ΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ ΠΟΥ ΕΙΣΕΡΡΕΥΣΑΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΑΠΟ ΤΟ 1980 ΕΙΤΕ ΕΜΕΙΝΑΝ ΑΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΑ ΛΟΓΩ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ ΕΙΤΕ ΣΠΑΤΑΛΗΘΗΚΑΝ, ΣΤΕΡΩΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ

Τα 125 δισ. ευρώ προέρχονται από τα διαρθρωτικά ταμεία (ΚΠΣ πριν και ΕΣΠΑ τώρα) και τα 25 δισ. ευρώ από δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, που αναλαμβάνει πλέον πολύ πιο έντονο ρόλο στα ελληνικά δρώμενα, ως αντιστάθμισμα της ανύπαρκτης τραπεζικής ρευστότητας...

Στόχος τους ήταν να δημιουργήσουν μία ανταγωνιστική, καινοτόμο, εξαγωγική οικονομία, με ισχυρό ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Κατέληξαν να τροφοδοτούν ένα αδηφάγο κράτος και δημόσια έργα, που ακόμη επιχειρούν να ολοκληρωθούν ύστερα από πολλές παρατάσεις και συμπληρωματικές συμβάσεις, και να διατηρούν στη ζωή (κρατικοδίαιτες) εταιρείες που στη μεγάλη πλειονότητά τους δεν έγιναν ούτε ανταγωνιστικές, ούτε εξαγωγικές.

Οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης ωστόσο συνέχισαν -και συνεχίζουν- να τροφοδοτούν την Ελλάδα από τα κοινοτικά ταμεία. Ο λόγος είναι απλός: είναι ο καλύτερος πελάτης των βιομηχανιών τους. Η Ελλάδα, ανήμπορη να παράγει και να αξιοποιήσει τον δικό της εξοπλισμό (τυχαίο;), τον εισάγει από τα κράτη αυτά.

Πώς να μπορέσει άλλωστε, αφού, από τα λεφτά που δόθηκαν και δίδονται, λιγότερο από το 10% καταλήγει (και πάλι μη αποδοτικά) στη στήριξη της βιομηχανίας, του τουρισμού, του εμπορίου, των υπηρεσιών, της τεχνολογίας και της καινοτομίας; Η μερίδα του λέοντος καταλήγει σε «βαριές» υποδομές. Ετσι, τα 51 λεπτά από κάθε ευρώ που ξοδεύεται στην Ελλάδα, αναφέρουν κοινοτικές μελέτες, επιστρέφει στα ταμεία ως εισαγωγές. Τώρα οι πόρτες ανοίγουν και για τα (κοστολογούμενα από την τρόικα σε) 50 δισ. ευρώ ασημικά προς πώληση, με αντάλλαγμα αναπτυξιακά πακέτα.

Οσο για τις ιδιωτικές επενδύσεις αξίας, με βασικό εργαλείο επί τρεις δεκαετίες τον αναπτυξιακό νόμο, τελικά άργησαν ή δεν έφτασαν στον προορισμό τους. Τα προγράμματα στήριξης μικρομεσαίων, που αναπτύχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, εκτιμάται ότι κυρίως βοήθησαν στην εκπλήρωση των όρων απορρόφησης των κονδυλίων της Ε.Ε., καθώς μοιράστηκαν σε «εύκολα» έργα (π.χ. επιδοτήσεις σε υπηρεσίες και εμπόριο).

Ξεχάστηκαν όμως τα «δύσκολα»: η στήριξη της κοινωνίας της πληροφορίας των νέων τεχνολογιών, που ακόμη παραπαίουν, με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ να υποαπορροφούνται και τα έργα να περιορίζονται στην προκήρυξη δεκάδων διαγωνισμών για διάσπαρτα πληροφορικά συστήματα του Δημοσίου που «θα» γίνουν. Οσο για το ίδιο το ΕΣΠΑ, κινδυνεύει -λένε αρμόδια στελέχη- να μην επιτύχει, πόσω μάλλον να επιταχύνει, ούτε καν τον μνημονιακό στόχο του 1,1 δισ. ευρώ έως το τέλος του μήνα. Και αφού δεν προχωρεί, καθώς δεν υπάρχουν «ώριμα» για δαπάνες έργα, τίθεται και πάλι στον Προκρούστη της περικοπής δαπανών, για να διασωθεί το έλλειμμα.

