Συναγερμός από τα κρούσματα μηνιγγίτιδας σε παιδιά

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου και ποιοι θεωρούνται παράγοντες κινδύνου - Γιατί ο κίνδυνος αυξάνεται στα σχολεία

Τί είναι η μηνιγγίτιδα

Η μηνιγγίτιδα είναι μια αρκετά σοβαρή λοίμωξη που προκαλείται είτε από ιούς, είτε από βακτήρια, όπως ο αιμόφιλος της γρίπης, ο μηνιγγιτιδόκοκκος και ο πνευμονιόκοκκος. Η μηνιγγίτιδα είναι ουσιαστικά η φλεγμονή των μηνίγγων, των μεμβρανών που περιβάλλουν το νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο. Ανάλογα με την ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται, οι μηνιγγίτιδες διακρίνονται σε οξείες, χρόνιες και κεραυνοβόλες.
Πώς μεταδίδεται η μηνιγγίτιδα

Η μηνιγγίτιδα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, ακόμη και αν δεν έχει παρουσιάσει συμπτώματα, μέσω άμεσης επαφής με τα μολυσμένα σταγονίδια ή τις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις, οπως το φταρνισμα, ο βήχας,το φιλί.
Ποιά είναι τα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας

Τα συμπτώματα στα νεογέννητα είναι άτυπα, ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά και ενηλίκους είναι τα εξής:

•υψηλός πυρετός

•υπνηλία

•εμετός

•ευερεθιστότητα

•φωτοφοβία

•σπασμοί

•δυσκαμψία του αυχένα

•πόνος στις αρθρώσεις

•σπανιότερα δερματικό εξάνθημα (συνήθως υποδηλώνει σοβαρότητα της νόσου)

•κώμα (εφόσον δεν αντιμετωπιστεί).
Πώς γίνεται η διάγνωση της μηνιγγίτιδας

Η διάγνωση της μηνιγγίτιδας γίνεται με τη λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού από τη σπονδυλική στήλη και στη συνέχεια εξέτασή του στο μικροσκόπιο.
Ποιά είναι η θεραπεία της μηνιγγίτιδας

Η θεραπεία εξαρτάται από τα συμπτώματα και από το είδος της μηνιγγίτιδας. Στην περίπτωση της βακτηριδιακής μηνιγγίτιδας, η έγκαιρη διάγνωση και η άμεση θεραπεία με τη λήψη αντιβιοτικών είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της λοίμωξης. Στην περίπτωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας, η οποία είναι και συχνότερη, δεν απαιτείται θεραπεία με αντιβιοτικά.
Ποιές είναι οι επιπλοκές της μηνιγγίτιδας

*κώφωση

•τύφλωση

•νευρολογικές διαταραχές

•νεφρική ανεπάρκεια

•θάνατος.

Ποιά είναι η πρόληψη της μηνιγγίτιδας

Οι μηνιγγίτιδες που προκαλούνται από τα βακτήρια του αιμόφιλου της γρίπης, του μηνιγγιτιδόκοκκου και του πνευμονιόκοκκου μπορούν να προληφθούν με τη χορήγηση ειδικού εμβολίου (Hib), το οποίο αποτελεί μέρος του βασικού εμβολιασμού στα παιδιά.

Οι ιογενείς μηνιγγίτιδες μπορούν να προληφθούν με αυστηρή τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής (απολύμανση χεριών) και υγιεινής του περιβάλλοντος διαβίωσης (καθαρισμός και εξαερισμός του σπιτιού).

Έξαρση της ιογενούς μηνιγγίτιδας καταγράφεται τις τελευταίες εβδομάδες, με τη νόσο να προσβάλει κυρίως παιδιά. Ο Δεκέμβριος «έκλεισε» με 28 κρούσματα ιογενούς μηνιγγίτιδας, αριθμό σχεδόν διπλάσιο από εκείνον που είχε δηλωθεί τον Δεκέμβριο του 2012 (τα κρούσματα της ιογενούς μορφής ήταν 15). Συνολικά, το περασμένο έτος αναφέρθηκαν συνολικά 688 κρούσματα μηνιγγίτιδας, εκ των οποίων τα 348 ήταν ιογενή.

Η ιογενής μηνιγγίτιδα προκαλείται, όπως μαρτυρά το όνομά της από ιούς, κυρίως εντεροϊούς, αναπνευστικούς και άλλους ιούς. Η νόσος δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, μεταδίδεται όμως ο ιός και ανάλογα με τον οργανισμό όπου εισβάλλει προκαλεί απλή ίωση, γρίπη, μηνιγγίτιδα κοκ.

