Σύνοδο και θα αποτελέσει τη βάση της διαπραγμάτευσης, το οποίο καλύπτει όλο τα φάσμα της συνολικής απάντησης.

Οι δύο κοινοτικοί αξιωματούχοι συμφωνούν απόλυτα με το γαλλογερμανικό σχέδιο για το δημοσιονομικό σκέλος, θεωρώντας πως θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας της Ευρωζώνης και τη σταδιακή επίλυση του προβλήματος του δημόσιου χρέους.

Αναθεώρηση της Συνθήκης

Ωστόσο, εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε μια ευρεία αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβόνας (τη ζητεί ο γαλλογερμανικός άξονας), προβάλλοντας το επιχείρημα ότι πρόκειται για μια χρονοβόρα διαδικασία με αβέβαια έκβαση, δεδομένου ότι θα πρέπει να επικυρωθεί απ` όλα τα κοινοβούλια και να γίνουν δημοψηφίσματα σε χώρες που το προβλέπει το σύνταγμά τους.

Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στο περιβάλλον του προέδρου της Ε.Ε., όλα τα μέτρα στο δημοσιονομικό τομέα θα μπορούσαν να εισαχθούν μέσω μιας απλουστευμένης αναθεώρησης της Συνθήκης και τροποποίησης του άρθρου (126) και του πρωτοκόλλου 12 που αναφέρονται στην Ευρωζώνη. Οι αλλαγές θα μπορούσαν να συμφωνηθούν ομόφωνα από τους «27» και στη συνέχεια να επικυρωθούν από τα κοινοβούλια των χωρών της Ευρωζώνης, μια διαδικασία εξαιρετικά σύντομη, χωρίς πολιτικό ρίσκο.

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι η επιμονή του γαλλογερμανικού άξονα να υπάρξει ενισχυμένη συνεργασία των 17 χωρών της Ευρωζώνης σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία για την αναθεώρηση της Συνθήκης μεταξύ των «27», δεν αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση, αφενός μεν γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να συμμετάσχουν στη διαπραγμάτευση και οι χώρες εκτός Ευρωζώνης, που κάποια στιγμή θα ενταχθούν, και αφετέρου δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αποφάσεις που θα ληφθούν θα είναι συμβατές με τη Συνθήκη.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ - nbellos@naftemporiki.gr

«Ανάγκη για ευρωομόλογα και πιο δυνατά εργαλεία»

Η πρόταση Βαν Ρόμπεϊ - Μπαρόζο διαφοροποιείται από το γαλλογερμανικό άξονα και στο θέμα των ευρωομολόγων, επισημαίνοντας ότι η επιλογή αυτή θα πρέπει να παραμείνει στο «τραπέζι» και ενδεχομένως να υλοποιηθεί, όταν εισαχθούν τα μέτρα για δημοσιονομική εποπτεία και πειθαρχία και θα υπάρχει βεβαιότητα ότι όλες οι χώρες της Ευρωζώνης επιδεικνύουν υπευθυνότητα στη διαχείριση των ελλειμμάτων και του χρέους.

Οι δύο κοινοτικοί αξιωματούχοι θεωρούν, επίσης, απολύτως αναγκαία την ενίσχυση του αμυντικού μηχανισμού της Ευρωζώνης, κάτι που δεν προβλέπει το γαλλογερμανικό σχέδιο, το οποίο περιορίζεται απλώς στην επίσπευση κατά ένα έτος (το 2012, αντί το 2013) της σύστασης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.

Οπως τονίζουν, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, θα πρέπει να υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι, που θα καθησυχάσουν τις αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούν ότι οι εγγυήσεις που διαθέτει σήμερα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (250 δισ. ευρώ), αλλά και το ποσό των 500 δισ. που έχει αποφασιστεί για το Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας από το 2012, δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες και να δώσουν πειστική απάντηση στις αγορές, ότι η Ευρωζώνη έχει τα μέσα να προστατεύσει τα μέλη της.

Οι ίδιες πηγές επιβεβαιώνουν ότι, αυτή τη στιγμή, γίνονται συζητήσεις για την παράλληλη λειτουργία των δύο παραπάνω Ταμείων, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει συμφωνία.

Τέλος, για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), τόνιζαν ότι οι δύο κοινοτικοί αξιωματούχοι σέβονται την ανεξαρτησία της και δεν πρόκειται να της υποδείξουν τι θα κάνει. Είναι, όμως, προφανές ότι στο κείμενο των τελικών αποφάσεων της Συνόδου θα επιδιώξουν να περάσουν ένα έμμεσο μήνυμα προς τις αγορές, ότι η ΕΚΤ θα ενεργήσει, εάν κριθεί αναγκαίο.

Η τελική διατύπωση για το ρόλο της ΕΚΤ θα κρίνει και τις εργασίες της Συνόδου Κορυφής, δεδομένου ότι οι αγορές θεωρούν πως, βραχυπρόθεσμα, μόνο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί με την ενεργοποίησή της να καθησυχάσει τους επενδυτές.

Οι ισχυροί επιμένουν για ευρείες αλλαγές

Ο γαλλογερμανικός άξονας επιμένει στην κοινή πρότασή του, την οποία κοινοποίησε χθες στον Πρόεδρο, Βαν Ρόμπεϊ.

Οπως επισημαίνεται στην επιστολή θα πρέπει να γίνει ευρεία αναθεώρηση της Συνθήκης, ώστε να συμπεριληφθούν όλες οι αλλαγές, ενώ Παρίσι και Βερολίνο προειδοποιούν ότι εάν δεν υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο «27», τότε οι χώρες της Ευρωζώνης θα προχωρήσουν σε ενισχυμένη συνεργασία.

Τα βασικά σημεία που προτείνονται στο κείμενο της επιστολής, προτείνουν τη σύγκληση επίσημης Συνόδου των ηγετών της Ευρωζώνης, τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο και στη διάρκεια της κρίσης κάθε μήνα. Στις Συνόδους αυτές θα καθορίζονται οι κατευθυντήριες γραμμές της δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής. Διευκρινίζουν ότι στη διαδικασία αυτή η Κομισιόν θα έχει συμμετέχει ενεργά καθώς επίσης η Ευρωβουλή και τα εθνικά κοινοβούλια.

Στο προληπτικό σκέλος της εποπτείας, ο γαλλογερμανικός άξονας προτείνει, σύμφωνα με την επιστολή:

1) τη συμπερίληψη στο σύνταγμα κάθε χώρας της ευρωζώνης ή σε εθνική νομοθεσία του κανόνα για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, ενώ η μεταφορά του θα ελεγχθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο,

2) τη δέσμευση των εθνικών κοινοβουλίων πως θα λαμβάνουν υπόψη τις συστάσεις που θα υιοθετούνται για κάθε χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο,

3) ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω ενισχυμένης συνεργασίας στους εξής τομείς: ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα, αγορά εργασίας, εναρμόνιση φορολογικής βάσης στις επιχειρήσεις, επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, πολιτικής ενίσχυσης της ανάπτυξης, καλύτερη χρήση των κοινοτικών πόρων. Στο διορθωτικό σκέλος προτείνεται η αυτόματη ενεργοποίηση των κυρώσεων.

2011-12-08

naftemporiki.gr