- Οδοιπορικό στα καντούνια της Λευκάδας με την Σόκο Κοϊζούμι, της οικογένειας του Λευκάδιου Χερν

«Στον αείμνηστο δάσκαλο Λευκάδιο Χερν, του οποίου η πένα υπήρξε δριμύτερη από το ξίφος αυτού τού νικηφόρου έθνους που ο ίδιος αγάπησε και έζησε μαζί του, και του οποίου η ύψιστη τιμή θα είναι πάντα ότι τού προσέφερε υπηκοότητα και, αλίμονο, ένα μνήμα».

Με αυτά τα λόγια, που συμπυκνώνουν την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του Ιαπωνικού λαού για τον Λευκάδιο, αποχαιρετά  το πλήθος των νέων Γιαπωνέζων που συνοδεύουν το δάσκαλο στην τελευταία κατοικία του.

Λευκάδιος Χερν ή Γιάκουμο Κοϊζούμι, ο ισχυρότερος συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην Ελλάδα και στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου.  Μια οικουμενική πνευματική μορφή, με περιπετειώδη ζωή. Ένας Οδυσσέας των τριών Ηπείρων, της Ευρωπαϊκής, της Αμερικανικής και της Ιαπωνικής.  Ο άνθρωπος που ξεκίνησε το ταξίδι του στην ζωή από το νησί που ο ήλιος δύει,  την Λευκάδα, για να καταλήξει στην χώρα που ο ήλιος ανατέλλει, μην εγκαταλείποντας ποτέ την τροχιά του, αλλά αντίθετα βαδίζοντας σταθερά πάνω της. Ένας άνθρωπος που πήγαινε συνεχώς μπροστά και που ποτέ δεν γύριζε πίσω. Ένας Οδυσσέας λοιπόν που ποτέ δεν κατόρθωσε να επιστρέψει στην Ιθάκη του, την δική του Λευκάδα.. εκεί όπου έκανε τα πρώτα του βήματα, εκεί όπου πρωτοαντίκρισε το φως του ήλιου, εκεί όπου είδε για πρώτη φορά τον κόσμο, εκεί όπου είχε σκεπαστεί με το πέπλο της ατέρμονης μητρικής φροντίδας και ζεστασιάς, την οποία σύντομα θα έχανε για πάντα!

Ο Λευκάδιος Χερν μέσα από την λογοτεχνική του παραγωγή  έκανε γνωστή στον δυτικό κόσμο, την κουλτούρα και την ψυχή της Ανατολής. Ενός άλλου κόσμου, μη δυτικοποιημένου και με εντελώς διαφορετική εντύπωση των πραγμάτων. Αλλά και στην Ανατολή αντίστοιχα έκανε γνωστή την δυτική ματιά πάνω στα πράγματα, στις ιδέες και στον κόσμο γενικότερα, συμβάλλοντας στην εξοικείωση των Ιαπώνων με τον δυτικό πολιτισμό.  Επρόκειτο για έναν άνθρωπο, ο οποίος ακολουθώντας πάντα την πορεία του ήλιου, θα έκλεβε λίγο από το φως του, με το οποίο στη συνέχεια θα φώτιζε τις ψυχές των ανθρώπων.

Η γέννησή του για τον λόγο αυτόν, σε έναν τόπο όπου ο ήλιος αποχαιρετά το μακρύ του ταξίδι μέσα στην ημέρα, την Λευκάδα και η δίχρονη παραμονή του σε αυτό,  επρόκειτο να χαράξει τον δρόμο του και να του προσφέρει ανεξίτηλες εικόνες στην μνήμη, οι οποίες ασυνείδητα ή μη, πάντοτε θα τον συντρόφευαν στις λογοτεχνικές του εμπνεύσεις, και θα τον οδηγούσαν να αγαπήσει και να συνδεθεί με τόπους της μακρινής Ανατολής, που θύμιζαν κάτι από Λευκάδα..

