Τον κώδωνα του κινδύνου έναντι του φαινομένου της υπεραλίευσης, έκρουσε η Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας, Μαρία Δαμανάκη, παρουσιάζοντας την Τετάρτη 13 Ιουλίου τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής σε ειδική συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο, αποτέλεσμα της οποίας είναι η σοβαρή, πλέον, μείωση των αποθεμάτων των ψαριών στις ευρωπαϊκές θάλασσες. «Αν συνεχίσουμε έτσι, τα παιδιά μας θα βλέπουν στο μέλλον τα ψάρια μόνο στις φωτογραφίες», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Επίσης, πρόσθεσε πως «Πρέπει να δράσουμε τώρα, ώστε να επαναφέρουμε όλα τα ιχθυαποθέματά μας σε υγιή επίπεδα, προκειμένου να διατηρηθούν για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές. Μόνο υπό αυτή την προϋπόθεση μπορούν οι αλιείς να συνεχίσουν να αλιεύουν και να κερδίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα από τις δραστηριότητές τους».

Η κ. Δαμανάκη δήλωσε, ακόμη, ότι «αυτό σημαίνει πως πρέπει να διαχειριζόμαστε κάθε απόθεμα με σύνεση, να αλιεύουμε την ποσότητα που μπορούμε, διατηρώντας, ωστόσο, το απόθεμα υγιές και παραγωγικό για το μέλλον. Έτσι διασφαλίζουμε μεγαλύτερες ποσότητες αλιευμάτων, υγιές περιβάλλον και ασφαλή εφοδιασμό σε αλιευτικά προϊόντα. Εάν η εν λόγω μεταρρύθμιση ευοδωθεί, οι αλιείς και οι παράκτιες κοινότητες θα επωφεληθούν μακροπρόθεσμα και όλοι οι Ευρωπαίοι θα έχουν μεγαλύτερη επιλογή φρέσκων ψαριών, τόσο μη εκτρεφόμενων όσο και εκτρεφόμενων».

Ειδικότερα, τα βασικά σημεία των προτάσεων για την αναμόρφωση της ευρωπαϊκής αλιείας που παρουσίασε από τις Βρυξέλλες η Ελληνίδα Επίτροπος είναι τα εξής:

Για όλα τα ιχθυαποθέματα πρέπει να επιτευχθούν βιώσιμα επίπεδα μέχρι το 2015, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η ΕΕ σε διεθνές επίπεδο.
  
Σε όλους τους τύπους αλιείας θα πρέπει να εφαρμόζεται μια προσέγγιση με γνώμονα το οικοσύστημα, με μακροπρόθεσμα σχέδια διαχείρισης, που βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές συμβουλές.
   
Εξαλείφονται σταδιακά, η σπατάλη πόρων διατροφής και οι οικονομικές απώλειες που προκαλούνται από ρίψη ανεπιθύμητων ιχθύων στη θάλασσα, πρακτική γνωστή ως «απόρριψη». Οι αλιείς υποχρεούνται να εκφορτώνουν όλους τους ιχθείς που αλιεύουν.
   
Στις προτάσεις περιλαμβάνονται, επίσης, σαφείς στόχοι και χρονοδιαγράμματα για τον τερματισμό της υπεραλίευσης, προσεγγίσεις με βάση την αγορά, όπως μεμονωμένα εμπορεύσιμα μερίδια αλιευμάτων, μέτρα στήριξης της αλιείας μικρής κλίμακας, βελτίωση της συλλογής δεδομένων, και στρατηγικές προώθησης της αειφόρου ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη.
   
Οι καταναλωτές θα είναι σε θέση να έχουν καλύτερη πληροφόρηση για την ποιότητα και τη βιωσιμότητα των προϊόντων που αγοράζουν.
   
