Σενάριο για κινηματογραφική ταινία μπορεί να γίνει η τραγική ιστορία που δείχνει τη φρίκη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και που φέρνει στην επικαιρότητα η καταδυτική ομάδα Grafas Diving, που βρήκε την ταυτότητα ενός εκ των τεσσάρων πολεμικών πλοίων της Ιταλίας και της Γερμανίας, που βυθίστηκαν τον Μάιο του 1941 στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του Κάβο Δουκάτο ανάμεσα στη Κεφαλονιά και την Ιθάκη, παρασέρνοντας στο θάνατο εκατοντάδες στρατιώτες, όταν έπεσαν τα καράβια στο ναρκοπέδιο που δημιούργησε το Βρετανικό ναρκοθετικό ΗΜS Abdiel.

Το βράδυ της 20ης Μαΐου 1941, το PELLEGRINO MATTEUCCI  βοηθητικό μεταγωγικό στο Ναυτικό Στρατιωτικό Τμήμα της Ιταλίας, αναχώρησε από το Brindisi με τελικό προορισμό την Πάτρα. Στις 5:40 το πρωί της 21ης Μαΐου και ενώ το πλοίο βρισκόταν πλησίον του ακρωτηρίου Δουκάτο στα νοτιοδυτικά της Λευκάδας, προσέκρουσε σε νάρκη με αποτέλεσμα να βυθιστεί δυο περίπου ναυτικά μίλια ΒΒΔ της Άκρας Δουκάτο.

Το PELLEGRINO MATTEUCCI στα τέλη της δεκαετίας του ΄30 στον Τάραντα της Ιταλίας

Κατά την ώρα της βύθισης βρισκόταν πλησίον του PELLEGRINO MATTEUCCI μια νηοπομπή αποτελούμενη από τα πλοία ANNARELLA, DORA C. και STROMBO, συνοδευόμενη από το ιταλικό αντιτορπιλικό CARLO MIRABELLO με κυβερνήτη τον Ludovico Puleo.  Στις 5:40 έγινε ορατή από την νηοπομπή μια έκλαμψη πλησίον του ακρωτηρίου Δουκάτο και λίγο αργότερα έγινε διακριτή μια στήλη άσπρου καπνού στον ορίζοντα. Με σκοπό την διερεύνηση του γεγονότος το CARLO MIRABELLO εγκατέλειψε την νηοπομπή και κατευθύνθηκε στο σημείο του καπνού όπου εντόπισε στην συνέχεια ναυαγούς, υπολείμματα πλοίου και τις δυο σωστικές λέμβους του PELLEGRINO MATTEUCCI να επιπλέουν.

Θεωρώντας ότι το PELLEGRINO MATTEUCCI δέχτηκε τορπιλική επίθεση με αποτέλεσμα να βυθιστεί, παρέμεινε στην περιοχή, καθέλκυσε σωστικές λέμβους και άρχισε την περισυλλογή των ναυαγών. Στις 6:30 το αντιτορπιλικό CARLO MIRABELLO προσέκρουσε και αυτό σε νάρκη με αποτέλεσμα η ισχυρή έκρηξη να βυθίσει τις σωστικές λέμβους οι οποίες περισυνέλλεγαν τους ναυαγούς του PELLEGRINO MATTEUCCI και να προκαλέσει επιπλέον θύματα. Το αντιτορπιλικό CARLO MIRABELLO παρέμεινε στην επιφάνεια, πλησίον της Άκρας Δουκάτο, έως το μεσημέρι της 21.05.1941 για να βυθιστεί στην συνέχεια παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες του κυβερνήτη και του πληρώματος με σκοπό να το διασώσουν.Από τα 45 συνολικά άτομα του πληρώματος του PELLEGRINO MATTEUCCI σώθηκαν μόνο τέσσερα.

Tο ιταλικό αντιτορπιλικό CARLO MIRABELLO το οποίο βυθίστηκε από νάρκη κατά την διάρκεια της περισυλλογής των ναυαγών του PELLEGRINO MATTEUCCI

Την ίδια ημέρα και στο ίδιο σημείο θα βυθιζόταν λίγο αργότερα και τα μεγάλα γερμανικά ατμόπλοια MARBURG (7262 ΚΟΧ) και KYBFELS (7764 ΚΟΧ) τα οποία μετέφεραν το 3ο Σύνταγμα Τεθωρακισμένων της Wehrmacht (Panzer-Regiment 3) από την Πάτρα στην Ιταλία, μετά την κατάκτηση της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Μια Γερμανική μεραρχία τεθωρακισμένων στο βυθό του Ιονίου

