Ο πίνακας «Ατέρμονο Πεδίο – Δελφοί», του Λευκαδίτη Θεόδωρου Στάμου, κοσμεί το πρωθυπουργικό γραφείο, στο Μέγαρο Μαξίμου.

Θεόδωρος Στάμος, ο Οδυσσέας των Ατέρμονων Πεδίων

 
"Αφού η ζωή εξωτερικά γίνεται τόσο πολύπλοκη, πρέπει να αρχίσεις να την απλοποιείς εσωτερικά." Με αυτά τα λόγια ο ζωγράφος Θεόδωρος Στάμος εξέφραζε την λογική των έργων του, αλλά και ταυτόχρονα τον τρόπο ζωής του. "Συνήθιζα να μαζεύω ένα σωρό παλιοπράματα... ΄Ωσπου άρχισα να τα ξεφορτώνομαι σε σημείο που τώρα έχω ένα γεμάτο σπίτι χωρίς τίποτα. Θέλω λοιπόν και οι πίνακές μου να το αντανακλούν."

Ο διεθνούς φήμης ζωγράφος, με τη Λευκαδίτικη καταγωγή, γεννήθηκε το Δεκέμβριο του 1922 στη Νέα Υόρκη. Η μάνα του κατάγονταν από τη Σπάρτη και ο πατέρας του από τη Λευκάδα. Σπούδασε στην σχολή Αμερικανών Καλλιτεχνών, ενώ καθοριστική επιρροή στις σπουδές του άσκησε ο Τζόσεφ Σόλμαν, καθηγητής της Σχολής και μέλος της ομάδας "Οι Δέκα". Πρωτοπόρος του κινήματος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, κατόρθωσε να εισαχθεί στην καλλιτεχνική ζωή της Νέας Υόρκης σε ηλικία μόλις 21 ετών, με την πρώτη του έκθεση στην ιστορική γκαλερί της Μπέττυ Πάρσονς.

Το 1950 ο Στάμος και 17 ομότεχνοί του Αμερικανοί μοντέρνοι ζωγράφοι, καταγγέλλουν με ανοιχτή επιστολή τους, που γίνεται πρωτοσέλιδο στους Νιου Γιορκ Τάιμς, τον Διευθυντή και τους κριτικούς τέχνης του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης, που ετοίμαζαν έκθεση με τίτλο “Αμερικάνικη Τέχνη - Σήμερα”, ότι είναι ενάντια στην προβολή έργων μοντέρνας τέχνης που δεν κατανοούν, ότι είναι δεδηλωμένα αντίθετοι στην προχωρημένη τέχνη, με τα συντηρητικά τους αισθητικά κριτήρια. Το αμερικανικό περιοδικό Λάιφ, αδράζοντας την ευκαιρία απ’ αυτή την επιστολή, αποκαλεί ένα χρόνο αργότερο ειρωνικά “οξύθυμους”, τα μέλη της λεγόμενης ομάδας της Πρωτοπορίας, που άτυπα ηγούνταν ο Στάμος, κάτι που έμεινε για αρκετά χρόνια μετά.

Οι όψιμοι πίνακες του Στάμου, που ουσιαστικά κλείνουν έναν κύκλο και έρχονται να συναντήσουν τα πρώτα του έργα, συγκαταλέγονται στη σειρά Ατέρμονα Πεδία (Infinity Field), την οποία ο Στάμος άρχισε να δουλεύει στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και ολοκλήρωσε δύο χρόνια πριν από το θάνατό του. Ωστόσο οι όψιμοι πίνακες, σε σχέση με τους προγενέστερους αυτής της σειράς, χρησιμοποιούν ένα ιδιαίτερο λεξιλόγιο, που οδηγεί την έρευνά του σε άλλα Ατέρμονα –πνευματικά– Πεδία.
Όπως γράφει και ο ιδιοκτήτης της Συλλογής, Ζαχαρίας Πορταλάκης: "Ήταν μια αποκάλυψη όταν, το 1989, τον επισκέφθηκα στο εργαστήριό του στη Λευκάδα. Κόκκινα, μόνο κόκκινα, ακόμα και η φόρμα που φορούσε. Στην απορία μου, το θαυμασμό μου και την ερώτησή μου για το τι συμβολίζει η καινούργια του δουλειά, πήρα μια μονολεκτική απάντηση: «Αίμα». Κεντρική θέση στους τελευταίους πίνακες της ζωής του έχουν τα χρώματα κόκκινο και μαύρο, που τα συνδέει συνειρμικά με τα συναισθήματα, τα συμβολικά γεγονότα, τους τόπους, τα νοήματα και πάνω απ’ όλα με τη φύση και τη ζωή του."

Ο τελευταίος και ο πιο ώριμος καλλιτεχνικά κύκλος της ζωής του 'κλείνει' στη Λευκάδα. Πολλά από τα έργα του είναι εμπνευσμένα από τη μοναδική φύση της Λευκάδας.Θάφτηκε στη Λευκάδα, στο νησί που τόσο αγαπούσε,  μετά το θάνατό του στα Γιάννενα το 1997

Έργα του βρίσκονται σήμερα σε περισσότερα από 70 διεθνή μουσεία στον κόσμο, όπως τα: Art Institute of Chicago, Guggenheim Museum, Metropolitan Museum, Museum of Modern Art, Whitney Museum of American Art, Museum Moderner Kunst Wienn, Bayerische Staatsgemäldesammlungen München, Wilhelm-Hack-Museum Ludwigshafen, και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές
Η Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας του απέδωσε την οφειλόμενη τιμή με μια μεγάλη αναδρομική έκθεση, ( www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=66435 ) λίγους μήνες μετά το θάνατό του, το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του 1997.

 Ατέρμονο Πεδίο  Σειρά Λευκάδα 1980

Πεδία του Απείρου Σειρά της Λευκάδας

eikastikon.gr,.nationalgallery.gr, in2life.gr                                              14.02.11