Τμήματα χωρίς μόνιμους καθηγητές ή καθηγητές να διδάσκουν μετρημένους φοιτητές

Tου Αποστολου Λακασα

Ενας στους τέσσερις εισακτέους στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ την προηγούμενη ακαδημαϊκή χρονιά έκανε μόνο... ένα ταξίδι για την εγγραφή του στο ίδρυμα όπου εισήχθη και στη συνέχεια δεν συνέχισε τις σπουδές του. Την ίδια στιγμή, πολλά τμήματα, κυρίως περιφερειακών ΤΕΙ, έχουν ελάχιστους μόνιμους διδάσκοντες, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να κρίνεται απαραίτητη η πρόσληψη συμβασιούχων, οι οποίοι -εκ των πραγμάτων- κάνουν μάθημα μπροστά σε «μετρημένους στα δάχτυλα» φοιτητές. Ενδεικτικά, 13 τμήματα ΤΕΙ και 3 πανεπιστημιακά δεν έχουν ούτε έναν μόνιμο διδάσκοντα! Αυτά είναι ορισμένα από τα παράδοξα, που κοστίζουν πολύ ακριβά στο ελληνικό κράτος, τα οποία έχει στόχο να διορθώσει το σχέδιο «Αθηνά» του υπουργείου Παιδείας για την αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η στρεβλή αυτή κατάσταση αποδίδεται κυρίως στους εξής λόγους:

- Τα τμήματα αυτά είναι περιφερειακά, λειτουργούν λίγα χρόνια και δεν έχουν ακόμα τον αναγκαίο αριθμό διδασκόντων.

- Οι φοιτητές αδιαφορούν για τις σπουδές τους, διότι το αντικείμενό τους είναι χαμηλής ζήτησης και το κόστος «μετανάστευσης» για σπουδές υψηλό, ενώ κάποιοι δίνουν εξετάσεις την επόμενη χρονιά για «μια καλύτερη σχολή». Ετσι, στελέχη του υπουργείου Παιδείας εκτίμησαν, μιλώντας στην «Κ», ότι και από αυτούς που έκαναν δήλωση παραλαβής συγγραμμάτων, ακόμα λιγότεροι ήταν όσοι παρακολούθησαν μαθήματα.

Ειδικότερα, με βάση τις δηλώσεις των φοιτητών για παραλαβή συγγραμμάτων από τους 73.893 αποφοίτους Λυκείου που εισήχθησαν στα πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας το 2011-12, τελικά μόνον οι 59.413 ζήτησαν συγγράμματα για το πρώτο εξάμηνο. Δηλαδή, το 24,3% των πρωτοετών έκανε την εγγραφή στη σχολή και μετά την… ξέχασε. Μάλιστα, το ποσοστό αυξήθηκε σε σχέση με το 2010-2011, που ήταν 19,55%.

Το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων κατέχει το αρνητικό ρεκόρ, καθώς από τους 771 που εισήχθησαν το 2011-12 μόνο οι 325 (το 32%) έλαβαν συγγράμματα. Με βάση το σχέδιο «Αθηνά», το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων θα ενσωματωθεί με το ΤΕΙ Πατρών και από τα οκτώ, σήμερα, τμήματά του -σε Αργοστόλι, Ληξούρι, Λευκάδα και Ζάκυνθο- θα παραμείνουν δύο τμήματα (από ένα σε Ληξούρι και Ζάκυνθο). Ακολουθεί το ΤΕΙ Καβάλας στο οποίο το 2011-12 εισήχθησαν 1.662 φοιτητές, εκ των οποίων οι 902 πήραν συγγράμματα το πρώτο εξάμηνο, άρα το 46% απλώς... αδιαφόρησε.

Στα πανεπιστήμια το αντίστοιχο ποσοστό είναι, εύλογα, μικρότερο, αλλά κάθε άλλο παρά αμελητέο. Ενδεικτικά, στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας το 2011-12 εισήχθησαν 313 πρωτοετείς, αλλά ζήτησαν βιβλία μόνο οι 239. Δηλαδή, το 24% αδιαφόρησε για τις σπουδές του. Επίσης, στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου το 21% αδιαφόρησε από το πρώτο έτος για τις σπουδές του καθώς μόνο οι 1.926 από τους 2.442 πρωτοετείς ζήτησαν βιβλία.

