Άρθρο του Δημήτρη Μαρτίνη*

Οι πρόσφατες ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας,  έχουν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον όλων των κοινωνικών ομάδων τις τελευταίες μέρες.

θα ήθελα όμως να σταθώ εδώ σε κάποια μέτρα, που προτίθεται να πάρει η κυβέρνηση προκειμένου να καλύψει το δημοσιονομικό κενό το οποίο προβλέπει η τρόικα, μέτρα τα οποία θεωρώ ότι έχουν λάθος κατεύθυνση, είναι άδικα και θα επηρεάσουν αρνητικά την εύθραυστη αναιμική ανάκαμψη του ΑΕΠ ,αντί να διαχυθεί αυτή στα ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού.

Πρόκειται για την αύξηση του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία και την άρση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.

H κυβέρνηση εφαρμόζει αντιαναπτυξιακή πολιτική υιοθετώντας τα παραπάνω μέτρα, ενώ θα έπρεπε να ρίξει όλο το βάρος της στο να αυξήσει την αποτελεσματική συλλογή του ΦΠΑ με βάσει τους υπάρχοντες συντελεστές αλλά και να μειώσει το ΦΠΑ στα νησιά του Ιονίου. Τα οποία έχουν τους ίδιους λόγους και ανάγκες με τα νησιά του Αιγαίου, για μειωμένο ΦΠΑ.

Σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδας αν μπορούσαμε να εισπράξουμε το ΦΠΑ με την ίδια αποτελεσματικότητα που το κάναμε το 2008 ,θα είχαμε επιπλέον εισπράξεις 1,1% του ΑΕΠ. Δηλαδή 2 δισ. ευρώ τον χρόνο (όταν το δημοσιονομικό έλλειμμα υπολογίζεται σε 1,7 δισ. ευρώ) . Ενώ αν πετυχαίναμε τον μέσο όρο της ΕΕ στην αποτελεσματικότητα  είσπραξης φόρων και εισφορών, θα εισπράτταμε γύρω στα 8 δις. κάθε χρόνο (4,7% του ΑΕΠ).

Αντί για αυτό, η κυβέρνηση θα δημιουργήσει πρόβλημα στον μοναδικό σημαντικό τομέα της οικονομίας που αναπτύσσεται, τον τουρισμό.

Το πρώτο 11μηνο του 2014 οι τουριστικές εισπράξεις ανήλθαν στα 11,83 δις ευρώ, αυξημένες κατά 14,8% σε σχέση με πέρυσι και  μέχρι το τέλος του χρόνου μπορεί να ανέλθουν γύρω στα 12,5 δις  ευρώ.

Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, για την επίδραση του Τουρισμού στην Ελληνική οικονομία, κάθε 1000 ευρώ τουριστικής δαπάνης, η Ελληνική οικονομία αυξάνεται κατά 2220 ευρώ. Δηλαδή η συνεισφορά του Τουρισμού στο ελληνικό ΑΕΠ το 2014, αν υπολογίσουμε και τον εγχώριο τουρισμό, μπορεί να κυμανθεί γύρω στο 18-20%. Επίσης σύμφωνα με έγκυρα στοιχεία του ΙΟΒΕ, ο τουρισμός στην Ελλάδα υποστηρίζει πάνω από 750,000 θέσεις εργασίας.

Ο τουρισμός όμως, όπως είναι γνωστό ,έχει και πολύ μεγάλη ελαστικότητα της ζήτησης, δηλαδή η αύξηση της τιμής του προϊόντος επιφέρει δυσανάλογα μεγάλη μείωση στην ζήτηση, καθώς η σχέση τιμής προς ποιότητα ,είναι ένα από τα βασικότερα κριτήρια της επιλογής του τόπου προορισμού από τους καταναλωτές.

