Στον αέρα βρίσκεται, από το βράδυ της Δευτέρας, η οικονομική πολιτική της χώρας, με σοβαρές εκκρεμότητες, που απειλούν ακόμα και την άμεση κάλυψη των τρεχουσών δαπανών του Δημοσίου, αφού ακόμα δεν έχει εκταμιευτεί η 6η δόση των 8 δισ. ευρώ, ενώ βέβαια «παγώνει» η διαδικασία των διαπραγματεύσεων για την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με haircut κατά 50%.

Στο ιδιαίτερα ρευστό κλίμα, είναι προφανές ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν μπορεί να διαπραγματευθεί τώρα σε σοβαρή βάση με τις ξένες τράπεζες για την ένταξή τους στο PSI plus, όταν όλη η συμφωνία θα τελεί υπό την αίρεση του δημοψηφίσματος, που, αν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό, απλά δεν θα ισχύσει.

Ταυτόχρονα, υπό την αίρεση των πολιτικών εξελίξεων τελεί μια σειρά από σημαντικά ζητήματα, όπως είναι η κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού, η υλοποίηση των μέτρων που έχουν ήδη αποφασιστεί και νομοθετηθεί, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, αλλά κυρίως η καθημερινή λειτουργία των ΔΟΥ και η είσπραξη εσόδων.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών φοβούνται ότι, με το κλίμα ρευστότητας στην πολιτική σκηνή, με ορατό το ενδεχόμενο εκλογών, αλλά και τα σενάρια χρεοκοπίας, αρκετοί φορολογούμενοι θα αναβάλουν τις πληρωμές προς την εφορία, με επώδυνες συνέπειες.

Ηδη ο προϋπολογισμός του 2011, παρά τα μέτρα κινείται, επί ξυρού ακμής, αφού και τα οριστικά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών κατέδειξαν υστέρηση εσόδων και υπερβάσεις δαπανών, οι οποίες υποτίθεται ότι θα καλυφθούν με την έκτακτη εισφορά στα ακίνητα, τις περικοπές μισθών και συντάξεων και τις εισπράξεις από τη β` δόση των εισφορών που περιέχει το «πολυεκκαθαριστικό». Ο χρόνος όμως πιέζει ασφυκτικά και η πολιτική αβεβαιότητα δεν ευνοεί τα δημόσια έσοδα.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί επίσης σε υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Οικονομικών η καθυστέρηση της καταβολής της 6ης δόσης, σε μια περίοδο που τα ταμιακά διαθέσιμα μειώνονται δραματικά και στα μέσα του Νοεμβρίου (το πολύ μέχρι τις 20 Νοεμβρίου) θα προσεγγίσουν το μηδέν και η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη στάση πληρωμών.

Η καταβολή της 6ης δόσης έχει μεν εγκριθεί από το Eurogroup, πλην όμως δεν έχει εκταμιευτεί και είναι θέμα των εταίρων και των στελεχών της Κομισιόν αν θα θέσουν νέους όρους για την καταβολή της. Σε εκκρεμότητα θα τεθεί σε λίγο και η 7η δόση, η οποία είχε προγραμματιστεί για το Δεκέμβριο και το ύψος της είναι 5 δισ. ευρώ.

Επίσης, στο κλίμα αυτό, το υπουργείο Οικονομικών εντός του Νοεμβρίου οφείλει να εκδώσει έντοκα γραμμάτια αξίας 3,6 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι τόσες είναι και οι λήξεις των εντόκων γραμματίων που λήγουν στην ίδια περίοδο. Η αρχή θα γίνει την προσεχή Τρίτη με έντοκα γραμμάτια εξάμηνης διάρκειας, αλλά προφανώς το κλίμα στις αγορές δεν ευνοεί εκδόσεις τίτλων, από την Ελλάδα, ενώ τα έντοκα πρέπει να εξοφληθούν ή να ανανεωθούν.

Ακόμα, το Δεκέμβριο, οι λήξεις των εντόκων γραμματίων ανέρχονται σε 4 δισ. ευρώ και θα πρέπει να εκδοθούν έντοκα γραμμάτια, προκειμένου να αναχρηματοδοτηθούν.

