Η Αθήνα που σαρώθηκε προ-ολυμπιακά από ανέμους πολλών εκατομμυρίων, σήμερα περιμένει το ΕΣΠΑ, τη μετεξέλιξη των κοινοτικών πλαισίων στήριξης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για να δει να ξεκολλάνε ορισμένα από τα μεγαλύτερα έργα πολιτιστικής υποδομής. Είναι βέβαιο πως χωρίς το Επιχειρησιακό Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) κανένα εξ αυτών δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί. Και η Αθήνα έχει απελπισμένη ανάγκη να ξαναδεί εργοτάξια, να ξαναδώσει δουλειά στους ανθρώπους της, να μοιραστεί την υπόσχεση που φέρνει ένα νέο κτίριο, μια αναγεννημένη πρόσοψη, η υποτιμημένη εικόνα ανθρώπων που δουλεύουν για να δημιουργήσουν κάτι ξεχωριστό.

Πρώτη λίστα

Σήμερα η «Καθημερινή» παρουσιάζει τον πρώτο κατάλογο με 18 έργα του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, που κλείδωσαν την ένταξή τους στο ΕΣΠΑ Αττικής. Φυσικά, σε ένα τόσο ρευστό οικονομικό περιβάλλον δικαιούμαστε να αμφιβάλλουμε. Οι χαμηλοί ρυθμοί απορροφητικότητας που εμφανίζει η Ελλάδα στο ΕΣΠΑ αποδίδονται στη δυσκολία εκταμίευσης της εθνικής συμμετοχής. Μπορεί η Ευρώπη να μας δίνει τα χρήματα, αλλά εμείς να μην είμαστε καθόλου έτοιμοι να βάλουμε το χέρι στην τσέπη. Στα περισσότερα έργα η εθνική συμμετοχή είναι ένα προς τρία σε σχέση με τους πόρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αλλά στο υπουργείο Πολιτισμού είναι κατηγορηματικοί: «Για τα έργα που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ δεν υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος. Η εθνική συμμετοχή είναι απολύτως εξασφαλισμένη», διαβεβαιώνουν.

Ο ίδιος ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος δείχνει ικανοποιημένος. «Στον πολιτισμό, η ένταξη των έργων προχωράει πολύ σωστά και αποτελεσματικά. Μέχρι σήμερα έχουμε καταφέρει να εντάξουμε περισσότερα από 260 έργα και άλλα 60 έργα είναι σχεδόν ώριμα. Δουλεύουμε με τα πρότυπα του Γ΄ ΚΠΣ και αξιοποιούμε τη γνώση που τότε οδήγησε σε 105% απορροφητικότητα, τη μεγαλύτερη από όλα τα υπουργεία. Πρώτος στόχος μας είναι να κάνουμε τα έργα που πρέπει να γίνουν για να σωθούν μνημεία που κινδυνεύουν. Την ίδια ώρα όμως θέλουμε να εντάξουμε και έργα τα οποία δίνουν μια νέα πνοή στις κατά τόπους περιοχές. Είτε συμβάλλοντας στην καθημερινότητα του πολίτη είτε προσελκύοντας επισκέπτες και ανάπτυξη. Το ΕΣΠΑ στη σημερινή συγκυρία είναι κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη και δεν έχουμε την ευκαιρία να χάσουμε ούτε ένα ευρώ».

Στη λίστα των έργων δεν υπάρχουν εκπλήξεις, καθώς στην κορυφή της λίστας φιγουράρουν όλα τα μεγάλα έργα που εκκρεμούν την τελευταία δεκαετία. Κατ’ αρχάς η επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης, το πιο απαιτητικό από άποψη πόρων έργο με προϋπολογισμό στα 62 εκατομμύρια ευρώ. Η ένταξη στο ΕΣΠΑ έγινε με 32 εκατομμύρια, που σημαίνει ότι τα υπόλοιπα 30 ευρώ καλούμαστε να τα βρούμε από άλλη πηγή. Η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα απευθύνθηκε στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και οι πρώτες αντιδράσεις θεωρούνται ενθαρρυντικές. Αν και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο, πολλοί ήδη προεξοφλούν τη γενναιόδωρη ανταπόκριση του Ιδρύματος, οι άνθρωποι του οποίου θέλουν να δουν τις εργασίες να ξεκινούν προκειμένου να συνεισφέρουν το μερίδιό τους. Κι ενώ στην περίπτωση της Πινακοθήκης η χρηματοδότηση εμφανιζόταν ως το σημαντικότερο εμπόδιο, ξαφνικά προέκυψε πολεοδομικό πρόβλημα (θα προστεθεί τρίτος όροφος στην πίσω πτέρυγα του συγκροτήματος) που μετρίασε τα χαμόγελα. Τελικά, το υπουργείο Πολιτισμού θα υποχρεωθεί να φέρει σε ένα μήνα από σήμερα νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα επιλύεται και αυτό το ζήτημα.