Οι 5 μαύρες τρύπες

Η έλλειψη επενδύσεων και αναδιάταξης του παραγωγικού δυναμικού έκανε όμως πολύ ευάλωτη την Ελλάδα: εισήλθε στην κρίση το 2009 χωρίς εφόδια. Και έκτοτε δεν έγιναν πολλά βήματα:

1 Ανταγωνιστικότητα. Η απώλεια υπολογίζεται από την ΤτΕ σε 20% την τελευταία 10ετία εν συγκρίσει με τα υπόλοιπα κράτη-αγορές της Ευρώπης. Ως «φταίχτης» από την τρόικα εντοπίζονται οι μισθοί που περικόπτονται ακόμη μία φορά. Ωστόσο, τα στοιχεία των ερευνών που διεξάγει η Ε.Ε. δείχνουν ότι αιτία είναι η ακρίβεια και η έλλειψη επενδύσεων, που κάνει τα ελληνικά προϊόντα μη ανταγωνιστικά στο εξωτερικό. Εκτιμά, δε, ότι ο βασικός δείκτης μέτρησης της ανταγωνιστικότητας, το «μοναδιαίο κόστος εργασίας στο σύνολο της οικονομίας», διαμορφώθηκε το 2010 στις 117,9 μονάδες (όσο πιο υψηλός, τόσο χειρότερη η ανταγωνιστικότητα) έναντι επίδοσης 118,6 μονάδων στο σύνολο των κρατών-μελών της ευρωζώνης (έτος βάσης το 2000).

2Εξαγωγές. Παρά την ανάκαμψη του τελευταίου διαστήματος, ο δρόμος είναι ανηφορικός και μακρύς. Αρμόδια στελέχη αποδίδουν την άνοδο των εξαγωγών (11,5% το πρώτο τετράμηνο) σε μία απλή «διόρθωση» της πολύ μεγάλης βουτιάς των προηγούμενων ετών, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο βελτιώνεται μόνο και μόνο γιατί οι εισαγωγές περιορίζονται ταχύτατα: η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε κατά 10,6 % φέτος και το 2010, ενώ η «κοιλιά» στα δημόσια και ιδιωτικά έργα μειώνει την εισροή εξοπλισμού.

3ΑΕΠ. Η καθίζηση περιορίζει και τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας. Η ύφεση (επισήμως στο 3,8% φέτος) εκτιμάται ότι τελικά θα ξεπεράσει κατά πολύ το 4%, ενώ το πρώτο τρίμηνο έφτασε στο 5,5%. Οι ελπίδες για σύγκλιση του ΑΕΠ, για πραγματική σύγκλιση με την Ε.Ε., καθίστανται μάλλον άπιαστο όνειρο.

4Μισθοί. Το ίδιο ισχύει για την εισοδηματική σύγκλιση. Ο μέσος μισθός ήταν στο 70% του κοινοτικού μέσου όρου πριν την κρίση. Σύμφωνα με την ΤτΕ, χάσαμε το 15% των απολαβών μας μόνο το 2010 και έπεται συνέχεια, τόσο με το ενιαίο μισθολόγιο όσο και με τα νέα εισπρακτικά μέτρα, που αναμένεται να εκτοξεύσουν κι άλλο την ανεργία.

5Πληθωρισμός. Παρά την ύφεση, αυξάνεται κατά 3,3% τον Μάιο, επιδεινώνοντας κι άλλο την ανταγωνιστική θέση της Ελλάδος και ρίχνοντας στα σκουπίδια το «όφελος» από τη μείωση μισθών.

Ωστόσο, εξηγούν αρμόδια στελέχη, πλέον η κατάσταση για το μέλλον της Ελλάδος είναι οριακή. Εντός ευρώ, η επιλογή της υποτίμησης δεν υπάρχει, ενώ οι δημόσιοι επενδυτικοί πόροι στέρεψαν για... πολλά πολλά χρόνια. Ετσι, τα κοινοτικά κονδύλια είναι η μόνη διέξοδος, για να στηριχθεί η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και να γίνει εφικτή η έξοδος από την κρίση, χωρίς νέες επώδυνες μισθολογικές παρεμβάσεις (εσωτερική υποτίμηση γίνεται με μείωση μισθών, μείωση τιμών ή αύξηση αποδοτικότητας μέσω επενδύσεων και αναδιάρθρωσης). Αν, λοιπόν, συνεχίζουν, δεν γίνει το «θαύμα», ώστε να αξιοποιηθούν τα λεφτά που είναι διαθέσιμα άμεσα και αποδοτικά, τότε είναι άδηλο το μέλλον...

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΔΔΑ kaddim@enet.gr

2011-06-27

enet.gr