Η μητέρα, του η Ρόζα Κασσιμάτη, όταν τον έφερε στον κόσμο, σκέφτηκε να επικυρώσει αυτήν την ανέπαφη από τον χρόνο σχέση του μεγάλου γεννήτορα και θεματοφύλακα των λαϊκών παραδόσεων με την Λευκάδα, δίνοντάς του το όνομα που θα τον συνέδεε για πάντα με αυτήν, Λευκάδιος.

Ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός , το οποίο θα επισφραγίσει αυτήν την σύνδεση του Λευκάδιου με την Λευκάδα, έχει προγραμματιστεί για την πρώτη εβδομάδα του Ιούλιου στη Λευκάδα. Πρόκειται  για το διεθνές συμπόσιο για την επέτειο των 150 χρόνων από την γέννησή του, αλλά και τα εγκαίνια του νέου μουσείου για τον Λευκάδιο Χέρν.  Γεγονότα τα οποία πρόκειται να προσελκύσουν το ενδιαφέρον σπουδαίων προσωπικοτήτων της τέχνης και του πολιτισμού, στο νησί μας, μετατρέποντάς το μελλοντικά σε  σπουδαίο πολιτιστικό πόλο έλξης, παγκοσμίου βεληνεκούς.

Ήδη στο νησί μας, βρίσκεται από την Παρασκευή, η σύζυγος του δισέγγονου του Λευκάδιου Χερν κα Σόκο Κοϊζούμι, η οποία έχει αναλάβει να αφιερωθεί στο έργο του συζύγου της, εκείνο της διατήρησης και της ανάδειξης του έργου του σπουδαίου οικουμενιστή με το ανοιχτό πνεύμα, που πάντοτε τον χαρακτήριζε.

Η κα Σόκο Κοϊζούμι , είναι μία ευγενέστατη και κομψότατη κυρία, χαμηλών τόνων και πάντα πρόθυμη να συνομιλήσει με όλους όσους εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για το έργο του σπουδαίου αυτού εθνικού λογοτέχνη  της Ιαπωνίας, αλλά και πολίτη του κόσμου.

Εδώ και κάποιες μέρες,  την παρακολουθώ να βρίσκεται καθημερινά στο μουσείο το οποίο ετοιμάζει πυρετωδώς, μαζί με τους ανθρώπους που συντέλεσαν στην δημιουργία του, και μάλιστα αφιλοκερδώς, κατεχόμενοι από την αγάπη τους για το πνεύμα του σπουδαίου αυτού ανθρώπου. Την εικαστικό Μαρία Γεννιτσαρίου και τον γνωστό συλλέκτη και Λευκαδολάτρη Τάκη Ευσταθίου.  Το μουσείο αυτό, είναι βέβαιο λοιπόν ότι έχει ποτιστεί με την αμετροεπή αγάπη και θετική ενέργεια των τριών αυτών ανθρώπων που αναμφισβήτητα αποτελούν την ψυχή αυτού του μουσείου. Ενός μουσείου που αξίζει να επισκεφτεί κάθε Έλληνας , κάθε Ευρωπαίος, κάθε Γιαπωνέζος, και κάθε πολίτης του κόσμου.

Την συνάντησα για πρώτη φορά, την Κυριακή  το απόγευμα, έξω από την είσοδο του πνευματικού κέντρου, να περιμένει μαζί με τους προαναφερθέντες συνεργάτες της, να της ανοίξουν την πόρτα του κτηρίου, προκειμένου να συνεχίσει τις ετοιμασίες για τα εγκαίνια του μουσείου. Παρά την τρομερή ζέστη, το πρόσωπο της εξέπεμπε μία τρομαχτική πρωινή φρεσκάδα. Με πλησίασε ρωτώντας με αν γνωρίζω για το αν θα ανοίξει σήμερα Κυριακή το πνευματικό κέντρο ,ένας χώρος , με τόσα σημαντικής αξίας πράγματα μέσα του, τα οποία θα πρέπει να διαφυλάσσονται με ευλάβεια από εκείνους που κατέχουν κατά περιόδους τα κλειδιά του, και ηθικό χρέος έχουν να τον διατηρούν τόσο καθαρό όσο μια εκκλησία, αφού η ιερότητά του είναι δεδομένη.

