Εμφυτεύουν μικροτσίπ στα ψάρια και παρακολουθούν τη μεταναστευτική τους πορεία προκειμένου να τα διευκολύνουν στο ταξίδι τους, χαράσσοντας νέους, υδάτινους δρόμους, στο πλαίσιο έρευνας με σκοπό τη δημιουργία περάσματος ψαριών στο αρδευτικό φράγμα Τοξοτών, στο Νέστο πόταμο. Την πρωτοποριακή έρευνα, εκπονεί την τελευταία διετία το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας, με επιστημονικά υπεύθυνο τον Δρ. Μάνο Κουτράκη, βιολόγο-ιχθυολόγο και συνεργάτες τούς Α. Σαπουνίδη, Ν. Καμίδη και Δ. Λαχουβάρη.

Όπως αναφέρεται στη μελέτη, η αδυναμία μετακίνησης των πληθυσμών των διαφόρων ειδών ιχθυοπανίδας, λόγω της ύπαρξης των φραγμάτων και των άλλων εμποδίων που υπάρχουν κατά μήκος του ποταμού Νέστου και των παραποτάμων του, μπορεί -ως ένα βαθμό- να επιλυθεί με την κατασκευή σκαλών ψαριών (fish ladders), παρακαμπτηρίων καναλιών (by-pass channels) ή άλλων συστημάτων μεταφοράς ψαριών.

Ωστόσο, ο σχεδιασμός της κατασκευής των συστημάτων αυτών πρέπει να λαμβάνει υπόψη και ορισμένες πτυχές της συμπεριφοράς των μεταναστευτικών ειδών. Η αποτελεσματικότητά τους συνδέεται ειδικότερα με τις ταχύτητες νερού, οι οποίες πρέπει να είναι συμβατές με την ικανότητα κολύμβησης και τη συμπεριφοράς των ειδών αυτών.

Το φράγμα των Τοξοτών αποτελεί το πρώτο και το παλαιότερο μεγάλο εμπόδιο στην ανοδική πορεία μεταναστευτικών ειδών, όπως το χέλι (anguilla anguilla) και η σαρδελομάνα (alosa fallax). Δεδομένου ότι βρίσκεται σχετικά κοντά στο δέλτα του ποταμού, μειώνει το δυνάμει χρησιμοποιούμενο ενδιαίτημα των ψαριών αυτών στο ποτάμι.

«Είναι λοιπόν αναγκαία η κατασκευή ενός ή και δυο περασμάτων ψαριών στο φράγμα. Αυτά μπορεί να είναι ένα παρακαμπτήριο κανάλι, το οποίο θα αποκαταστήσει πλήρως την κινητικότητα των ειδών της ιχθυοπανίδας κατά μήκος του ποταμού, και ένα πέρασμα ψαριών, το οποίο θα εστιάζει κυρίως στο χέλι», σημειώνει ο κ. Κουτράκης.

Όπως εξηγεί, στο πλαίσιο της έρευνας πραγματοποιήθηκε πιλοτικό μαρκάρισμα, με ειδικό μικροτσίπ, ψαριών που ανήκαν στα πιο άφθονα είδη της ιχθυοπανίδας, όπως ποταμοκέφαλοι και μπριάνες, προκειμένου να είναι δυνατή η μελέτη της επιβίωσης και σωματικής αύξησης των ψαριών.

«Τοποθετήθηκαν περίπου 250 τσιπάκια και "σκανάροντας" τα στοιχεία, από κάποια ψάρια που καταφέραμε να ξαναπιάσουμε, συλλέξαμε χρήσιμες πληροφορίες», αναφέρει ο κ. Κουτράκης, προσθέτοντας ότι στη συγκεκριμένη περιοχή απαγορεύεται η αλιεία, αλλά ακόμα κι αν κάποιο ψάρι αλιευτεί από ερασιτέχνη ψαρά, μπορεί εύκολα να εντοπισθεί το τσιπ που βρίσκεται στην κοιλιά του.

Οι ερευνητές προχώρησαν, ακόμα, στην τοπογραφική απεικόνιση του αρδευτικού φράγματος Τοξοτών, καθώς και της ευρύτερης περιοχής, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθεί για την εξέταση των διαφόρων εναλλακτικών. Επιπλέον, έγινε καταγραφή των σημερινών συνθηκών ως προς τα μετεωρολογικά, υδρολογικά, περιβαλλοντικά και γεωλογικά δεδομένα της ευρύτερης περιοχής έρευνας (Φράγμα Τοξοτών Ποταμού Νέστου), ώστε να επιλεγεί ο πιο ενδεδειγμένος τύπος "περάσματος".

«Από την ανάλυση των προτάσεων για την κατασκευή του παρακαμπτήριου καναλιού, αλλά κυρίως από τη διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, η μόνη εφικτή, τεχνικά, εναλλακτική είναι η κατασκευή νέου καναλιού, που θα περνά κάτω από την παλιά εθνική οδό Καβάλας-Ξάνθης και πάνω από την αρδευτική διώρυγα που βρίσκεται νότια της εθνικής οδού», υπογραμμίζει ο κ. Κουτράκης.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι οι υπόλοιπες εναλλακτικές -σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό- απαιτούν επέμβαση στο κύριο σώμα ή στα βοηθητικά έργα του φράγματος, κάτι που εξαρχής συναντούσε την αντίδραση των εμπλεκόμενων φορέων, λόγω κινδύνου στατικής αστοχίας.

Στη μελέτη των επιστημόνων, που έχει κατατεθεί για χρηματοδότηση στην υπερνομαρχία Δράμας-Καβάλας- Ξάνθης, προτείνεται να κατασκευαστεί τεχνητό κανάλι από οπλισμένο σκυρόδεμα, λύση που θα διευκολύνει και τη χρήση του παρακαμπτήριου καναλιού από περισσότερα των τεσσάρων ειδών της ιχθυοπανίδας (Χέλι, Θρακοτηλινάρι, Μπριάνα, Σύρτης), όπως και από το μικρό σε μέγεθος Τσιρωνάκι, που βρέθηκε σε μεγάλη αφθονία στην περιοχή, αλλά και από τη Φρίσσα (alosa fallax), ένα μεγάλο σε μέγεθος (40-50 εκατ.) μεταναστευτικό είδος, που ανεβαίνει τους ποταμούς, για αναπαραγωγή τους ανοιξιάτικους μήνες.