Περάσαμε το καλοκαίρι όμορφα και καλά και επιστρέφουμε στις εστίες μας και στις συνηθισμένες δραστηριότητές μας. Μαζί όμως με τις αναμνήσεις μας από τους τόπους παραθερισμού, κουβαλήσαμε και μερικές δερματοπάθειες, οι οποίες οφείλονται στον ήλιο, τη ζέστη και την υγρασία. Πώς τις επισημαίνουμε, ποιές είναι και πώς μπορούμε να απαλλαγούμε απ` αυτές για να χαρούμε και το όμορφο φθινόπωρο;

Το καλοκαίρι πέρασε αφήνοντας μας ωραίες αναμνήσεις, αλλά σε ορισμένους και τα σημάδια του στο δέρμα μας. Η παραμονή σε κάποια παραλία κάτω από τον ζεστό ήλιο, πάνω στην άμμο, συχνά χωρίς πετσέτα, είναι οι κυριότερες αιτίες ανάπτυξης μολυσματικών δερματοπαθειών.
Μυκητιασικές λοιμώξεις
Ποικιλόχρους πιτυρίαση

Χρόνια επιφανειακή μυκητίαση, με εντόπιση κυρίως σε κορμό και βραχίονες. Χαρακτηρίζεται από κυκλικές ή ωοειδείς υπέρ- ή υποχρωματικές κηλίδες, με ήπια απολέπιση, συνήθως χωρίς συνοδά συμπτώματα. Το νόσημα οφείλεται σε έναν λιπόφιλο ζυμομύκητα, ο οποίος υπάρχει φυσιολογικά στο δέρμα των ενηλίκων (σαπρόφυτο).

Η ζέστη, η υγρασία, η ανοσοκαταστολή μετατρέπουν τον μύκητα στην παθολογική του μορφή, εμφανίζοντας τη νόσο. Το γεγονός ότι ο μύκητας ανήκει στα σαπρόφυτα είναι η αιτία των συχνών υποτροπών.
Μυκητιάσεις από δερματόφυτα

Μπορούν να προσβάλλουν την κερατίνη στιβάδα του δέρματος, τα νύχια, τις τρίχες. Μυκητιάσεις που προσβάλλουν το τριχωτό της κεφαλής αφορούν τα παιδιά, ενώ η συχνότητα των ονυχομυκητιάσεων αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας. Ο τρόπος μετάδοσης είναι από άνθρωπο (ανθρωπόφιλοι), από ζώο (ζωόφιλοι), από τη γη (γεώφιλοι).

Οι αιτίες οι οποίες διευκολύνουν τη λοίμωξη είναι οι νόσοι που αλλοιώνουν τη δομή της κερατίνης στιβάδας, όπως η ατοπική δερματίτιδα, η ψωρίαση, η ιχθύαση. Ζέστη, υγρασία, κλειστή περίδεση (συνθετικά ρούχα, παπούτσια), τοπική ή συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών, συχνή έκθεση στους αιτιολογικούς παράγοντες (ξυπόλυτοι σε χώμα-άμμο, κτηνίατροι, αγρότες), συχνοί τραυματισμοί (υπερβολικό λιμάρισμα των νυχιών) βοηθούν επίσης τους μύκητες να αποικίσουν το δέρμα και τα εξαρτήματά του.

Η κλινική εικόνα διαφέρει, ανάλογα με το είδος του μύκητα. Πλάκα ερυθηματώδης, σαφώς αφοριζόμενη από το γύρω υγιές δέρμα, με κεντρική ίαση και περιφερική απολέπιση συνήθως στα εκτεθειμένα μέρη, με ή χωρίς κνησμό, ερύθημα με ήπια απολέπιση μεταξύ των τελευταίων δαχτύλων του ποδιού, σπασμένες τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής, με υπερκερατωσική πλάκα, αλλαγή μέρους του χρώματος των νυχιών και αποκόλληση του ελεύθερου άκρου αυτών είναι οι πιο συχνές εικόνες μιας μυκητίασης.
Καντιντίαση

Μυκητίαση που προσβάλλει πτυχές, βλεννογόνους, νύχια. Τριβή, ανοσοκαταστολή, σακχαρώδης διαβήτης, εγκυμοσύνη, λήψη κορτικοστεροειδών-αντιβιοτικών, χρήση πάνας στα μωρά και τους κατακεκλιμένους είναι οι κυριότεροι επιβαρυντικοί παράγοντες. Ερυθηματώδεις πλάκες, συχνά με ρωγμές στις πτυχές, με περιφερικές φλύκταινες και κνησμό είναι η εικόνα που παρουσιάζουν οι ασθενείς. Θεραπευτικά για όλες τις μυκητιάσεις χορηγούμε, συνήθως ύστερα από καλλιέργεια, αντιμυκητιασικά, κερατολυτικά, αντισηπτικά σκευάσματα και απομακρύνουμε και τους αιτιολογικούς παράγοντες.
Θυλακίτιδα

