Μαρίδα με το μικροσκόπιο

Ουάσινγκτον

Πριν από έναν μήνα μια μελέτη είχε ταράξει τα νερά προβλέποντας ότι τα είδη που ζουν μέσα σε αυτά θα έχουν ως και κατά 25% μικρότερο μέγεθος ως το 2050 εξ αιτίας της κλιματικής αλλαγής. Τώρα μια νέα ερευνητική εργασία έρχεται να την επιβεβαιώσει διαπιστώνοντας για πρώτη φορά ότι η έστω και μικρή άνοδος της θερμοκρασίας επιδρά δραματικά στα υδρόβια είδη κάνοντάς τα να συρρικνώνονται 10 φορές περισσότερο από εκείνα που ζουν στην ξηρά.

Αυτό δεν σημαίνει μόνο ότι στο μέλλον το μαριδάκι μας θα «βγαίνει» σε μικρότερο μέγεθος από ό,τι οι μπριζόλες μας αλλά και ότι ο πλανήτης μάλλον θα χρειαστεί να σφίξει γερά το ζωνάρι του ελλείψει διαθέσιμης τροφής.

Η ζέστη… μικραίνει

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη από προηγούμενες έρευνες ότι τα ζώα που αναπτύσσονται σε θερμότερο περιβάλλον φθάνουν συνήθως ωριμάζοντας σε μικρότερο μέγεθος από ό,τι όταν ζουν σε πιο ψυχρές συνθήκες. Η νέα μελέτη, η οποία είναι η μεγαλύτερη στο είδος της, δείχνει για πρώτη φορά ότι αυτό ισχύει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στον υδρόβιο από ό,τι στον χερσαίο κόσμο.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ μελέτησαν περισσότερα από 160 είδη της ξηράς, της θάλασσας και του γλυκού νερού προκειμένου να ελέγξουν τον βαθμό ανάπτυξης του σώματός τους σε διάφορες, μη επιβλαβείς για τον οργανισμό τους θερμοκρασίες. Διαπίστωσαν ότι η σμίκρυνση ήταν πολύ πιο αισθητή στα ζώα του νερού, τα οποία φάνηκαν να επηρεάζονται εντονότερα από κάθε βαθμό ανόδου της θερμοκρασίας.

«Τα υδρόβια ζώα συρρικνώνονται δέκα φορές περισσότερο από ό,τι τα ζώα της ξηράς αν συγκρίνουμε είδη όπως τα έντομα και τα πολύ μικρά ψάρια» ανέφερε ο Αντριου Χερστ της Σχολής Βιολογικών και Χημικών Επιστημών του Queen Mary, ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Ενώ το μέγεθος των υδρόβιων ζώων μειώνεται κατά πέντε τοις εκατό για κάθε βαθμό ανόδου της θερμοκρασίας τα ζώα της ξηράς μικραίνουν κατά μέσο όρο μόλις κατά μισό τοις εκατό».

Αιτία η έλλειψη οξυγόνου

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αιτία για αυτή τη διαφορά αντιδράσεων που παρατηρήθηκε ανάμεσα στο νερό και στη στεριά είναι η… στενότητα οξυγόνου. Επειδή η άνοδος της θερμοκρασίας αυξάνει τις ανάγκες κάθε οργανισμού – υδρόβιου ή χερσαίου – για οξυγόνο, τα υδρόβια ζώα πιέζονται περισσότερο να προσαρμοστούν εφόσον το εν λόγω στοιχείο βρίσκεται σε πολύ λιγότερη αφθονία στο νερό από ό,τι στον αέρα.

«Προκειμένου να ικανοποιήσουν τις αυξημένες απαιτήσεις για οξυγόνο τα υδρόβια ζώα έχουν λιγότερες επιλογές» εξήγησε Ντέιβιντ Ατκινσον του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, άλλος συγγραφέας της μελέτης. «Το να μειώσουν το μέγεθος στο οποίο ωριμάζουν είναι ο τρόπος τους για να ισοσκελίσουν την προσφορά και ζήτηση οξυγόνου».

Η συρρίκνωση αυτή αναμένεται ότι θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στη διατροφή μας, σε παγκόσμιο επίπεδο. «Δεδομένου ότι τα ψάρια και άλλοι υδρόβιοι οργανισμοί παρέχουν σε τρία δισ. ανθρώπους τουλάχιστον το 15% της πρόσληψης ζωτικών πρωτεϊνών, η εργασία μας αναδεικνύει πόσο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε το πώς η μελλοντική άνοδος της θερμοκρασίας θα επηρεάσει τα είδη που ζουν στις θάλασσες, στις λίμνες και στα ποτάμια» τόνισε ο Τζακ Φόρστερ του Πανεπιστημίου Queen Mary, επικεφαλής της μελέτης η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».

Βήμα Science