Η φοιτητική διαρροή δεν παρουσιάζεται μόνο στο πρώτο έτος των σπουδών, αλλά συνεχίζεται και τα επόμενα χρόνια. Ενδεικτικά, ενώ στο πρώτο εξάμηνο του 2010-11 64.529 πρωτοετείς έκαναν αίτηση για συγγράμματα, στο τρίτο εξάμηνο (δηλαδή το 2011-2012) πήραν βιβλία 59.320 φοιτητές – απώλεια 8% ανάμεσα στις δύο χρονιές. Βέβαια, το 2010-11 ίσχυαν ακόμη οι μετεγγραφές φοιτητών από περιφερειακά σε κεντρικά ΑΕΙ, με αποτέλεσμα αρκετοί να έχουν μετεγγραφεί.

Από την άλλη, υπάρχουν τμήματα που έχουν ελάχιστους μόνιμους διδάσκοντες και ουσιαστικά για να λειτουργήσουν βασίζονται στους συμβασιούχους. Το πρόβλημα είναι οξύ στα περιφερειακά ιδρύματα. Ενδεικτικά, 13 τμήματα ΤΕΙ δεν έχουν κανέναν μόνιμο διδάσκοντα. Μεταξύ αυτών, όπως αναφέρει το υπ. Παιδείας, περιλαμβάνονται η Μαιευτική Κοζάνης (ανήκει στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας), η Νοσηλευτική στο Διδυμότειχο (ΤΕΙ Καβάλας), το Διατροφής και Διαιτολογίας στην Καρδίτσα (υπάγεται στο ΤΕΙ Λάρισας). Επίσης, τέσσερα τμήματα έχουν έναν μόνιμο διδάσκοντα, δύο έχουν δύο διδάσκοντες, σε επτά τμήματα οι μόνιμοι είναι τρεις, ενώ συνολικά 52 τμήματα ΤΕΙ έχουν λιγότερους από πέντε μόνιμους διδάσκοντες.

Οπως είναι ευνόητο οι λιγοστοί φοιτητές και καθηγητές δεν αποτελούν αριθμητικά κοινότητα ώστε να δικαιολογηθεί η ακαδημαϊκή οντότητα σε ένα ίδρυμα. «Κανείς δεν είναι αντίθετος με τον εξορθολογισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ομως, ο σχεδιασμός πρέπει να γίνει με ακαδημαϊκά κριτήρια, οργανωμένα και χωρίς προχειρότητα», ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος του ΤΕΙ Χαλκίδας Ιωάννης Σπαθαράς. Για παράδειγμα, σήμερα υπάρχει ένα τμήμα ΤΕΙ στην Αμφισσα με 5 μόνιμους διδάσκοντες, και η πρόταση του υπουργείου είναι να δημιουργηθεί ένα τμήμα με διαφορετικό αντικείμενο και κανέναν μόνιμο!

Επίδομα για αλλαγή έδρας σπουδών

Επίδομα μετακόμισης θα χορηγήσει το υπουργείο Παιδείας σε όσους φοιτητές θα αναγκαστούν να αλλάξουν έδρα σπουδών λόγω «Αθηνάς». Το επίδομα θα είναι κατ’ αναλογία εκείνου που λαμβάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι για μεταφορά οικοσκευής και με βάση το οικογενειακό εισόδημα των φοιτητών. Σημειώνεται ότι θα απαιτείται απόδειξη από εταιρεία μεταφορών. Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, 31.528 φοιτητές είναι εγγεγραμμένοι στα τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ τα οποία «μετακινούνται» από τη σημερινή τους έδρα. Πρόκειται για τους φοιτητές που δυνάμει θα μετακομίσουν στη νέα έδρα του τμήματος. Από τους 31.528 φοιτητές, οι περισσότεροι (1.573) σπουδάζουν στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων στην Πάτρα, το οποίο μετακινείται στο Μεσολόγγι. Ακολουθούν οι 1.568 φοιτητές στο ΤΕΙ Διοίκησης Επιχειρήσεων, το οποίο από τη Χαλκίδα μεταφέρεται στη Θήβα. Πάντως, ο τελικός αριθμός θα είναι μικρότερος -υπολογίζεται περίπου σε 20.000- καθώς πολλοί δεν ζουν στην πόλη όπου βρίσκεται η σχολή τους. «Προσπαθήσαμε να επιβαρυνθούν όσο το δυνατόν λιγότεροι φοιτητές», δήλωσε στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου.

2013-02-11

kathimerini.gr