Ανώτεροι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης δήλωσαν ευθέως ότι ο φόβος του «ντόμινο», οι ανησυχητικές σκέψεις για τη μετάδοση του ιού της ελληνικής «ασθένειας» στο υπόλοιπο σώμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πρόσφερε τη χρυσή ευκαιρία για μια «ευνοϊκή αντιμετώπιση» του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδας, από την ευρωπαϊκή ηγεσία, με την εκπόνηση ενός «νέου σχεδίου Μάρσαλ».

 Στα τέλη της δεκαετίας του `40 ο πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζόρτζ Μάρσαλ, ενώ πίσω τους διακρίνεται και ο νεαρός τότε υπουργός της κυβέρνησης Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο κίνδυνος του «ντόμινο» είχε οδηγήσει την αμερικανική ηγεσία να εξαγγείλει το δόγμα Τρούμαν το 1947, που αφορούσε μια μεγάλη οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα και που υπήρξε ο προάγγελος του σχεδίου Μάρσαλ προς τη Δυτική Ευρώπη.

Τις παραμονές της πρόσφατης συνόδου για την Ελλάδα, η έγκυρη γαλλική εφημερίδα «Λε Μοντ» τόνισε τις ευθύνες που επωμίζονταν ο Νικολά Σαρκοζί και η Αγκελα Μέρκελ απέναντι στην πιθανότητα χρεοκοπίας της Ευρώπης.

«Δεν πρόκειται πια» -έγραψε η «Μοντ»- «για κρίση ελληνικού χρέους, αλλά για κρίση ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Μετά την Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Ισπανία έχουν πληγεί και η μετάδοση γίνεται πραγματικότητα».

Η αμέσως μετά τον πόλεμο ευρωπαϊκή κρίση ήταν πολιτικής και οικονομικής μορφής. Στην Ελλάδα υπήρχε ο κίνδυνος αλλαγής του πολιτικο-κοινωνικού συστήματος λόγω της ένοπλης ανταρτικής δράσης. Η οικονομική κρίση μπορούσε να επιταχύνει τις πολιτικές αλλαγές και ο άμεσος κίνδυνος ενός «ντόμινο» ήταν εμφανής στο σκεπτικό της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας.

«Η κατάρρευση της Ελλάδας θα δημιουργήσει μια κατάσταση απειλητική για την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών» και «ο παράγων χρόνος για την Ελλάδα» απαιτούσε «άμεση δράση».

Ο επικεφαλής της οικονομικής αποστολής των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Πολ Πόρτερ, μετέφερε στον έλληνα πρωθυπουργό της εποχής, Δημήτριο Μάξιμο, λίγες μέρες μετά την αναγγελία του δόγματος Τρούμαν, τον Μάρτιο του 1947, τη βαθιά του ανησυχία «για την πιθανότητα μιας οικονομικής κατάρρευσης στην Ελλάδα τους επόμενους λίγους μήνες» πριν προλάβει «η αμερικανική επίβλεψη και βοήθεια» να γίνει αποτελεσματική.

Κατά τους Αμερικανούς έπρεπε να ληφθούν κάποια μίνιμουμ άμεσα μέτρα, χωρίς καμία καθυστέρηση, όπως:

1. Η σύσταση μιας διοίκησης εξωτερικού εμπορίου, που θα αναλάμβανε να εγκαινιάσει «ένα αυστηρό σύστημα ελέγχου των εισαγωγών και της μεγαλύτερης δυνατής εκμετάλλευσης των εξαγωγικών δυνατοτήτων».

2. Η νομισματική σταθεροποίηση και το σταμάτημα της πώλησης χρυσού.

3. Ο αποτελεσματικός έλεγχος του πληθωρισμού, που προϋπέθετε το πάγωμα των μισθών και «την αντίσταση στις υπερβολικές απαιτήσεις ορισμένων τάξεων εργαζομένων».

4. Η ανάπτυξη των διαθέσιμων εξαγωγικών δυνατοτήτων.

Στις αρχές του 1948, η CIA εξέτασε το θέμα των «πιθανών συνεπειών» από μια ενδεχόμενη νίκη των αριστερών ανταρτών στην Ελλάδα «λόγω αδιαφορίας των ΗΠΑ».

Σύμφωνα με τη CIA μια νίκη της ελληνικής αριστεράς θα είχε άμεσες επιπτώσεις στην Ιταλία και τη Γαλλία και οπωσδήποτε στην Τουρκία, το Ιράν και άλλες χώρες. Στον οικονομικό τομέα το ντόμινο θα προχωρούσε πολύ μακριά, αφού «η πιο σοβαρή συνέπεια από την πτώση της Ελλάδας θα ήταν η πιθανή απώλεια των πετρελαϊκών πηγών της Μέσης Ανατολής, που περιλάμβαναν το 40% των γνωστών παγκόσμιων αποθεμάτων λόγω των πολιτικών επιπτώσεων στο Ιράν και τα αραβικά κράτη».