Αυτή ήταν η πρώτη μας επαφή.. όμορφη και απλή, όπως θα όφειλε να είναι κάθε ανθρώπινη επαφή.

Ακολούθησε την επόμενη ημέρα, η συνέντευξη τύπου στην οποία παρουσιάστηκε το πρόγραμμα των τριήμερων εκδηλώσεων, μετά τη λήξη του οποίου είχα την ευκαιρία να περάσω μαζί της ένα όμορφο μεσημέρι και να μοιραστώ μοναδικές εμπειρίες από τον άνθρωπο αυτόν που φροντίζει να μεταφέρει στο χρόνο προσεκτικά το πνεύμα του Λευκάδιου Χερν, σαν ένα πολύτιμο  αλλά και εύθραυστο πορσελάνινο αντικείμενο, που απαιτεί την μέγιστη προσοχή στον τρόπο μεταφοράς του προκειμένου να διατηρηθεί ανέπαφο και να μην σκορπιστεί σε χιλιάδες μικρά κομματάκια.

Περπάτησα μαζί της, τα στενά που περπάτησε και ο ίδιος ο Χερν, όταν όντας παιδάκι, έκανε τις πρώτες του βόλτες, συντροφιά πάντοτε με την ζεστή αγκαλιά της μητέρας του, στην ίσως ομορφότερη , ευτυχέστερη και πληρέστερη περίοδο της ζωής του, όπως μου εξομολογήθηκε λίγο αργότερα η ίδια η κα Σόκο Κοιζούμι. Την φωτογράφησα μπροστά από τα Λευκαδίτικα εκείνα σπίτια που της έκαναν τρομερή εντύπωση με τα ζωηρά χρώματα με τα οποία ήταν ντυμένα, και με τις περιποιημένες αυλές. Επισκέφτηκα μαζί της το σπίτι στο οποίο πέρασε μαζί με την μητέρα του τα δυο ευτυχέστερα χρόνια της ζωής του, αφού μετά από αυτά η μία προσωπική τραγωδία θα διαδεχόταν την άλλη.

Το πλέον τραγικό γεγονός, όπως μου είπε, όταν αποφασισαμε να γευματίσουμε σε ένα παραλιακό εστιατόριο, με αυθεντική λευκαδίτικη κουζίνα στην ανατολική παραλία της Λευκάδας, είναι ότι ο Χερν δεν είχε ποτέ ένα πορτρέτο της ίδιας του της μητέρας. Ήταν τόσο μικρός όταν την αποχωρίστηκε, που δεν είχε προλάβει να χαραχτεί η εικόνα της στην μνήμη του. Πάντοτε αναζητούσε την μορφή της. Οπουδήποτε και αν βρισκόταν, με οποιονδήποτε τρόπο.  Ο Λευκάδιος ζητούσε από τον αδερφό του τον Ντάνιελ, με τον οποίον αλληλογραφούσε, να του στείλει ένα πορτρέτο της μητέρας του. «Δίνω όλη μου την περιουσία για να αγοράσω το πορτρέτο της», έλεγε και ξαναέλεγε.. ωστόσο κανείς δεν είχε δει το πρόσωπο  της Ρόζας. Παρόλα αυτά μία ηλικιωμένη γυναίκα, από τα Κύθηρα, είδε το πορτρέτο της, καθώς ο πρωτότοκος  γιος της Ρόζας , από τον δεύτερό της γάμο με τον John Cavarini, Άγγελο, αφού έγινε ιερέας βάπτισε την τότε νεαρή κυρία.  Και επομένως αυτή η κυρία θυμάται το πρόσωπο της Ρόζας Κασσιμάτη, το οποίο μας είναι γνωστό μόνο από την περιγραφή της. «Η Ρόζα,  ήταν μία παχιά γυναίκα, με τα μαλλιά πιασμένα πίσω, η οποία φορούσε ένα μπλε φόρεμα», όπως αφηγήθηκε στην ίδια την κα Σόκο Κοϊζούμι, η οποία συνάντησε αυτήν την κυρία.  Αυτά ήταν μόνο όλα όσα γνώριζε ο Χερν για το πρόσωπο της μητέρας του, η οποία πάντοτε τον αγαπούσε, παρόλο που το συμβόλαιο του δεύτερου γάμου της απαγόρευε να ξαναδεί τα δύο της παιδιά. Επιπλέον η παραμονή της στην Ιρλανδία, της προκάλεσε ψυχικά προβλήματα, (εξαιτίας του καταθλιπτικού καιρού και της ψυχρής αντιμετώπισης από την μητέρα του πατέρα του Χερν ) με αποτέλεσμα να τρελαθεί και να νοσηλευτεί στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας όπου και πέθανε..