Η δεύτερη μεραρχία Panzer σχηματίστηκε το 1935 με το μεγαλύτερο μέρος της να αποτελείται από Αυστριακούς. Το στρατόπεδο της μεραρχιας ήταν στην Αυστρία κοντά στην πόλη  Anschluss. Ήταν μια μηχανοκίνητη μεραρχία που συμμετείχε με σημαντικό ρόλο στην εισβολή στην Πολωνία και τη Γαλλία. Μετά την προέλαση στη Γαλλία η μεραρχία επέστρεψε στη βάση της στην Αυστρία όπου παρέμεινε για εννέα μήνες. Το Μάρτιο του 1941 η μεραρχία εστάλη με τραίνο στη Ρουμανία όπου από τις περιοχές Slatina  και  Dragasani προωθήθηκε στη Βουλγαρία. Στις 6 Απριλίου με την έναρξη των  επιχειρήσεων  στα Βαλκάνια και την εισβολή στην Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα  η μεραρχία ανέλαβε ξανά δράση. Ο στρατηγός Boehme διέταξε την 2Η Μεραρχία Panzer να καταλάβει την Κατερίνη, πράγμα που επιτεύχθη στις 14 Απριλίου 1941  ενώ το δεύτερο τάγμα μοτοσικλετιστών της μεραρχίας  ενισχυμένο με πυροβολικό και πολυβολητές προέλαυναν πρώτοι και το απόγευμα της ίδιας μέρας είχαν φτάσει στις Βορειοανατολικές πλαγιές του Ολύμπου. Εκεί εντόπισαν συμμαχικά στρατεύματα ενώ  Νεοζηλανδοί είχε οχυρωθεί στο κάστρο του Πλαταμώνα. Νικώντας τις συμμαχικές δυνάμεις αν και με κάποιες απώλειες προωθήθηκαν γρήγορα στη Δυτική Ελλάδα. Η συμβολή της μεραρχίας ήταν σημαντική για την κατάληψη Ελλάδας.

Στις 21.5.1941 ένα μεγάλο μέρος του  2ου συντάγματος τεθωρακισμένων Panzer φορτώθηκαν στο λιμάνι της Πάτρας στα πλοία Marburg και Kybfels με προορισμό το λιμάνι του Τάραντο στην Ιταλία.

To Κybfels και το Marburg φορτώνουν οχήματα της μεραρχίας Panzer στο λιμάνι της Πάτρας. Η φωτό τραβήχθηκε πριν το τελευταίο ή το προτελευταίο τους ταξίδι.

To Kybfels ήταν ένα φορτηγό πλοίο 7.764 τόνων και ανήκε στην εταιρεία HANSA της Βρέμης. Το Marburg, ελάχιστα μικρότερο  7.564 τόνων είχε ναυπηγηθεί το 1928 με το όνομα Saale για λογαριασμό της εταιρείας North German LLoyd. Είχε προηγηθεί στις 18 Μαΐου 41 η μεταφορά από Πάτρα για Τάραντο των πιο βαριών όπλων και τανκ της μεραρχίας με νηοπομπή που αποτελούσαν εκτός από τα  τα 2 γερμανικά μεταγωγικά και το ιταλικό LAURA C. Επέστρεψαν στην Πάτρα για να φορτώσουν πάλι.

Το φορτηγό πλοίο KYBFELS

Με το φόβο μιας επίθεσης στα πλοία και μετά την αναφορά ότι συμμαχικό υποβρύχιο είχε θεαθεί στην περιοχή η Regia Marina έστειλε για αναγμώριση το υποβρύχιο Menotti με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Ugo Gelli να περιπολεί νότια της Zακύνθου. Το υποβρύχιο απέπλευσε από τον Τάραντα στις 18 Μαίου και το βράδυ της 20ης διέκρινε μια σιλουέττα αγνώστου πλοίου στην περιοχή. Ήταν μάλλον το ναρκοθετικό Abdiel που κατευθυνόταν στην περιοχή του ακρωτηρίου Δουκάτο στην Λευκάδα για να ποντίσει το ναρκοπέδιο που θα έκανε πολύ μεγάλη ζημιά στις συνάμεις του Άξονα....

Τεθωρακισμένο όχημα φορτώνεται στο γερμανικό φορτηγό πλοίο KYBFELS, στο λιμάνι της Πάτρας πριν το πρώτο ταξίδι των δύο πλοίων από Πάτρα στην Ιταλία.