Οι γενικές αρχές πολιτικής και οι στόχοι θα καθορίζονται στις Βρυξέλλες, ενώ τα κράτη μέλη πρέπει να αποφασίζουν και να εφαρμόζουν τα πλέον κατάλληλα μέτρα διατήρησης. Εκτός από την απλούστευση της διαδικασίας, αυτό ευνοεί λύσεις προσαρμοσμένες στις περιφερειακές και τοπικές ανάγκες.
   
Οι φορείς εκμετάλλευσης, σε ολόκληρο τον κλάδο της αλιείας, θα πρέπει να λάβουν τις δικές τους οικονομικές αποφάσεις, ώστε να προσαρμόσουν το μέγεθος του στόλου στις αλιευτικές δυνατότητες. Οι οργανώσεις αλιέων θα διαδραματίσουν ισχυρότερο ρόλο στην καθοδήγηση του εφοδιασμού της αγοράς και την αύξηση των κερδών των αλιέων.
   
Η οικονομική ενίσχυση θα χορηγείται μόνο σε φιλικές προς το περιβάλλον πρωτοβουλίες, που συμβάλλουν στην έξυπνη και αειφόρο ανάπτυξη. Ένας αυστηρός μηχανισμός ελέγχου θα αποκλείει κάθε στρεβλή χρηματοδότηση παράνομων δραστηριοτήτων ή κάθε πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα.
   
Στους κόλπους των διεθνών οργανισμών και στο πλαίσιο των σχέσεών της με τρίτες χώρες, η ΕΕ θα αναλάβει δράση στο εξωτερικό, όπως πράττει στο εσωτερικό της, και θα προωθήσει τη χρηστή διακυβέρνηση και τη χρηστή διαχείριση της θάλασσας στον υπόλοιπο κόσμο.

Το ιστορικό της υπόθεσης

Σε ενημερωτικό σημείωμα που εξέδωσε επί του θέματος της αναμόρφωσης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει τα εξής:
Η αλιεία της ΕΕ πλήττεται από πολλά αλληλοσυνδεόμενα προβλήματα. Τα περισσότερα ιχθυαποθέματα υπεραλιεύονται από έναν αλιευτικό στόλο που είναι υπερβολικά μεγάλος και υπερβολικά αποτελεσματικός. Τα αλιεύματα μειώνονται χρόνο με το χρόνο και οι παράκτιες κοινότητες, οι οποίες συχνά εξαρτώνται από την αλιεία, βλέπουν τις οικονομικές προοπτικές τους να φθίνουν. Κατά τη λήψη αποφάσεων οι πολιτικοί ηγέτες τείνουν να ευνοούν τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα παρά τη μακροπρόθεσμη διατήρηση των πόρων· η νομοθετική προσέγγιση των Βρυξελλών από την κορυφή προς τη βάση έχει έως τώρα προσφέρει στον κλάδο ελάχιστα κίνητρα ώστε να υιοθετήσει μια υπεύθυνη συμπεριφορά και να συμβάλει στην αειφόρο χρήση των πόρων.

Τον Απρίλιο του 2009, η Πράσινη Βίβλος ανέλυσε τις ελλείψεις της σημερινής πολιτικής και δρομολόγησε δημόσια διαβούλευση η οποία διήρκεσε έως τα τέλη του 2010. Η συμβολή στη διαβούλευση και τα συμπεράσματα που συνήχθησαν από διάφορες εκδηλώσεις των ενδιαφερομένων μερών τροφοδότησαν την προετοιμασία της σημερινής δέσμης μεταρρυθμίσεων, η οποία αποτελείται από τις ακόλουθες συνιστώσες:

Νομοθετική πρόταση νέου κανονισμού που θα καθορίζει τους βασικούς κανόνες της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής
  
Νομοθετική πρόταση για μια νέα πολιτική αγοράς
  
Ανακοίνωση για την εξωτερική διάσταση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής
   
Γενική ανακοίνωση που εξηγεί τις σχέσεις μεταξύ των ανωτέρω

Η νέα αυτή δέσμη υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για έγκριση στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας (συναπόφαση). Στόχος της Επιτροπής είναι η έγκριση και η έναρξη ισχύος του νέου πλαισίου από την 1η Ιανουαρίου 2013.

