του ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ

Ο Τακης Ευσταθίου είναι  συλλέκτης εργων τέχνης. Βρίσκεται πίσω από δωρεές πολύτιμων βιβλίων και αντικειμένων της συλλογής του σε μουσεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα Είναι ο άνθρωπος που έφερε τον Λευκάδιο Χερν πίσω στον τόπο του. Xαρισε τη συλλογή του,για τον κορυφαιο συγγραφέα της Ιαπωνίας, η οποία εξοπλίζει το `` Ιστορικο Κέντρο του Λευκάδιου Χερν``  που ανοιξε  το περασμένο καλοκαίρι  τις πύλες του στη Λευκάδα.

Ειπε: Ο πολιτισμός δεν δημιουργήθηκε για να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Εγώ δωρίζω κομμάτια της συλλογής μου και ζητάω να είναι ελεύθερη η πρόσβαση σ` αυτά.Είμαι ένας πρεσβευτής καλής θέλησης του Λευκάδιου Χερν.

Τα τελευταία χρόνια ολο και περισσότεροι ελληνες ανακαλύπτουν τον Λευκάδιο Χερν( Γιακόμο Κουιζίμι).Είναι ο εθνικος συγγραφέας της Ιαπωνιας.. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1850 από Ελληνίδα μητέρα και πατέρα Ιρλανδό. Αδάμαστη και αυτοδημιούργητη προσωπικότητα , έφερε σε επαφή το ευρωπαϊκό και αμερικανικό αναγνωστικό κοινό με τον τότε άγνωστο πολιτισμό της Ιαπωνίας. Τα βιβλία του είναι περιζήτητα και θεωρούνται  μεγάλης συλλεκτικής αξίας. Οκτώ μουσεία υπάρχουν προς τιμήν του σε όλη την Ιαπωνία ενώ το άγαλμα του ξεχωρίζει στην κεντρική πλατεία του Τόκιο . Δεκάδες μνημεία έχουν στηθεί σε κάθε γωνία τις Ιαπωνίας από όπου πέρασε.

O  συλλέκτης Τακης Ευσταθιου διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων του Λευκάδιου Χερν σε ολο τον κόσμο. H δωρεά του στο Πνευματικο Κέντρο του Δήμου Λευκάδας είναι σημαντική καθως εξοπλίζει  το πρωτο μουσείο που εγινε στον Ευρωπαϊκό χώρο για τον Λευκάδιο Χέρν.

Τι είναι ομως  αυτό που συγκίνησε τόσο τον Τάκη Ευσταθίου, ώστε ν` ασχολείται τόσα χρόνια με πάθος και  χωρίς διακοπή με τον Λευκάδιο Χερν;

«Το πνεύμα του Λευκάδιου Χερν είναι το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Ήταν ένα παιδί ορφανό από τεσσάρων ετών, που κατόρθωσε να φτιάξει τη δική του ζωή, χωρίς να τον αποπροσανατολίσει το θρησκόληπτο περιβάλλον, χωρίς να τον παρασύρει ο υπόκοσμος, χωρίς να τον λυγίσει η φτώχεια και η εξαθλίωση. Αντιμετώπιζε τα πράγματα με ειλικρίνεια και συνείδηση. Είχε άνοδο και ποτέ κάθοδο. Και πέθανε νέος, χωρίς να γνωρίσει την παρακμή που ακολουθεί την ακμή. Δεν ολοκλήρωσε το έργο που οραματίστηκε. Ήθελε να του επιτρέψει ο χρόνος να ασχοληθεί και με άλλα είδη λογοτεχνίας. Δεν πρόλαβε. Πέθανε σε ηλικία 54 ετών. Αυτά που έκανε ήταν παραγγελίες εκδοτών, για να του αποφέρουν χρήματα για την οικογένειά του. Ό,τι έκανε το έκανε για τους άλλους. Όπως και η εργασία του, η διδασκαλία. Ήταν μια προσφορά προς τους άλλους.»

Ο Τάκης Ευσταθίου εχει ρίζες από τον Πόντο, τη Ρωσία και τη Μυτιλήνη . To 1963 ακολούθησε την οικογένειά του στην Αμερική και  εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη.Αμέσως τον τράβηξε η τέχνη. Εργάστηκε σε καλλιτεχνικά στούντιο, έκανε σπουδές στο θέατρο και συμμετείχε σε παραστάσεις του Greek Repertory Theater του Αδαμάντιου Λαιμού. Το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε στους εικαστικούς καλλιτέχνες, ζωγράφους και γλύπτες.Λίγο αργότερα γίνεται βοηθός και συνεταίρος σε αντικερί.Γνωρίζεται με τον Αλέξανδρο Ιόλα και τον βοηθό του Μπρους Τζάκσον. Επισκέπτεται συχνά την Alexander Iolas΄ Gallery στο Μανχάταν, σε εγκαίνια και εκθέσεις και επιμελείται την τοποθέτηση των έργων. Από τον Ιόλα παίρνει πολύτιμες συμβουλές και κάνει τη γνωριμία του Άντι Γουόρχολ με τον οποίον συναντιούνται σε διάφορες εκδηλώσεις και κοσμικά κέντρα.Στις αρχές του `70 αγόρασε πολλά από τα έργα που δεν πήρε μαζί του ο Ιόλας, όταν ήρθε για να εγκατασταθεί στην Ελλάδα.