Στις 21.05.41 και ώρα 9.00 το πρωί, φορτώθηκαν στα Kybfels και  Marburg. στο λιμάνι της Πάτρας οχήματα και πυροβόλα της μεραρχίας με προορισμό το λιμάνι του Taranto. Από εκεί θα προωθούνταν με τραίνο στο μέτωπο της Ανατολής όπου η Γερμανία διεξήγαγε επίθεση εναντίον της Ρωσίας. Aυτή τη φορά αποπλέουν πάλι τα 2 πλοία (μόνα τους) για Τάραντο.

Στις 14.00 μμ και ενώ το κονβόι βρισκόταν μεταξύ Κεφαλονιάς και Λευκάδας ακούστηκε μια τρομερή έκρηξη. Το Kybfels είχε πέσει σε νάρκη. Λίγο αργότερα χτύπησε και το Marburg σε γειτονική νάρκη και άρχισε και αυτό να βυθίζεται.

To Μarburg βυθίζεται και μαζί του πολλά οχήματα της μεραρχίας

Τα πλοία έπεσαν σε νάρκες από το ναρκοπέδιο που δημιούργησε μόλις την προηγούμενη μέρα το Βρετανικό ναρκοθετικό ΗΜS Abdiel και βυθίστηκαν ανοιχτά του Κάβο Δουκάτο, μεταξύ Κεφαλλονιάς και Ιθάκης. Η επιχείρηση ναρκοθέτισης των Βρετανών από το Abdiel έμεινε στην ιστορία σαν η πρώτη ναρκοθέτηση σε πολύ βαθιά νερά γεγονός που προκάλεσε και τον αιφνιδιασμό των κυβερνώντων των  πλοίων που απωλέσθησαν...

Το ναρκοθετικό HMS ABDIEL το οποίο τοποθέτησε το ναρκοπέδιο πλησίον της Άκρας Δουκάτο στην Λευκάδα

Το ναρκοπέδιο, το οποίο αποτελείτο συνολικά από 150 νάρκες, αποτέλεσε το αντικείμενο της βρετανικής επιχείρησης «MAT ONE» η οποία διευθετήθηκε από το ναρκοθετικό HMS ABDIEL συνοδευόμενο από τα θωρηκτά HMS WARSPITE, HMS VALIANT και το καταδρομικό HMS AJAX. Ο σκοπός της επιχείρησης ήταν η διατάραξη των μεταγωγών των δυνάμεων του Άξονα από τον Κορινθιακό κόλπο προς και από την Ιταλία.

Το γεγονός ίσως να μην είναι τυχαίο και οι Βρετανοί να  αξιοποίησαν πληροφορίες της πολύ καλά οργανωμένης υπηρεσίας αντικατασκοπείας που διέθεταν στην Πάτρα. Πιθανώς με την Βρετανική αντικατασκοπεία συνεργάζονταν και γνωστοί Πατρινοί. Στο βιβλίο του Κώστα Τριανταφύλλου "Ιστορικό λεξικό των Πατρών" αναφέρει ο συγγραφέας ότι  συνελλήφθησαν οι Πατρινοί Βουρλούμης, Μαρτάκος και Σκαμνάκης ως ύποπτοι ότι μετέδωσαν τις κινήσεις των πλοίων Marburg και Kybfels στον εχθρό.

Συνολικά  226 Γερμανοί έχασαν τη ζωή τους με τη βύθιση των 2 μεταγωγικών. Οι επιζώντες που δεν διασώθηκαν από τα πλοία του κονβόι βγήκαν στις ακτές της Λευκάδας και της Κεφαλλονιάς.

Η λιτή καταχώρηση στο Γερμανικό ημερολόγιο όπως μεταφράστηκε από τον Δημήτρη Γκαλών. Αναφέρονται μεταξύ άλλων....

Στις 21.05.1941 τα μεταγωγικά ατμόπλοια MARBURG και KYBFELS βυθίστηκαν 2 ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά από το ακρωτήριο Δουκάτο της νήσου Λευκάδας, μετά από πρόσκρουση σε νάρκη. Την Κυριακή, 18 Μαίου, απέπελευσαν τα δυο πλοία από το Τάραντο, μετά την πρώτη μεταφορά του δεύτερου Συντάγματος Τεθωρακισμένων (2. Panzer Regiment), επιστρέφοντας στο λιμάνι της Πάτρας. Τα πλοία φορτώθηκαν με ερπιστριοφόρα  και βαρέα οχήματα της μεραρχίας όπως, 74 Σύνταγμα Πυροβολικού, 5 Λόχος Ανιχνευτών, κ.λπ. και τρία βαρέα οχήματα του 3ου Συντάγματος Τεθωρακισμένων. Ο καπετάνιος Schliemann κυβερνούσε το KYBFELS και ο συνταγματάρχης Reinke ήταν ο διοικητής μεταφοράς. Κατά την διάρκεια της βύθισης απωλέσθηκαν μεταξύ άλλων και 4 αξιωματικοί

Τα ναυάγια των 3 πλοίων έχουν εντοπιστεί σε βαθιά νερά (περίπου 300 μέτρα) .