Πρόκειται για φλεγμονή του θυλάκου της τρίχας. Εμφανίζεται ως στρογγυλή, μαλακή βλατίδα, φυσαλίδα, φλύκταινα ή οζίδιο, με κεντρική συνήθως κοίλανση, η οποία αντιστοιχεί στον θύλακο της τρίχας. Εντοπίζεται όπου υπάρχουν τριχοσμηγματογόνοι μονάδες. Ασυμπτωματική ή με κνησμό ή και πόνο, με ποικίλη αιτιολογία και ανάλογη κλινική εικόνα.

Μύκητες, βακτήρια, τοπική χρήση λιπαρών σκευασμάτων, τοπική ή συστηματική χρήση στεροειδών ορμονών, ανοσοκαταστολή, τριβή, απότομη έλξη των τριχών, σε συνδυασμό με ζέστη και υγρασία, είτε περιβαλλοντολογική είτε λόγω ένδυσης με συνθετικά υφάσματα, είναι οι κυριότεροι αιτιολογικοί παράγοντες. Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από το αίτιο, την έκταση της νόσου και τη συνολική εικόνα της υγείας του ασθενούς.
Ιογενείς λοιμώξεις
Μυρμηκιές

Οφείλονται, με τα σημερινά δεδομένα, σε 20 είδη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Εμφανίζονται ως υπερκερατωσικές βλατίδες ή πλάκες σε όλο το σώμα, κυρίως όμως στα εκτεθειμένα μέρη, χωρίς συνοδά συμπτώματα, εκτός από την περιοχή των πελμάτων, τις οποίες ο ασθενής αντιλαμβάνεται σαν ξένο σώμα. Μεταδίδονται με την επαφή με βλάβες πάσχοντος. Η λύση της κερατίνης στιβάδας, η ανοσοκαταστολή και οι συχνοί τραυματισμοί είναι επιβαρυντικοί παράγοντες.

Υπάρχουν διάφορα είδη, όπως: ομαλές, κοινές, πελμάτων, ενδιάμεσες, ανάλογα με την κλινική εικόνα και την εντόπιση. Θεραπευτικά η νόσος αντιμετωπίζεται, ανάλογα με την εντόπιση και το είδος των μυρμηκιών, κυρίως με καταστροφικές μεθόδους από τον ιατρό, όπως λέιζερ, κρυοθεραπεία, διαθερμοπληξία, χειρουργική εξαίρεση. Η θεραπεία μπορεί να συνεχίζεται στο σπίτι με κερατολυτικά ή ανοσοτροποποιητικά σκευάσματα.
Μολυσματική τέρμινθος

Αυτοπεριοριζόμενη σε ανοσοεπαρκή άτομα επιδερμιδική λοίμωξη του δέρματος, η οποία οφείλεται σε ιό και χαρακτηρίζεται από ασυμπτωματικές, ομφαλοειδείς, ρόδινες ή χρώματος του δέρματος βλατίδες. Εμφανίζεται στα εκτεθειμένα μέρη, κυρίως στα παιδιά, και στη γεννητική και περιγεννητική χώρα στους ενήλικους, τους οποίους θεωρείται σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Η θεραπευτική προσέγγιση στηρίζεται κυρίως στην καταστροφή των βλαβών.
Βακτηριακές λοιμώξεις
Μολυσματικό κηρίο

Εμφανίζεται κυρίως στα παιδιά και στους νεαρούς ενήλικους. Οφείλεται στον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο και στο β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο. Υστερα από τραυματισμό του δέρματος ή σε έδαφος άλλης δερματοπάθειας, με επιμόλυνση από τον μικροοργανισμό, εμφανίζονται φυσαλίδες ή φλύκταινες, οι οποίες σπάνε εύκολα δημιουργώντας μελιτόχροη εφελκίδα. Συχνά συνοδεύεται από κνησμό.

Πολύ μεταδοτικό νόσημα. Θεραπευτικά χορηγούμε αντιβιοτικά και τοπικά αντισηπτικά σκευάσματα.

Γράφει η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΑΜΠΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ
Δερματολόγος - αφροδισιολόγος, διδάκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών

2011-09-17

iatronet.gr