Καταπονούνται πολύ τα μάτια μας το καλοκαίρι, καθώς η ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και οι αυξημένες μολύνσεις από μικρόβια, ιώσεις και μυκητιάσεις της εποχής, προκαλούν συχνά βλάβες στην όρασή μας. Οι οφθαλμίατροι βλέπουν πολύ περισσότερα περιστατικά να φθάνουν στα ιατρεία τους αυτούς τους μήνες, από τα οποία άλλα θεραπεύονται και άλλα παραμένουν με μόνιμες βλάβες.

Το φως είναι μια ενέργεια που ερεθίζει τα οπτικά κύτταρα του ματιού και μας δίνει τη δυνατότητα να βλέπουμε. «Ο ήλιος είναι το φως, με βάση το οποίο μπορεί κανείς να αντιλαμβάνεται τα αντικείμενα και τον κόσμο», λέει ο οφθαλμίατρος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, κ. Σπύρος Γεωργαράς. «Ο ήλιος είναι η χαρά της ζωής και χάρη σε αυτόν έχουμε τη δυνατότητα της όρασης. Οι σημερινές συνθήκες του πλανήτη μας, όμως, με το πρόβλημα της στιβάδας του όζοντος, αλλά και τη μαζική έκθεση ολοένα και περισσότερων ανθρώπων στην ηλιακή ακτινοβολία κατά τις μεσημεριανές ώρες, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στα μάτια. Παλαιότερα μάλιστα, οι άνθρωποι έβγαιναν στο φως του ήλιου από τα χαράματα για να πάνε για δουλειά και έτσι το μάτι τους συνήθιζε και προστατευόταν. Τώρα, πηγαίνουν από τα γραφεία- με μάτια μη εξοικειωμένα στον ήλιο- κατευθείαν στην παραλία μέσα στο καταμεσήμερο».

Παρά τη φυσική προστασία του ματιού, οι μεγάλες δόσεις ηλιακής ακτινοβολίας επί μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να βλάψουν σοβαρά την όρασή μας. «Ιδίως στην Ελλάδα, έχουμε από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο υψηλό δείκτη επικινδυνότητας από την υπεριώδη ακτινοβολία», υπογραμμίζει ο κ. Γεωργαράς. «Το 70% της υπεριώδους ακτινοβολίας φθάνει στη Γη κατά τις ώρες 12-2 το μεσημέρι. Τότε, η απόσταση του Ήλιου από τη Γη είναι μικρότερη, άρα και ηδιαδρομή που κάνουν οι ακτίνες έως το έδαφος».

Τα μάτια μπορεί να πάθουν ηλιακά εγκαύματα, όπως και το υπόλοιπο σώμα μας. «Η μεγάλη έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα στα μάτια- με τον ίδιο τρόπο που προκαλεί και στο δέρμα- με συνέπεια τις κερατοβλεφαροεπιπεφυκίτιδες», τονίζει ο κ. Γεωργαράς. «Αυτές μπορεί να φθάσουν έως την απόπτωση του επιθηλίου κερατοειδούς, ιδίως σε ανθρώπους που φορούν φακούς επαφής. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, το δάκρυ που αυτόματα εκκρίνεται από το μάτι προστατεύει σε μεγάλο βαθμό από τις επιπλοκές ενός ηλιακού εγκαύματος, οι οποίες είναι οι μολύνσεις».

Εξάλλου, είναι γνωστό ότι ορισμένοι επαγγελματίες, όπως οι ψαράδες, οι αγρότες, όσοι εργάζονται στην παραλία πολλές ώρες της ημέρας κ.ά., μπορεί να παρουσιάσουν, εκτός από απλά και θεραπεύσιμα προβλήματα (όπως οι επιπεφυκίτιδες), και έντονες και χρόνιες παθήσεις, όπως είναι η χρόνια βλεφαρίτιδα και η ξηροφθαλμία. «Επίσης, ο ήλιος μπορεί να προκαλέσει παθήσεις όπως ο καταρράκτης (ακόμα και σε νεαρά άτομα), που θεραπεύονται μόνο με εγχείρηση», προσθέτει ο κ. Γεωργαράς. «Μπορεί ακόμα να προκαλέσει και παθήσεις που δεν θεραπεύονται, όπως είναι οι ωχροπάθειες». Και οι υπάρχουσες όμως παθήσεις επιδεινώνονται από τον ήλιο, όπως είναι οι βλεφαρίτιδες, η ξηροφθαλμία, οι επιπεφυκίτιδες, ο καταρράκτης και οι παθήσεις ωχράς κηλίδας.