Αργότερα εντός του έτους, η Επιτροπή σχεδιάζει να υποβάλει έναν νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό για την αλιεία και τη θαλάσσια πολιτική, σύμφωνα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

Περισσότερες πληροφορίες:

    - Περισσότερες λεπτομέρειες για τις προτάσεις διατίθενται στο Memo/11/503
    - Τα έγγραφα πολιτικής και άλλες πληροφορίες διατίθενται στη διεύθυνση:
    http://ec.europa.eu/fisheries/reform/index_el.htm

Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής

Ο γενικός στόχος των προτάσεων της Επιτροπής για μια σύγχρονη και απλούστερη Κοινή Αλιευτική Πολιτική (Κλπ) είναι να καταστεί η αλιεία βιώσιμη – από περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής σκοπιάς. Με την νέα πολιτική τα ιχθυαποθέματα θα επανέλθουν σε βιώσιμα επίπεδα, με τον τερματισμό της υπεραλίευσης και τον καθορισμό των αλιευτικών δυνατοτήτων βάσει επιστημονικών γνωμοδοτήσεων. Η νέα πολιτική θα εξασφαλίσει για τους πολίτες της ΕΕ μακροπρόθεσμα μια σταθερή και υγιεινή πηγή τροφίμων. Παράλληλα αποσκοπεί στην εκ νέου οικονομική άνθηση του αλιευτικού κλάδου , στην εξάλειψη της εξάρτησης από τις επιδοτήσεις και στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στην ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών.

Γιατί χρειάζεται μια νέα πολιτική;

Η αλιευτική πολιτική της Ευρώπης πρέπει να μεταρρυθμιστεί επειγόντως. Τα αλιευτικά σκάφη αλιεύουν περισσότερα ψάρια από όσα μπορούν να αναπαραχθούν με ασφάλεια, με αποτέλεσμα να εξαντλούνται συγκεκριμένα ιχθυαποθέματα και να διακινδυνεύει το θαλάσσιο οικοσύστημα. Σήμερα, τρία στα τέσσερα αποθέματα υφίστανται υπεραλίευση: το 82% των αποθεμάτων στη Μεσόγειο και το 63% των αποθεμάτων στον Ατλαντικό. Ο αλιευτικός κλάδος αλιεύει μικρότερες ποσότητες και αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο μέλλον.

Με βάση τα παραπάνω η Επιτροπή προτείνει μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση της πολιτικής. Η μεταρρύθμιση αυτή αφορά την δημιουργία προϋποθέσεων για την διασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος για τα αλιεύματα και τους αλιείς, καθώς και για το θαλάσσιο περιβάλλον από το οποίο εξαρτώνται αμφότεροι. Η μεταρρύθμιση θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και η πολιτική θα διαμορφωθεί ως μέρος της ευρύτερης θαλάσσιας οικονομίας με στόχο την διαμόρφωση πιο εναρμονισμένων πολιτικών για τις θάλασσες και τις παράκτιες περιοχές της ΕΕ μέσω της βελτίωσης των οικονομικών επιδόσεων του κλάδου, την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και την ενίσχυση της συνοχής των παράκτιων περιοχών.