Εκτός από την ιογενή, υπάρχει και η βακτηριακή μηνιγγίτιδα που εκδηλώνεται μετά την προσβολή του οργανισμού από μηνιγγιδόκοκκο, πνευμονιόκοκκο ή αιμόφιλο ινφλουέντσας τύπου b. Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα εκδηλώνεται λιγότερο σε παιδιά και περισσότερο σε ενηλίκους και η έκβαση της είναι πιο δύσκολη, ενώ αποδεικνύεται μοιραία σε κάποιες περιπτώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα περίπου 5 περιστατικά που καταλήγουν κατά μέσο όρο κάθε χρόνο στη χώρα μας έχουν εκδηλώσει βακτηριακή μηνιγγίτιδα.

Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία του Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας του ΚΕΕΛΠΝΟ και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, ο αριθμός των κρουσμάτων παρουσιάζει διακυμάνσεις από το 1993 οπότε άρχισε μεθοδικά η δήλωση και η καταγραφή των κρουσμάτων. Την τελευταία δεκαετία παρέμεινε σταθερός κατά τη διετία 2003-2004 (περίπου 530 κρούσματα), παρουσίασε μικρή αύξηση την επόμενη διετία 2005- 2006 με 620 κρούσματα, αλλά το 2007 τα κρούσματα εκτινάχθηκαν στα 1.170 –μάλιστα τα 799 περιστατικά ήταν ιογενή. Το 2008 τα περιστατικά μειώθηκαν σε 715 και το επόμενο έτος σε 647, ενώ μειωμένος καταγράφεται ο αριθμός των κρουσμάτων μηνιγγίτιδας και τη διετία 2010- 2011: αναφέρθηκαν 531 μηνιγγίτιδες το 2010 και 477 το έτος 2011. Το 2012 καταγράφεται μικρή άνοδος, με 618 κρούσματα, εκ των οποίων τα 294 ιογενή.

Τα κρούσματα της ιογενούς μηνιγγίτιδας του περασμένου Δεκεμβρίου, πάντως, εκτός του ότι είναι διπλάσια, διεκδικούν και μια άλλη αρνητική «πρωτιά» για το περασμένο έτος: έφεραν τον τελευταίο μήνα του έτους στην πρώτη θέση σε ό,τι αφορά τα μηνιαία κρούσματα μηνιγγίτιδας, ενώ τα περισσότερα κρούσματα σημειώνονται ως επί το πλείστον κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ιδίως τους μήνες Ιούνιο- Αύγουστο.

Ποια είναι τα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας

Η μηνιγγίτιδα εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, πονοκέφαλο, δυσκαμψία στον αυχένα, εμετό, ζαλάδα, φωτοφοβία κι εξάνθημα κόκκινων κηλίδων οι οποίες δεν εξαφανίζονται με την πίεση του δέρματος. Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να εκδηλωθούν από μερικές ώρες έως μία με δύο ημέρες.

Από την κλινική εξέταση ο γιατρός δεν μπορεί να καταλάβει εάν πρόκειται για ιογενή ή για μικροβιακή μηνιγγίτιδα, καθώς απαιτούνται εργαστηριακές εξετάσεις στο νοσοκομείο.

Οι ιοί ή τα βακτήρια κάτω από συνθήκες που δεν είναι γνωστές, εισβάλλουν στον οργανισμό, διαπερνούν την άμυνά του και προκαλούν τη μηνιγγίτιδα. Παράγοντες κινδύνου θεωρούνται ότι είναι ο εξασθενημένος οργανισμός, οι απλές ιώσεις, η κούραση, το στρες.

Αυξημένος κίνδυνος νόσησης εμφανίζεται πάντα σε κλειστούς χώρους μεγάλων συναθροίσεων, όπως τα σχολεία, οι φοιτητικές εστίες, οι στρατώνες.

Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης

Η βακτηριδιακή μηνιγγίτιδα προλαμβάνεται με εμβολιασμό. Τα εμβόλια του αιμόφιλου ινφλουέντζας τύπου Β, του μηνιγγιδόκοκκου και του πνευμονιόκοκκου προσφέρουν σημαντική προστασία στους παιδικούς οργανισμούς, έως και 90% από τα επίμαχα βακτήρια.

Η ιογενής μηνιγγίτιδα μπορεί να προληφθεί με τα μέτρα ατομικής υγιεινής, δηλαδή το καλό πλύσιμο των χεριών, τον αερισμό των χώρων, την αποφυγή συγχρωτισμού για τις ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, όπως τα μωρά και τα παιδιά.
Στην περίπτωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας χορηγούνται στον ασθενή αντιικά φάρμακα, ενώ στη βακτηριακή μηνιγγίτιδα αντιβιοτικά.

Μόλις θεραπευτεί ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει κανονικά στις δραστηριότητές του, πχ στο σχολείο ή στην εργασία. Δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης ούτε και λόγος αποκλεισμού από τις ομαδικές δραστηριότητες.

Στις περιπτώσεις που εκδηλωθούν περισσότερα κρούσματα σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, τότε συστήνεται χορήγηση αντιβιοτικού προληπτικά (χημειοπροφύλαξη) σε όσα άτομα ήλθαν σε επαφή με τον ασθενή, πχ στους μαθητές της τάξης, την οικογένεια και αλλού.