Τον επόμενο μήνα, με βάση τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, λήγουν ομόλογα αξίας 2,3 δισ. ευρώ, τα οποία το Δημόσιο δεν έχει πόρους να αποπληρώσει, αν δεν λάβει την 6η και 7η δόση.

Ακόμα, εντός του Νοεμβρίου, οι υποχρεώσεις για πληρωμές μισθών και συντάξεων του Δημοσίου ανέρχονται σε 1,6 δισ. ευρώ, ενώ σε 2,2 δισ. ευρώ ανέρχονται για το Δεκέμβριο, συνολικά δηλαδή 3,8 δισ. ευρώ.

Στο... θεσμικό τομέα, οι εξελίξεις αφήνουν πίσω την οριστικοποίηση του οριστικού σχεδίου του προϋπολογισμού του 2012, την κατάρτιση του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, που θα επιφέρει αλλαγές σε φορολογία ακινήτων, ΦΠΑ και στα μέσα για την πάταξη της φοροδιαφυγής, τομείς που, ανάλογα των πολιτικών εξελίξεων, ίσως διαχειριστεί η επόμενη κυβέρνηση.

Πλήρης ανατροπή στις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες

Το περιβάλλον της πολιτικής αστάθειας, στην οποία έχει μπει από το βράδυ της Δευτέρας η ελληνική οικονομία, απειλεί με πλήρη ανατροπή όλες τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες που προσπαθεί να δρομολογήσει εν μέσω πιστωτικής ασφυξίας το υπουργείο Ανάπτυξης, συνολικού προϋπολογισμού 10,5 δισ. ευρώ, αλλά και το τεράστιο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.

Το πρώτο καίριο πλήγμα είναι η καθυστέρηση της διασφάλισης των ελληνικών εμπορικών τραπεζών, που αποτελούν το ακρογωνιαίο λίθο για τις χρηματοδοτήσεις όλων των επενδυτικών προτάσεων, συγχρηματοδοτούμενων και μη.

Η αβεβαιότητα του ιδιωτικού τομέα έρχεται να συμπληρώσει και αντίστοιχη αδυναμία του δημόσιου τομέα, ο οποίος, λόγω της δύσκολης δημοσιονομικής κατάστασης, αδυνατεί εδώ και καιρό να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία. Στην παρούσα φάση, μπαίνει σε καθυστέρηση, μέχρι η Ευρώπη να αποκτήσει έναν πιστοποιημένο συνομιλητή όλη η προσπάθεια αναμόρφωσης των έργων και αξιοποίησης των 14 δισ. ευρώ που απομένουν από το ΕΣΠΑ, που θα αποτελέσουν και τη βάση για την ενεργοποίηση των ιδιωτών στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.

Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Ανάπτυξης έχει κινήσει τις διαδικασίες για την αξιοποίηση πόρων συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση ΜΜΕ και βαριών υποδομών και αυτοκινητοδρόμων.

Με την ίδια λογική, σε κίνδυνο μπαίνουν και τα 2,2 δισ. ευρώ που θέλει να κινητοποιήσει το ΥΠΑΝ μέσω του ΕΤΕΑΝ, που φιλοδοξεί να παίξει το ρόλο Ταμείου Εγγυήσεων ευνοϊκών δανείων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το 25% του συνολικού ποσού του Ταμείου είναι κοινοτικά κονδύλια και το υπόλοιπο προσδοκά το ΥΠΑΝ να προέλθει από τραπεζική χρηματοδότηση.

Εκτός όμως από τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, πρόβλημα, λόγω πιστωτικής στενότητας, θα έχουν και οι εθνικές πρωτοβουλίες και πρώτος ο αναπτυξιακός νόμος, στον οποίο το ΥΠΑΝ έχει δημιουργήσει, μόνο για το 2011, προσδοκίες για επενδύσεις συνολικού ύψους 4,4 δισ. ευρώ.