Στο επίκεντρο της προτεινόμενης μεταρρύθμισης βρίσκεται η βιωσιμότητα. Η βιωσιμότητα της αλιείας σημαίνει αλίευση που δεν θέτει σε κίνδυνο την αναπαραγωγή των αποθεμάτων και εξασφαλίζει υψηλές μακροπρόθεσμες αποδόσεις. Αυτό απαιτεί την διαχείριση της ποσότητας των ιχθύων που απομακρύνονται από το θαλάσσιο περιβάλλον εξαιτίας της αλίευσης. Η Επιτροπή προτείνει μέχρι το 2015 τα αποθέματα να υφίστανται εκμετάλλευση σε βιώσιμα επίπεδα, τα οποία ορίζονται ως η μέγιστη ποσότητα αλιευμάτων που μπορεί να αλιευθεί ασφαλώς κάθε χρόνο και με την οποία διατηρείται το μέγεθος του ιχθυοπληθυσμού σε επίπεδο μέγιστης παραγωγικότητας. Το επίπεδο αυτό είναι γνωστό ως «μέγιστη βιώσιμη απόδοση» (ΜΒΑ ή MSY). Ο στόχος αυτός έχει προβλέπεται στην Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και εγκρίθηκε στην Παγκόσμια Διάσκεψη κορυφής για την αειφόρο ανάπτυξη το 2002 ως στόχος που πρέπει να επιτευχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι το 2015.

Από εκτιμήσεις1 προκύπτει ότι εάν τα αποθέματα υφίσταντο εκμετάλλευση με αυτό τον τρόπο, το μέγεθος των αποθεμάτων θα αυξανόταν κατά 70% περίπου. Το σύνολο των αλιευμάτων θα αυξανόταν κατά 17%, τα περιθώρια κέρδους θα μπορούσαν να τριπλασιαστούν, η απόδοση των επενδύσεων θα εξαπλασιαζόταν και η μικτή προστιθέμενη αξία του αλιευτικού κλάδου θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 90%, που αντιστοιχεί σε 2,7 δισ. ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία.

Η βιώσιμη αλιεία θα επιτρέψει επίσης στον κλάδο της αλίευσης να εξαρτηθεί από τις κρατικές ενισχύσεις. Θα διευκολύνει την επίτευξη σταθερών τιμών υπό συνθήκες διαφάνειας και θα αποφέρει σαφή οφέλη στους καταναλωτές. Ένας ισχυρός, αποδοτικός και οικονομικά βιώσιμος κλάδος που θα λειτουργεί υπό συνθήκες της αγοράς θα διαδραματίσει σημαντικότερο και ενεργότερο ρόλο στη διαχείριση των αποθεμάτων.

Ποια είναι τα κύρια στοιχεία των νέων προτάσεων;

Πολυετής διαχείριση με βάση το οικοσύστημα

Για να αποκατασταθεί ο δυναμισμός της αλιευτικής οικονομίας στην Ευρώπη, απαιτείται αποτελεσματικότερη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Από τώρα και στο εξής η διαχείριση της αλιείας της ΕΕ θα πραγματοποιείται με πολυετή σχέδια και θα διέπεται από την προσέγγιση με βάση το οικοσύστημα και την αρχή της προφύλαξης για να εξασφαλιστεί ο περιορισμός των επιπτώσεων των αλιευτικών δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Ο αλιευτικός κλάδος θα αποκτήσει καλύτερη και σταθερότερη βάση για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και επενδύσεις. Αυτό μακροπρόθεσμα θα διασφαλίσει τους πόρους και θα μεγιστοποιήσει τις αποδόσεις.

Τα πολυετή σχέδια διαχείρισης θα μετεξελιχθούν, από τα σημερινά σχέδια που αφορούν ένα απόθεμα σε σχέδια που θα στηρίζονται στους τύπους αλιείας – και θα καλύπτουν περισσότερα ιχθυαποθέματα σε λιγότερα σχέδια, με στόχο την επίτευξη βιώσιμων επιπέδων μέχρι το 2015. Τα αποθέματα που δεν θα υπάγονται σε σχέδια θα αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης μέσω του καθορισμού αλιευτικών δυνατοτήτων από το Συμβούλιο και μέσω άλλων μέτρων διατήρησης και τεχνικών μέτρων.