Αν ο ανατρεπτικός κύκλος συνεχιζόταν, «η ενδεχόμενη απώλεια των πετρελαϊκών πηγών της Σαουδικής Αραβίας, του Μπαχρέιν και του Κουβέιτ θα έθετε υπό αμφισβήτηση» τη δυνατότητα των δυτικών δυνάμεων να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές τους ανάγκες σε υγρά καύσιμα, όχι μόνο σε περίοδο πολέμου αλλά ακόμα και σε καιρό ειρήνης.

Αντίθετα, η διατήρηση της Ελλάδας υπό τη δυτική επιρροή θα αποτελούσε «ένα αποτρεπτικό παράδειγμα» για τους βόρειους γείτονές της στα Βαλκάνια και θα επέτρεπε από τα εκτεταμένα κοινά σύνορα να υπάρχει «ουσιαστική διείσδυση ανατρεπτικών ιδεών και πρακτόρων στις δορυφορικές χώρες των Βαλκανίων».

Βέβαια το σχέδιο Μάρσαλ αμέσως μετά τον πόλεμο εφαρμόστηκε σε ένα διαφορετικό οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, σε σύγκριση με το σημερινό «νέο σχέδιο».

Τότε η κρίση στην Ευρώπη ήταν αποτέλεσμα ενός καταστρεπτικού πολέμου, σήμερα η κρίση -και αυτό είναι το παράδοξο- παρουσιάστηκε σε καθεστώς σχετικής ευρωπαϊκής ευημερίας όπου οι νέοι παγκόσμιοι κυρίαρχοι, οι «αγορές» ή οι κερδοσκόποι, όπως αποκαλούνται επίσημα πλέον από τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν μετατρέψει την ανθρωπότητα σε ένα παγκόσμιο καζίνο ή έναν χώρο ιπποδρομιών, όπου τα άλογα της κούρσας ονομάζονται «Ελλάδα», «Ιταλία», «Ισπανία», «Πορτογαλία», «Βέλγιο», «Αγγλία», «Ιρλανδία» κ.ά. και οι στοιχηματίζοντες δεν ποντάρουν στη νίκη αλλά στην ήττα των διαγωνιζομένων.

Τότε το σχέδιο Μάρσαλ εκπονήθηκε από τους Αμερικανούς, τώρα το «νέο» σχέδιο προγραμματίζεται από τη Γερμανία και τη Γαλλία. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, το «πρόγραμμα βοήθειας» δεν συγκαταλέγεται στον χώρο της φιλανθρωπίας και της αλληλοβοήθειας. Βαθύτερα, τόσο τότε όσο και σήμερα, η βοήθεια προς την Ελλάδα κάλυπτε και καλύπτει ευρύτερα συμφέροντα ασφαλείας των πρωταγωνιστών του σχεδίου.

Οπως είχε τονίσει το 1947 ο τότε αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζορτζ Μάρσαλ, η ανάπτυξη της Ευρώπης θα ενίσχυε την αγοραστική της δύναμη ώστε ν` αγοράσει πλήθος προϊόντων από τις ΗΠΑ. Η Ευρώπη ήταν παραδοσιακά ο καλύτερος πελάτης των βιομηχανικών και αγροτικών προϊόντων της Αμερικής.

Και η Αγκελα Μέρκελ εξήγησε πρόσφατα ότι οι αποφάσεις για την Ελλάδα θα ωφελήσουν ιδιαίτερα τη Γερμανία, που ηγείται του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. «Ο,τι δώσαμε εμείς οι Γερμανοί -είπε η Μέρκελ- για τη σταθερότητα του ευρώ θα το πάρουμε πίσω στο πολλαπλάσιο».

Η εξασφάλιση της σταθερότητας και η ανάπτυξη της Ελλάδας συμφέρουν απόλυτα τη Γερμανία, που έχει αποφασίσει να στείλει συμβούλους και να οργανώσει επενδυτικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της χώρας μας, όπως είχαν κάνει παλιότερα οι Αμερικανοί.

Για τις ΗΠΑ, ο «μπαμπούλας», ο κίνδυνος του ντόμινο, προερχόταν από τη Σοβιετική Ενωση. Τώρα ο «μπαμπούλας» για την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος είναι ο μοιραίος κόσμος των κερδοσκόπων και η αντιανθρώπινη μορφή του καπιταλισμού που έχει αρχίσει να κυριαρχεί στον κόσμο.

Στη φωτογραφία:Στα τέλη της δεκαετίας του `40 ο πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζόρτζ Μάρσαλ, ενώ πίσω τους διακρίνεται και ο νεαρός τότε υπουργός της κυβέρνησης Κωνσταντίνος Καραμανλής

Του ΦΟΙΒΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