Το 1971 μετά από ένα χρόνο παραμονής στην Ελλάδα, επέστρεψε στη Νέα Υόρκη, όπου το 1973 άνοιξε συνεταιρικά μια γκαλερί στη 57th Street και Sixth Avenue. Η γκαλερί ονομάστηκε Tchernov.Ο Τάκης Ευσταθίου μέσα από την γκαλερί του ανέδειξε ρώσους καλλιτέχνες που έφευγαν από τη Ρωσία και έβρισκαν ελευθερία στην Αμερική. Η γκαλερί σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Ο Τάκης Ευσταθίου έκανε τη γνωριμία του Γιώργου Κωστάκη, (του μεγαλύτερου συλλέκτη της ρωσικής πρωτοπορίας, του οποίου τη μεγάλη συλλογή έχει αγοράσει η μονή Λαζαριστών), με τον οποίο διατήρησε αλληλογραφία.

Ο Τάκης Ευσταθίου γνώρισε σημαντικές προσωπικότητες της τέχνης: τον Μιχάλη Λεκάκη, γνωστό γλύπτη της διασποράς, τον Νάσο Δάφνη, ζωγράφο της Λίο Καστέλι της μεγάλη γκαλερί που ανέδειξε καλλιτέχνες της ποπ αρτ, τον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους.Στη συνέχεια, το 1978, ο Τάκης Ευσταθίου άνοιξε γκαλερί στη Madison Avenue και στους 74th Street..Γνώρισε σημαντικούς καλλιτέχνες και ήταν ο πρώτος γκαλερίστας, που ανέδειξε νέους καλλιτέχνες σ` εκείνη την περιοχή των καταξιωμένων καλλιτεχνών.

``Ο πολιτισμός είναι μεγαλείο, είναι και εργαλείο,λέει ο ιδιος. Είναι κάτι μέσα μας που το καλλιεργούμε με τον δικό μας τρόπο.Η τέχνη έφτασε να αποφέρει εισόδημα. Έρχονται οι τουρίστες και πληρώνουν εισιτήριο για να δουν τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία κι έτσι το κράτος βγάζει εισόδημα. Όμως ο πολιτισμός δεν δημιουργήθηκε για να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Εγώ-προσθέτει ο Τ.Ευσταθίου- δωρίζω κομμάτια της συλλογής μου και ζητάω να είναι ελεύθερη η πρόσβαση σ` αυτά.Είμαι ένας πρεσβευτής καλής θέλησης του Λευκάδιου Χερν.Το σύνθημά μου; Όλοι μαζί αλλάζουμε μαζί για το καλό του μέλλοντος.Καθαρή ανθρώπινη παιδεία.``

Το 1978 ο Τακης Ευσταθίου κανει  μια συμφωνία με το Stanford Museum του Κονέκτικατ, για να εκθέσει τις ακουαρέλες του Θεόδωρου Στάμου. Γνωρίζεται με τον μεγάλο Λευκαδίτη ζωγράφο. Από τότε συνδέθηκαν με δεσμούς φιλίας και συνεργασίας, μέχρι τον θάνατο του ζωγράφου το 1997.Ο Τάκης Ευσταθίου γίνεται σύμβουλος του Στάμου και ο Στάμος γνωρίζει στον Ευσταθίου τον Λευκάδιο Χερν.
Ο ζωγράφος περνάει έξι μήνες το χρόνο στην Ελλάδα και άλλους έξι στην Αμερική. Ανέφερε στον Τάκη Ευσταθίου ότι το σπίτι του στη Λευκάδα είναι κοντά στο σπίτι του Λευκάδιου Χερν. Του μίλησε για τη ζωή του συγγραφέα και για τις βαθιές σχέσεις του με την Ιαπωνία. Ο Τάκης Ευσταθίου άρχισε να ασχολείται με τον Χερν, να διαβάζει βιβλία του και στα τέλη της δεκαετίας του `80 ταξίδεψε στη Λευκάδα και αντίκρυσε το άγαλμα του Χερν στην πλατεία, όπου είναι οι προτομές των Λευκαδιτών ποιητών (Βαλαωρίτη, Σικελιανού).

Η αποψη του Τάκη Ευσταθίου για τον πολιτισμό:``Υπάρχουν χώρες που δεν έχουν επαφή με τον πολιτισμό και αναγκάζονται να εισάγουν. Η Ελλάδα, όμως, έχει τεράστιο πολιτισμό. Στο εξωτερικό δεν θεωρείσαι πως έχεις μόρφωση, αν δεν έχεις αποκτήσει ελληνική παιδεία. Αλλά η σύγχρονη Ελλάδα καταστρέφει, χωρίς να δημιουργεί καινούργια πράγματα. Για να προσθέσει:``Πώς μπορείς να δημιουργήσεις κάτι καινούργιο –έναν καινούργιο πολιτισμό;–, αν δεν είσαι σε θέση να εκτιμήσεις τον παλιό; Πολιτισμός θα πει να σέβεσαι την παιδεία του άλλου. Να συμπεριφέρεσαι με συνείδηση.Εδώ η πολιτική δεν ενισχύει τον πολιτισμό. Πρώτα πρώτα δεν υπάρχει έλεγχος και αυστηρότητα ούτε υπακοή. Σήμερα φοβόμαστε ν` ανοίξουμε την πόρτα μας σε κάποιον που δεν γνωρίζουμε. Φοβόμαστε κι αυτόν που γνωρίζουμε, γιατί δεν ξέρουμε τι μπορεί να θέλει από μας. Δεν ξέρουμε αν είναι γνήσια η επαφή μας.Η τέχνη είναι κάτι προσωπικό που κάνει κάποιος με αγάπη και πάθος και δεν το βλέπει την οικονομική του διάσταση. Αν το κάνει για τα χρήματα, δεν είναι τέχνη. Είναι παραγωγή. Κάνει κάτι που είναι εμπορεύσιμο και όχι για να εκφράσει ιδέες και αξίες``.

2015-02-16