Με αυτά τα δεδομένα και παρόλο που είναι γνωστό ,ότι ο ΦΠΑ στα ξενοδοχεία, σε χώρες όπως στην Πορτογαλία είναι 6% ,στην Μάλτα 7% ,στην Κύπρο 9%, στην Γαλλία ,Ιταλία και Ισπανία 10% ,  η κυβέρνηση θέλει να τον αυξήσει και να επιβάλλει συντελεστή από 100% έως και 30% ψηλότερο από τις ανταγωνίστριες μας τουριστικά χώρες!

Το αποτέλεσμα της αύξησης του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία ,σε συνδυασμό με την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, θα οδηγήσει σε μεγάλες απώλειες σε θέσεις εργασίας και σε απώλεια του αναλογούντος φόρου εισοδήματος.

Ενδεικτικά αναφέρουμε, ότι στην Ιρλανδία η οποία αντιμετώπιζε μεγάλη οικονομική κρίση, η κυβέρνηση αποφάσισε την μείωση του ΦΠΑ από 13,5% σε 9%  σε προϊόντα και υπηρεσίες σχετικά με τον τομέα του τουρισμού. Και κατά συνέπεια πέτυχε αύξηση της απασχόλησης 15% στα προϊόντα και υπηρεσίες που εφαρμόσθηκαν οι μειωμένοι αυτοί συντελεστές, με αποτέλεσμα να διατηρηθεί το μέτρο μέχρι και σήμερα, αν και αρχικά είχε σχεδιασθεί να εφαρμοσθεί πιλοτικά για ένα χρόνο μόνο ,για το 2011.

Εξίσου καταστροφική είναι η κατάργηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου που εξετάζει να εφαρμόσει η κυβέρνηση. Καθώς θα οδηγήσει σε μείωση του τουρισμού, αύξηση του κόστους ζωής των κατοίκων ,με συνέπεια την σταδιακή μείωση του πληθυσμού των νησιών.

Η μείωση του ΦΠΑ σε όλες της νησιωτικές περιοχές οι οποίες αποτελούν και την ατμομηχανή του τουρισμού μας, δεν αποτελεί στρέβλωση του ανταγωνισμού ή πριμοδότηση των νησιών, αλλά είναι ένας τρόπος να αρθούν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν  εξαιτίας της μειονεκτικής τους θέσης λόγω γεωγραφικής απομόνωσης, αυξημένου κόστους μεταφοράς πρώτων υλών, κατοίκων και τουριστών και των μικρών οικονομιών κλίμακας που δημιουργούν εμπόδια  στην ντόπια παραγωγική δραστηριότητα.

Τα μειονεκτήματα αυτά έχουν αναγνωρισθεί και μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ ισχύουν και σε άλλες περιοχές της ΕΕ ,για παράδειγμα στα νησιά Αλαντ της Φιλανδίας όπου ο ΦΠΑ είναι μηδενικός ,η ανεργία είναι 3,9 %, η χαμηλότερη για περιφέρεια της Ευρώπης, ενώ στην υπόλοιπη Φιλανδία  η ανεργία είναι 9%.

Η μείωση του ΦΠΑ όχι μόνο δεν πρέπει να καταργηθεί στα νησιά του Αιγαίου ,αλλά αντίθετα θα πρέπει να εφαρμοστεί ο μειωμένος και στα νησιά του Ιονίου.

Αν ακολουθηθούν αναπτυξιακές πολιτικές για την διατήρηση της ανοδικής τροχιάς του τουρισμού και την οικονομική βιωσιμότητα όλων των νησιών μας, δεν θα χρειασθεί και δεν πρέπει να εφαρμοσθούν αντικοινωνικές πολιτικές με το να ληφθούν τα περιοριστικά μέτρα μειώσεων των συντάξεων και περικοπών στον τομέα της υγείας και πρόνοιας.

Η κυβέρνηση όμως δεν φαίνεται να πήρε το μάθημα από την αύξηση της φορολογίας στο πετρέλαιο θέρμανσης, που μείωσε κατά πολύ τα έσοδα αντί να τα αυξήσει, ενώ είχε κόστος και σε ανθρώπινες ζωές.

Δημήτρης Μαρτίνης

Οικονομολόγος

2014-12-17

.