Απαγόρευση των απορρίψεων

Η απόρριψη, δηλ. η πρακτική να ξαναρίχνονται τα ανεπιθύμητα ψάρια στη θάλασσα, εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει το 23% του συνόλου των αλιευμάτων (σε ορισμένους τύπους αλιείας το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο!). Η εν λόγω απαράδεκτη πρακτική θα καταργηθεί σταδιακά με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και σε συνδυασμό με ορισμένα παράπλευρα μέτρα. Οι αλιείς θα υποχρεωθούν να εκφορτώνουν όλα τα εμπορικά είδη που αλιεύουν. Τα ψάρια με μέγεθος μικρότερο του κανονικού δεν θα μπορούν να πωληθούν για ανθρώπινη κατανάλωση.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να μεριμνήσουν για τον εξοπλισμό των αλιευτικών τους σκαφών, ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης τεκμηρίωση όλων των δραστηριοτήτων αλίευσης και μεταποίησης για να παρακολουθείται η συμμόρφωση με την υποχρέωση εκφόρτωσης όλων των αλιευμάτων.

Η προσέγγιση αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα πιο αξιόπιστα δεδομένα για τα ιχθυαποθέματα, καλύτερη στήριξη της διαχείρισης και βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων. Αποτελεί επίσης κίνητρο για τους αλιείς, ώστε να αποφεύγουν ανεπιθύμητα αλιεύματα μέσω τεχνικών λύσεων όπως τα επιλεκτικότητα αλιευτικά εργαλεία.

Μέτρα για επικερδέστερη αλιεία

Από το 2014 θα καθιερωθεί σύστημα μεταφερόμενων μεριδίων αλιευμάτων οι επιλεγόμενες «εκχωρήσεις», για τα σκάφη μήκους άνω των 12 μέτρων και για όλα τα σκάφη που θα χρησιμοποιούν συρόμενα εργαλεία. Με βάση συμφωνημένες αρχές σε επίπεδο ΕΕ οι εκχωρήσεις θα κατανέμονται από τα κράτη μέλη με διάφανο τρόπο και με αυτά θα εκχωρείται στον κάτοχό τους δικαίωμα συμμετοχής στην εθνική αλιευτική δυνατότητα κάθε έτους. Οι επιχειρήσεις θα έχουν την δυνατότητα να εκμισθώσουν ή να εμπορευτούν τις εκχωρήσεις τους στο πλαίσιο των κρατών μελών αλλά όχι μεταξύ κρατών μελών. Οι εκχωρήσεις θα έχουν ελάχιστη ισχύ 15 ετών αλλά θα μπορούν να ανακληθούν πριν λήξουν σε περίπτωση σοβαρής παράβασης του κατόχου. Τα κράτη μέλη μπορούν να δημιουργήσουν απόθεμα και να θεσπίσουν τέλη για τις εκχωρήσεις.

Αυτό το νέο σύστημα θα δώσει στον κλάδο της αλιείας μακρόπνοες προοπτικές, μεγαλύτερη ευελιξία και υπευθυνότητα μειώνοντας ταυτόχρονα την πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα. Οι επιχειρήσεις θα έχουν κίνητρο να αυξήσουν τις εκχωρήσεις τους ενώ άλλες ίσως να αποφασίσουν να εγκαταλείψουν τον κλάδο. Με το σύστημα αυτό προβλέπεται ότι τα εισοδήματα θα αυξηθούν πάνω από 20% και οι απολαβές των πληρωμάτων από 50% έως άνω του 100% μέχρι το 20222.