Αποκρατικοποιήσεις

Μεγαλύτερη δυσκολία, ακόμη, θα αντιμετωπίσει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, το οποίο αναζητά κατά βάση ξένους στρατηγικούς επενδυτές για κινητή και ακίνητη περιουσία.

Τεράστια projects, όπως η αξιοποίηση των 5.500 στρεμμάτων του παλιού αεροδρομίου του Ελληνικού ή η αξιοποίηση μεγάλων τμημάτων μεγάλης ακίνητης περιουσίας με τη μέθοδο της επιφάνειας, είναι, στην παρούσα φάση, πολύ δύσκολο να αξιοποιηθούν.

Το ίδιο και οι αποκρατικοποιήσεις που ετοιμάζονται μέσω της διάθεσης μετοχών στην εταιρεία διαχείρισης του διεθνής αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και τις εταιρείες των περιφερειακών αεροδρομίων τα λιμάνια μικρά και μεγάλα και τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους, οι οποίοι, ως γνωστόν, θα πρέπει να εξασφαλίσουν πρώτα τη χρηματοδότηση για την ολοκλήρωσή τους.

«Πάγωσαν» οι συζητήσεις με τις τράπεζες

Επιβεβαιώνει τη στήριξή του στο PSI Plus το International Institute of Finance και μετά την ανακοίνωση της πρόθεσης για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, αλλά οι Ελληνες τραπεζίτες διατυπώνουν έντονη ανησυχία για τις εξελίξεις.

Το μόνο βέβαιο σε αυτή τη φάση είναι ότι, στην ουσία, «παγώνει» μέχρι νεωτέρας η διαπραγμάτευση για το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε στο πλαίσιό του, από τη Σύνοδο της 26ης Οκτωβρίου.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αποσαφηνιστεί το πολιτικό τοπίο, για να φανεί πότε θα μπορούσε να υπάρχει πρόοδος στο PSI και, όπως επισημαίνουν υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη στη «Ν», είναι αναγκαίο να υπάρχει μια ισχυρή κυβέρνηση που θα επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις.

Η ανακοίνωση της πρόθεσης του πρωθυπουργού να προχωρήσει σε δημοψήφισμα, μετά την αρχική έκπληξη και τα ερωτηματικά για τη σκοπιμότητά της, προκάλεσε έντονη ανησυχία ότι «άνοιξε ο ασκός του Αιόλου», με αποτέλεσμα να είναι στον αέρα η πρόσφατη συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου και συνακόλουθα το PSI. Οι όποιες εξελίξεις εμπεριέχουν ένα σημαντικό ρίσκο για την υλοποίηση όλων όσα συμφωνήθηκαν, με πολύ δυσκολία, σε επίπεδο Ευρωζώνης, με το διακύβευμα να είναι το μέλλον της χώρας, πολλώ δε μάλλον που τα διεθνή μέσα ενημέρωσης -και όχι μόνο- κάνουν λόγο ακόμη και το μέλλον του ευρώ.

H τραπεζική αγορά βρίσκεται σε αναμονή της επόμενης ημέρας, εάν δηλαδή θα έχουμε εκλογές, κυβέρνηση εθνικής ενότητας ή δημοψήφισμα, καθώς η αβεβαιότητα αποτυπώνεται με εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις στην αξιοπιστία της χώρας και της οικονομίας της.

Η αντίδραση των Ευρωπαίων ηγετών που τουλάχιστον εξεπλάγησαν είναι κρίσιμη και εντάσσεται σε ένα βεβαρημένο ήδη κλίμα, με το χρόνο να λειτουργεί αντίστροφα για τη χώρα. Ακόμη και αν η έκτη δόση δοθεί εν είδει «διευκόλυνσης», για την έβδομη που θα πρέπει να αξιοποιηθεί και για αποπληρωμές ομολόγων, τα πράγματα φαίνονται ρευστά, επισημαίνει επικεφαλής μεγάλης τράπεζας.

ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ, ΑΝΝΑ ΔΟΓΑ, ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ/naftempotiki.gr

2011-11-02