«Κληρονομιά» από το Δ΄ ΚΠΣ, το πολύπαθο έργο της μετασκευής του παλιού εργοστασίου του Φιξ στη λεωφόρο Συγγρού σε έδρα του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «μεταφέρεται» στο ΕΣΠΑ, χωρίς ευτυχώς να χαθούν οι πόροι της προηγούμενης ένταξης (συνολικός προϋπολογισμός: 40 εκατ.). Ας ελπίσουμε ότι δεν θα χάσουμε κι αυτή την ευκαιρία. Υπενθυμίζουμε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες για την ανακήρυξη του νέου εργολάβου, καθώς ο προηγούμενος κηρύχθηκε έκπτωτος. Με το πλέον αισιόδοξο σενάριο το κτίριο μπορεί να είναι έτοιμο το 2013.

Στα μεγάλα έργα συνυπολογίζονται τόσο η αποκατάσταση του Acropole Palace της οδού Πατησίων (για τη δημιουργία πολιτιστικών υποδομών του ΥΠΠΟΤ) όσο και η ανασύσταση της λεγόμενης «Αυλής των θαυμάτων» στην Πλάκα όπου προβλέπεται να εγκατασταθεί το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (ΜΕΛΤ). Και για τα δύο αυτά έργα (συμπτωματικά ίδιου προϋπολογισμού: 12 εκατ. ευρώ) το μόνο που λείπει είναι οι οικοδομικές άδειες, ενώ όσα προβλήματα είχαν παρουσιαστεί τους τελευταίους μήνες φαίνεται πως ξεπερνιούνται, τουλάχιστον σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Πολιτισμού. Αλλά αυτό δεν είναι το μοναδικό τους κοινό σημείο. Εφόσον υλοποιηθεί η αποκατάστασή τους θα πρόκειται για σημαντικές ενέσεις στο καταπονημένο σώμα του κέντρου της Αθήνας. Το μεν Acropole Palace, αρχιτεκτονικό αριστούργημα του αθηναϊκού μεσοπολέμου, βρίσκεται σε κομβική θέση έναντι του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και στην περίπτωση του ΜΕΛΤ μιλάμε για την ανάδειξη 16 νεοκλασικών κτισμάτων επί των οδών Αρεως, Αδριανού, Βρυσακίου, Κρεββατά, Κλάδου. Στην πραγματικότητα, θα αναβιώσει μια παλιά αθηναϊκή γειτονιά των τελών του 19ου αιώνα, σήμερα απρόσιτη και άγνωστη για τους πολλούς.

Τατόι, Ακρόπολη, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά...

Αλλη μια μεγάλη εκκρεμότητα που φαίνεται ότι τακτοποιείται είναι η αποκατάσταση του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου στην Ομόνοια, απέναντι από το Εθνικό Θέατρο. Χτυπημένο δύο φορές από τον Εγκέλαδο, τυλιγμένο εδώ και χρόνια με λινάτσες και σκαλωσιές, βρίσκεται σε κακή κατάσταση αναμένοντας καλύτερες ημέρες. Τα 3,5 εκατ. ευρώ μοιάζουν με μια πρώτη καλή αρχή. Στο ίδιο πρόγραμμα εντάχθηκε και το έργο της αποκατάστασης του ιερού καθολικού ναού του Αγίου Διονυσίου στην οδό Πανεπιστημίου (1.628.400). Σωτήριο αναμένεται να αποδειχθεί το ΕΣΠΑ και για το Τατόι. Τα πρώτα 1.194.605 ευρώ αφορούν την προληπτική συντήρηση και αποθήκευση του συνόλου των αντικειμένων ιστορικής σημασίας και των έργων τέχνης από το εσωτερικό του ανακτόρου. Συνολικά τα πρώην βασιλικά κτήματα θα απορροφήσουν οκτώ εκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2013. Με οκτώ εκατομμύρια χρηματοδοτούνται σε πρώτη φάση και τα έργα συντήρησης και αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης. Πόροι κατευθύνονται και προς το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, η αποκατάσταση του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο κατάλογος κλείνει με σειρά έργων κυρίως αναστηλωτικού χαρακτήρα (Μονή Δαφνίου, Αμφιάρειο, φρούριο Αιγοσθενών, κ.ά.) και διαμόρφωσης αρχαιολογικών χώρων (Σούνιο, Βραυρώνα).

Του Δημητρη Pηγοπουλου

Εντυπη έκδοση, Καθημερινή της Κυριακής( 01.05.11)                                                                                                        2011-05-02