Υποστήριξη της αλιείας μικρής κλίμακας

Στην ΕΕ ο στόλος μικρής κλίμακας αντιστοιχεί το 77% του συνόλου του ενωσιακού στόλου από πλευράς αριθμού σκαφών αλλά μόνο στο 8% της χωρητικότητας (μέγεθος των σκαφών) και σε 32% από πλευράς ισχύος μηχανών. Η αλιεία μικρής κλίμακας διαδραματίζει συχνά σημαντικό ρόλο στον κοινωνικό ιστό και την πολιτιστική ταυτότητα πολλών παράκτιων περιοχών της Ευρώπης. Κατά συνέπεια, για τις περιοχές αυτές απαιτείται ειδική στήριξη. Με την μεταρρύθμιση της Κλπ παρατείνεται μέχρι το 2022 το δικαίωμα των κρατών μελών να περιορίζουν την αλιεία σε ζώνη εντός των 12 ναυτικών μιλίων από την ακτογραμμή. Η αλιεία μικρής κλίμακας μπορεί να εξαιρεθεί επίσης από το σύστημα των μεταβιβάσιμων εκχωρήσεων αλιείας. Το μελλοντικό χρηματοδοτικό μέσο για την αλιεία θα περιλαμβάνει μέτρα υπέρ της αλιείας μικρής κλίμακας και θα βοηθήσει τις τοπικές οικονομίες να προσαρμοστούν στις αλλαγές.

Ανάπτυξη βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας

Από ένα καλύτερο πλαίσιο για την υδατοκαλλιέργεια θα προκύψει αύξηση της παραγωγής και της προσφοράς τροφίμων με βάση αλιευτικά προϊόντα στην ΕΕ, μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενους ιχθύες και τόνωση της ανάπτυξης σε παράκτιες και αγροτικές περιοχές. Μέχρι το 2014 τα κράτη μέλη θα καταρτίσουν εθνικά στρατηγικά σχέδια για την κατάργηση των διοικητικών φραγμών και την προώθηση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών προτύπων για τον κλάδο της υδατοκαλλιέργειας. Θα συγκροτηθεί νέο γνωμοδοτικό συμβούλιο υδατοκαλλιέργειας για την παροχή συμβουλών επί θεμάτων που σχετίζονται με τον κλάδο. Υφίσταται σαφής ενωσιακή διάσταση όσον αφορά την ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας: οι στρατηγικές επιλογές σε εθνικό επίπεδο μπορούν να επηρεάσουν την εν λόγω ανάπτυξη σε γειτονικά κράτη μέλη.

Βελτίωση των επιστημονικών γνώσεων

Οι αξιόπιστες και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση των θαλάσσιων πόρων είναι ζωτικής σημασίας ως βάση για τη λήψη ορθών αποφάσεων διαχείρισης καθώς και για την αποτελεσματική εφαρμογή της Κλπ. Με την πρόταση θεσπίζονται οι βασικοί κανόνες και υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη σχετικά με την συλλογή, την διαχείριση και την διάθεση δεδομένων και τις διατάξεις πρόσβασης που αφορούν την Επιτροπή. Στα κράτη μέλη θα ανατεθεί η συλλογή, η συντήρηση και η κοινοποίηση των επιστημονικών δεδομένων σχετικά με τα ιχθυαποθέματα και τις επιπτώσεις της αλιείας στον θαλάσσιο βυθό. Για τον συντονισμό της εν λόγω δραστηριότητας θα θεσπιστούν εθνικά ερευνητικά προγράμματα.

Αποκεντρωμένη διακυβέρνηση

Με την πρόταση της Επιτροπής αποσαφηνίζονται οι ρόλοι και οι υποχρεώσεις κάθε παράγοντα και η λήψη των αποφάσεων έρχεται εγγύτερα στα αλιευτικά πεδία. Η μικροδιαχείριση από τις Βρυξέλλες καταργείται και οι νομοθέτες της ΕΕ θα καθορίζουν μόνο το γενικό πλαίσιο, τις βασικές αρχές, τους συνολικούς στόχους, τους δείκτες επιδόσεων και τα χρονικά πλαίσια. Στη συνέχεια τα κράτη μέλη θα αποφασίζουν περί των πραγματικών μέτρων υλοποίησης και θα συνεργάζονται σε περιφερειακό επίπεδο. Η πρόταση περιλαμβάνει διατάξεις που εξασφαλίζουν ότι τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα θεσπίσουν μέτρα που θα είναι συμβατά και αποτελεσματικά. Καθιερώνεται εναλλακτικός μηχανισμός για την ανάληψη δράσης από την Επιτροπή στις περιπτώσεις που τα κράτη μέλη δεν μπορούν να συμφωνήσουν ή όταν δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι.

