Αρκτική: Τρύπα του όζοντος με έκταση πέντε φορές την Γερμανία!
Για πρώτη φορά οι επιστήμονες μιλούν για την ύπαρξη «τρύπας του όζοντος» αντίστοιχης αυτής πάνω από την Ανταρκτική, καθώς η απώλεια όζοντος πάνω από την Αρκτική ήταν φέτος ήταν ιδιαιτέρως σημαντική.
Η αρκτική «τρύπα» στο μέγιστο σημείο της έφθασε να έχει μέγεθος 2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, δηλαδή μια έκταση περίπου πενταπλάσια της Γερμανίας. Η έκταση αυτή, κατά πολύ μεγαλύτερη από κάθε άλλη που έχει υπάρξει ποτέ πάνω από την Αρκτική, είναι περίπου ίδια με το μέγεθος που είχε η «τρύπα» του όζοντος της Ανταρκτικής στα μέσα της δεκαετίας του ΄80.
Σύμφωνα μάλιστα με δορυφορικές μετρήσεις, υπήρξε σημαντική απώλεια όζοντος σε ποσοστό έως και 80% σε ύψος 18-20 χιλιομέτρων από το έδαφος. Ο μήνας με τις μεγαλύτερες απώλειες στο έτος 2011 ήταν ο Μάρτιος. Οι επιστήμονες κατηγορούν την κλιματική αλλαγή για την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών στη στρατόσφαιρα της Αρκτικής, μια επιδείνωση που ευνόησε τη δημιουργία χημικών ουσιών του χλωρίου, οι οποίες καταστρέφουν το όζον.
Η σχετική εργασία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ``Nature`` και οι ερευνητές από πολλές χώρες που συμμετείχαν, με επικεφαλής επιστήμονες του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της NASA στις ΗΠΑ υπό την Γκλόρια Μάνεϊ, θεωρούν πως είναι αδύνατο για την ώρα να προβλέψουν με βεβαιότητα αν θα επαναληφθεί τόσο μεγάλη απώλεια όζοντος. Επειδή όμως οι καιρικές προβλέψεις δείχνουν πως υπάρχει μια τάση για χαμηλότερες θερμοκρασίες και πιο βαριούς χειμώνες πάνω από την Αρκτική, θεωρούν πιθανό να υπάρχει σοβαρή απώλεια όζοντος και τα επόμενα χρόνια.
Το στρώμα όζοντος στην ατμόσφαιρα δρα προστατευτικά, καθώς εμποδίζει τις υπεριώδεις ακτίνες-Β του Ήλιου, που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του δέρματος, καταρράκτη στα μάτια και άλλες παθήσεις. Το όζον, όταν βρίσκεται χαμηλά στην επιφάνεια του εδάφους (παράγεται συνήθως από την αλληλεπίδραση των καυσαερίων με την ηλιακή ακτινοβολία), αντί να παίζει προστατευτικό ρόλο, είναι επιβλαβές για την υγεία, καθώς προκαλεί φλεγμονές στο αναπνευστικό σύστημα.
Στο μεταξύ, η «τρύπα» του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική έχει παραμείνει σχετικά σταθερή τα τελευταία χρόνια. Οι χημικές ενώσεις του χλωρίου διατηρούνται επί δεκαετίες στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, συνεπώς δεν αναμένεται το επίπεδο του όζοντος να αποκατασταθεί στα προ-βιομηχανικά επίπεδά του πριν τα μέσα του αιώνα μας. Τα καλά νέα όμως είναι πως μετά το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ το 1989 και την απαγόρευση των ανθρωπογενών ουσίων όπως οι χλωροφθοράνθρακες (που χρησιμοποιούνταν εδώ και ένα περίπου αιώνα σε διάφορα σπρέι και σε συσκευές όπως τα ψυγεία και οι πυροσβεστήρες) που συνέβαλαν στην διόγκωση της «τρύπας» του όζοντος, μειώθηκε με σχετική επιτυχία η απώλεια του όζοντος στην Ανταρκτική.
epikaira.gr
2011-10-03