Μία πολύ θλιβερή οικογενειακή ιστορία όπως είπε .

Για την κα Κοϊζούμι , του Λευκάδιου η φιλοσοφία προέρχεται ίσως από την αρχαία Ελλάδα και την επαφή του με τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, όπως μου είπε. Για αυτό και πάντα ήταν περήφανος για την ελληνική καταγωγή του.

«Ο Λευκάδιος μίσησε τον πατέρα του γιατί τον απομάκρυνε από την ίδια του την μητέρα και πάντοτε αγαπούσε την μητέρα του. Και η μητέρα του όμως, η Ρόζα, δεν έπαψε ποτέ να αγαπά τον γιο της», πρόσθεσε στην συνέχεια.

«Αλλά η Λευκάδα είναι το μοναδικό μέρος στον κόσμο, στο οποίο ο Λευκάδιος και η μητέρα του Ρόζα, έζησαν μαζί για δύο χρόνια. Αυτή είναι η ευτυχέστερη περίοδος του Λευκάδιου στην ζωή του νομίζω, για αυτό και αποφασίσαμε η πραγματοποίηση του διεθνούς συμποσίου να γίνει στον τόπο γέννησής του, στην Λευκάδα. Πιστεύω ότι το πνεύμα και η ψυχή της Ρόζας και το πνεύμα και η ψυχή του Λευκάδιου συναντήθηκαν εδώ στη Λευκάδα. Επιπλέον ένας άλλος λόγος, για τον οποίον θεωρώ ότι αυτά τα δύο χρόνια στην Λευκάδα ήταν τα ευτυχέστερα της ζωής του, είναι γιατί ο Λευκάδιος ήταν μόνος με την μητέρα του. Και πέρασαν χρόνο οι δυό τους εδώ. Και έτσι πρέπει να περπάτησαν την πλατεία της Λευκάδας μαζί, να πήγαν στην παραλία μαζί  τα καλοκαίρια, να περπάτησαν ακόμη και εδώ στο σημείο που βρισκόμαστε εμείς τώρα! Ας μην ξεχνάμε πως τα δύο πρώτα χρόνια στην ζωή ενός ανθρώπου είναι τα πιο σημαντικά», μου είπε χαρακτηριστικά.

«Το χαρακτηριστικό του Λευκάδιου, είναι ότι πάντοτε άλλαζε προορισμούς, στους οποίους ποτέ δεν επέστρεφε. One way trip, όπως μου είπε.. ωστόσο πιστεύω ότι αν ζούσε λίγο παραπάνω, καθ ότι πέθανε νέος σε ηλικία  54 ετών , είμαι βέβαιη ότι θα επισκεπτόταν την Λευκάδα ξανά, και μόνο για αυτόν τον λόγο που προανέφερα. Αλλά δυστυχώς δεν τα κατάφερε..», πρόσθεσε με μία θλίψη στο βλέμμα.