Νέα πολιτική για την αγορά – χειραφέτηση του κλάδου και καλύτερα ενημερωμένοι καταναλωτές

Μέρος της προτεινόμενης δέσμης αποτελεί και η πρόταση περί νέας πολιτικής για την αγορά για να εξασφαλιστεί ότι η κοινή οργάνωση των αγορών των αλιευτικών προϊόντων θα συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της νέας ΚΑλΠ. Στόχος της είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ενωσιακού κλάδου, η βελτίωση της διαφάνειας των αγορών και η διασφάλιση συνθηκών ισότιμου ανταγωνισμού για όλα τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της Ένωσης.

Περιλαμβάνει επίσης εκσυγχρονισμό του ισχύοντος καθεστώτος παρέμβασης δεδομένου ότι δεν δικαιολογείται πλέον ένα σύστημα βάσει του οποίου δαπανάται δημόσιο χρήμα για την καταστροφή αλιευμάτων. Θα αντικατασταθεί από απλοποιημένο μηχανισμό αποθήκευσης, που θα επιτρέπει στις οργανώσεις των παραγωγών να αγοράζουν αλιευτικά προϊόντα, όταν οι τιμές πέφτουν κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο, και να τα αποθηκεύουν για να τα διαθέτουν στην αγορά σε μεταγενέστερο στάδιο. Το σύστημα αυτό θα ενισχύσει την σταθερότητα της αγοράς.

Οι οργανώσεις των παραγωγών θα διαδραματίσουν επίσης σημαντικότερο ρόλο στην συλλογική διαχείριση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο. Η καλύτερη εμπορική διάθεση των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ θα συμβάλλει στη μείωση των αποβλήτων και θα διαθέτει στοιχεία στους παραγωγούς σχετικά με την αγορά.

Με τα νέα πρότυπα εμπορίας σχετικά με την σήμανση, την ποιότητα και την ιχνηλασιμότητα θα βελτιωθεί η πληροφόρηση των καταναλωτών οι οποίοι θα ενισχυθούν στην προσπάθειά τους να υποστηρίξουν τη βιώσιμη αλιεία. Ορισμένες πληροφορίες στις ετικέτες θα είναι υποχρεωτικές, για να διαφοροποιηθούν π.χ. τα προϊόντα αλιείας από τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας· θα είναι δυνατή η αναγραφή και άλλων στοιχείων σε εθελοντική βάση.

Ένα σύγχρονο και κατάλληλο χρηματοδοτικό μέσο

Για την στήριξη των στόχων βιωσιμότητας της νέας ΚΑλΠ θα χορηγείται χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ. Η χρηματοδοτική συνδρομή θα χορηγείται υπό τον όρο συμμόρφωσης με τους κανόνες και η αρχή αυτή θα ισχύσει για τα κράτη μέλη και για τις επιχειρήσεις.

Για τα κράτη μέλη η μη συμμόρφωση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή, την αναστολή ή την δημοσιονομική διόρθωση της χρηματοδοτικής συνδρομής της Ένωσης. Για τις επιχειρήσεις οι σοβαρές παραβάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε απαγόρευση της πρόσβασης στην χρηματοδοτική ενίσχυση ή σε δημοσιονομικές μειώσεις. Επιπλέον, με την πρόταση καθιερώνεται η υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν υπόψη, κατά την χορήγηση χρηματοδοτικής ενίσχυσης, τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων κατά το πρόσφατο παρελθόν (ιδίως την απουσία σοβαρών παραβάσεων).