Επιρρεπείς σε βλάβες στον ήλιο είναι όσοι φορούν φακούς επαφής. «Οι φακοί επαφής, που αποτελούνται από πλαστικό υλικό, ζεσταίνονται υπερβολικά στο ζεστό περιβάλλον του καλοκαιριού και αφυδατώνονται», εξηγεί ο κ. Γεωργαράς. «Αυτό έχει ως συνέπεια να προκαλείται, λόγω της ξηρότητας, απόπτωση του επιθηλίου (επιδερμίδας) του κερατοειδούς».
Οι συνηθισμένοι μαλακοί φακοί επαφής έχουν 40% νερό, ενώ άλλοι έχουν 80%. Όταν λοιπόν το νερό εξατμίζεται στο θερμό περιβάλλον του καλοκαιριού, οι φακοί κολλάνε στο μάτι και δεν αφήνουν τα δάκρυα να κυκλοφορήσουν. Γι΄ αυτό, όσοι φορούν φακούς επαφής νιώθουν τα μάτια τους να τσούζουν και να κοκκινίζουν.

Μελέτη δείχνει ότι το 30% των ατόμων που φορούν φακούς επαφής παθαίνουν επιπεφυκίτιδα στη θάλασσα. «Ο κίνδυνος μόλυνσης γίνεται μεγαλύτερος, λόγω των μικροτραυματισμών από αποπτώσεις του επιθηλίου στον κερατοειδή το καλοκαίρι», επισημαίνει ο κ. Γεωργαράς. «Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται περισσότερο στις πισίνες, ιδίως εάν δεν συντηρούνται σχολαστικά ή εάν έχουν πολύ κόσμο. Εάν μάλιστα συνδυασθεί αυτό με κακή υγιεινή των φακών επαφής, το πρόβλημα επιδεινώνεται».

12λογος προστασίας

1. Να αγοράζετε γυαλιά ηλίου μόνο από καταστήματα οπτικών. Να ελέγχετε το ταμπελάκι που υπάρχει πάνω στα γυαλιά ή στο κουτί τους, όπου αναφέρεται το ποσοστό απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας (υπεριώδους και μπλε). Το ιδεώδες είναι να την απορροφούν κατά 100%. Καλύτερα να δίνει κανείς λιγότερα χρήματα για επώνυμους σκελετούς και να παίρνει πολύ καλούς φακούς. Προσοχή! Τα γυαλιά-μαϊμού (από τα οποία σημειώνονται κάθε χρόνο πολλά εγκαύματα στα μάτια) μπορεί να αναφέρουν και ψεύτικες προδιαγραφές.
2. Να αντικαθιστάτε κάθε χρόνο τουλάχιστον τα γυαλιά με πλαστικούς φακούς. Οι πλαστικοί φακοί των γυαλιών ηλίου, αν και έχουν εξελιχθεί και είναι σήμερα αρκετά σκληροί και ανθεκτικοί, φθείρονται και γρατζουνίζονται.
3. Τα γυαλιά ηλίου να είναι μεγάλα, για να προστατεύουν περισσότερο.
4. Να έχουν καμπυλότητα στο πλάι, ώστε να καλύπτουν και από το πλάι τα μάτια.
5. Διαλέξτε το χρώμα των γυαλιών που σας ταιριάζει περισσότερο. Το χρώμα δεν παίζει ρόλο στην απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ακόμα και γυαλιά χωρίς χρώμα απορροφούν το ίδιο, εάν είναι καλά τα κρύσταλλα. Η επιλογή του χρώματος εξαρτάται από την ώρα και τον τόπο όπου χρησιμοποιεί κανείς τα γυαλιά. Κίτρινα γυαλιά, π.χ., είναι καλύτερα για όσους οδηγούν την αυγή και το σούρουπο, αλλά και για το χιόνι. Γκρι προς πράσινο χρώμα είναι καλύτερο για τη θάλασσα. Κίτρινοι ή πορτοκαλί φακοί γυαλιών είναι καλύτεροι για όσους έχουν παθήσεις της ωχράς κηλίδας. Το κόκκινο χρώμα ξεκουράζει ορισμένους περισσότερο.
6. Όσοι κάνουν θαλάσσια σπορ, να αγοράζουν τα ειδικά γυαλιά για αθλητές, που είναι ανθεκτικά στις συγκρούσεις και υπάρχουν σε καταστήματα οπτικών και καλά καταστήματα αθλητικών ειδών. Κάθε χρόνο πολλοί τραυματισμοί ματιών ακόμα και απώλειες- συμβαίνουν από ακατάλληλα γυαλιά ηλίου κατά την άθληση.
7. Να φοράτε γυαλιά ηλίου μέσα στη θάλασσα και κάτω από την ομπρέλα.
8. Τα μωρά στα καρότσια να είναι με κλειστή τέντα, καπέλο και γυαλιά καλής ποιότητας.
9. Να μην εκτίθεσθε στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες.
10. Όσοι φορούν φακούς επαφής, να έχουν μαζί τους στη θάλασσα τεχνητά δάκρυα (που είναι το καλύτερο φάρμακο για την προστασία των ματιών).
11. Οι φακοί επαφής να καθαρίζονται σχολαστικά ή να αντικαθίστανται τακτικά.
12. Εάν αισθανθείτε δάκρυα, πρήξιμο των βλεφάρων, θόλωση της όρασης και έντονο πόνο (από ιώσεις), να απευθυνθείτε αμέσως σε οφθαλμίατρο, για να προλάβετε την επιμόλυνση από μικρόβια.

TA NEA

2012-07-04