«Αλλά ποτέ δεν γύριζε πίσω. Πάντα πήγαινε μόνο μπροστά!»

Αποχαιρέτησα την κα Σόκο Κοιζούμι, πολύ συγκινημένη από αυτήν την εμπειρία που βίωσα μαζί της. Καθώς έπαιρνα τον δρόμο της επιστροφής για το πατρικό μου σπίτι, αναρωτιόμουν γιατί να βιαζόταν άραγε τόσο πολύ  ο Λευκάδιος να φτάσει στην χώρα του ανατέλλοντος ηλίου.. τόσο πολύ που να μην είχε χρόνο να γυρίσει πίσω και να ρίξει μια ματιά στο παρελθόν και στα μέρη που έζησε και άφησε τα αποτυπώματά του;;

Μήπως άραγε κάπου βαθιά μέσα του ήξερε ότι δεν έχει πολύ χρόνο, και ότι έπρεπε να ολοκληρώσει την αποστολή του φτάνοντας εκεί όπου ο ήλιος ξεκινάει το μακρύ του ταξίδι στην Ανατολή, για να καταλήξει στην Δύση..από την οποία προήλθε;

Διανύοντας μία αντίστροφη πορεία από την Δύση στην Ανατολή, από τον ολοένα επιταχυνόμενο δυτικό πολιτισμό, στην  επώδυνο αγώνα του για την  διατήρηση της παράδοσης ενός κόσμου που παλεύει να κρατηθεί όρθιος, εκείνον της Ανατολής..

ΣΣ. Η κα Σοκο Κοιζούμι επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Λευκάδα το 2008. Οι εντυπώσεις της από το νησί είναι πολύ θετικές και πάντα συγκινείται όταν μοιράζεται τις ίδιες εικόνες με τον Λευκάδιο Χερν. Για τον λόγο αυτό αποτελεί η Λευκάδα για εκείνη, έναν τόπο ιερό, με μεγάλη ιστορία, καθώς εδώ είδε για πρωτη φορά τον κόσμο ο Λευκάδιος Χερν. Τα εγκαίνια του μουσείου πρόκειται να τιμήσει με την παρουσία του και ο ίδιος ο δισέγγονος του Λευκάδιου Χερν Μπόν Κοϊζούμι.

Στις 4 Ιουλίου λοιπόν θα γίνουν τα εγκαίνια του πρώτου μουσείου στον ευρωπαϊκό χώρο, του «Ιστορικού Κέντρου Λευκάδιου Χερν» με εκθέματα πρώτες εκδόσεις, σπάνια βιβλία και ιαπωνικά συλλεκτικά αντικείμενα. Το ιστορικό κέντρο θα στεγάζεται σε ανακαινισμένη αίθουσα στο ισόγειο του κτιρίου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας και ο επισκέπτης με τη βοήθεια φωτογραφιών, κειμένων, εκθεμάτων και διαδραστικών εφαρμογών θα μπορεί να περιηγηθεί σε σημαντικές στιγμές της εντυπωσιακής ζωής του Λευκάδιου Χέρν, αλλά και στους πολιτισμούς της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας του τέλους του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα μέσα από το ανοιχτό μυαλό των διαλέξεων, των κειμένων και των ιστοριών του Χερν.

Για τη δημιουργία του Ιστορικού Κέντρου Λευκάδιου Χερν το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας συνεργάζεται με τους Δήμους Kumamoto, Matsue, Shinjuku, Yaizu, το Πανεπιστήμιο Toyama, την οικογένεια Koizumi και τους Genki Miyagi, Τάκη Ευσταθίου, Μαρία Γενιτσαρίου, Masaaki Noda, Τέτη Σώλου και Fumiko Yoneda.

Συνοπτική βιογραφία του Λευκάδιου Χερν μπορείτε να δείτε εδώ

Σπυριδούλα Γιαννουλάτου

2014-07-01