Ιταλική κανονιοφόρος PELLEGRINO MATTEUCCI

Στις 30 Απριλίου 2017 ο Αντώνης Γράφας και η ομάδα του καταδύθηκαν, με την υποστήριξη του Nautilus Diving Club στην Βασιλική Λευκάδας και σε συνεργασία με τον επαγγελματία δύτη Μάκη Σωτηρόπουλο, πλησίον του ακρωτηρίου Δουκάτο, στην Λευκάδα, σε ένα μέχρι τότε άγνωστο ναυάγιο το οποίο στην συνέχεια και μετά την ανάλογη τεκμηρίωση και έρευνα ταυτοποιήθηκε ως η ιταλική κανονιοφόρος PELLEGRINO MATTEUCCI.

Η πρύμνη του ναυαγίου

Το ιταλικό πυροβόλο τύπου 76/30 R.M. της πρύμνης

Το πρυμναίο τμήμα του ναυαγίου

Το πλοίο PELLEGRINO MATTEUCCI ναυπηγήθηκε ως αλιευτικό ατμόπλοιο ανοιχτής θαλάσσης το 1924 στο ναυπηγείο Deutsche Werft AG του Αμβούργου, με αριθμό κατασκευής 72 και με το όνομα DENTICE για την αλιευτική εταιρεία Società Anonima Italiana Industria della Pesca e Sottoprodotti, η οποία είχε την έδρα της στην Ρώμη. Αποτέλεσε, μαζί με τα ίδιας κλάσης αλιευτικά πλοιάρια MERLUZZO, ACCIUGA και TRIGLIA, τα οποία επίσης ναυπηγήθηκαν στην Γερμανία, ένα μέρος της γερμανικής πολεμικής αποζημίωσης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έναντι της Ιταλίας, η οποία στον πόλεμο αυτόν πολέμησε ως μέλος των συμμαχικών δυνάμεων της Entente. Μετά την αποπεράτωση και  παράδοση του το πλοίο καταχωρήθηκε στο νηολόγιο Ρώμης με τον αριθμό 90.

Το PELLEGRINO MATTEUCCI είχε τα εξής τεχνικά χαρακτηριστικά.
Μέγεθος (ΚΟΧ): 306
Μέγεθος (ΚΚΧ): 110
Εκτόπισμα (τ):  667
Μήκος (μ):  44,92
Πλάτος (μ):  7,5
Βάθος (μ): 3,81
Πρόωση:  Παλινδρομική ατμομηχανή 400 ίππων
Προπέλα:  1
Ενδεικτική ταχύτητα (κ):  9
Αυτονομία :  4146 ναυτικά μίλια
Πλήρωμα:  45 άτομα
Το 1931 το πλοίο, ως DENTICE, αγοράστηκε από το ιταλικό κράτος και ενσωματώθηκε ως βοηθητικό στο Ιταλικό Βασιλικό Ναυτικό (Regia Marina Italiana). Το 1932 εξοπλίστηκε με δυο πυροβόλα των 76/40 χιλ., δυο πολυβόλα Colt των 6,6 χιλ. και στις 14 Οκτωβρίου 1932 έλαβε το όνομα του ιταλού γεωγράφου και ερευνητή Pellegrino Matteucci. Από την 1η Φεβρουαρίου 1933 εντάχθηκε ως κανονιοφόρο-ναρκαλιευτικό στο Ιταλικό Πολεμικό Ναυτικό. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1933 εκτέλεσε μαζί με το αδερφό του πλοίο, το πρώην αλιευτικό  GIUSEPPE BIGLIERI (ex MERLUZZO), καθήκοντα ραδιοφάρου στον βόρειο Ατλαντικό. Μετά την είσοδο της Ιταλίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την 10η Ιουνίου 1940, το PELLEGRINO MATTEUCCI εντάχθηκε ως βοηθητικό μεταγωγικό στο Ναυτικό Στρατιωτικό Τμήμα της Άνω Τυρρηνικής Θάλασσας (Dipartimento Militare Marittimo dell’Alto Tirreno) έχοντας ως βάση του την La Spezia.

Πηγή http://greeceww.blogspot.gr   και http://www.grafasdiving.gr 

19/6/2017 8.23μ.μ