Η πρόταση για το νέο χρηματοδοτικό μέσο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) για την περίοδο 2014-2020, θα κατατεθεί αργότερα εντός του 2011. Στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο η Επιτροπή πρότεινε για το ΕΤΘΑ προϋπολογισμό 6,7 δισ. ευρώ.

Αναλαμβάνοντας διεθνείς ευθύνες

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) το 85% σχεδόν των παγκόσμιων ιχθυαποθεμάτων για τα οποία υπάρχουν στοιχεία αναφέρεται ως πλήρως εξαντλημένο ή ως υφιστάμενο υπερεκμετάλλευση. Η ΕΕ που είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αλιευτικών προϊόντων παγκοσμίως από πλευράς αξίας πρέπει να αναλάβει δράση στο εσωτερικό καθώς και στο εξωτερικό. Η εξωτερική αλιευτική πολιτική πρέπει να αποτελέσει ενιαίο τμήμα της ΚΑλΠ. Κατά συνέπεια, η ΕΕ θα υποστηρίξει τις ίδιες αρχές περί βιωσιμότητας και διατήρησης των ιχθυαποθεμάτων και περί θαλάσσιας βιοποικιλότητας στους διεθνείς και τους περιφερειακούς οργανισμούς. Θα συνάψει συμμαχίες και θα αναλάβει δράση με εταίρους ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας και τη μείωση της πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας.

Στις διμερείς αλιευτικές συμφωνίες με χώρες εκτός ΕΕ, η ΕΕ θα προωθήσει την βιωσιμότητα, την χρηστή διακυβέρνηση και τις αρχές της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της έννομης τάξης. Οι υφιστάμενες συμφωνίες αλιευτικής σύμπραξης θα αντικατασταθούν από συμφωνίες βιώσιμης αλιείας που θα εξασφαλίσουν την εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων βάσει έγκυρων επιστημονικών γνωμοδοτήσεων με στόχο μόνο τους πλεονάζοντες πόρους, τους οποίους η χώρα εταίρος δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμεί να αλιεύσει η ίδια. Βάσει των συμφωνιών βιώσιμης αλιείας οι χώρες εταίροι θα αποζημιώνονται για την παροχή πρόσβασης στους αλιευτικούς τους πόρους και θα τους παρέχεται χρηματοδοτική βοήθεια για την εφαρμογή βιώσιμης αλιευτικής πολιτικής.

Θα υπάρξουν νέοι κανόνες για τον έλεγχο και την επιβολή του νόμου;

Η πρόταση συνάδει με το νέο καθεστώς ελέγχου της ΕΕ που ισχύει από το 20103 και ενσωματώνει τα βασικά στοιχεία του καθεστώτος ελέγχου και εφαρμογής του νόμου όσον αφορά την συμμόρφωση με τους κανόνες της ΚΑλΠ. Βάσει της καθιέρωσης της υποχρέωσης εκφόρτωσης για την αποφυγή των απορρίψεων η Επιτροπή προτείνει υποχρεώσεις παρακολούθησης και ελέγχου, ιδίως σε σχέση με τις πλήρως τεκμηριωμένες αλιευτικές δραστηριότητες, καθώς και πιλοτικά έργα στο τομέα νέων τεχνολογιών ελέγχου αλιείας που συμβάλλουν στην βιώσιμη αλιεία.

Πότε θα τεθεί σε ισχύ η μεταρρύθμιση;

Οι νέοι κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν όταν οι προτάσεις θα ψηφιστούν από το Συμβούλιο των Υπουργών και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η εφαρμογή θα γίνει σταδιακά επειδή απαιτείται προσαρμογή του κλάδου προκειμένου να αποδώσει αποτελέσματα. Στην μεταρρύθμιση όμως προβλέπονται σαφείς προθεσμίες. Στόχος είναι η νέα νομοθεσία να εκδοθεί και να τεθεί σε ισχύ την 1.1.2013.

paseges.gr

2011-07-15